BRİC-T ÜLKERİ VE KREDİ DERECELENDİRME KURULUŞLARININ OBJEKTİFLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 156 - 180, 30.11.2023

Ahmet Can Değer Özlem Ülger Danacı

https://doi.org/10.55119/artuklu.1378799

Öz

Liberalleşmeyle birlikte sermayenin, karlı ve güvenli yatırımlara yönelme arzusu, finansal araçların çeşitliliğinin artması, sermaye piyasalarının giderek şeffaflığını yitirmesi bununla birlikte ülkelerin ve şirketlerin fon ihtiyaçları, kredi derecelendirme kuruluşlarını kilit bir noktaya taşımıştır. Derecelendirme kuruluşları yatırımcıların risk-getirisini ölçerek belirsizliği ortadan kaldıracak bilgiyi yatırımcıya sunar. Yatırımcılar güvenli liman olarak gördüğü derecelendirilmiş finansal araçlara yöneldiğinden, ülkeler ve şirketler bu yatırımcıların fonlarını kendine çekmek için derecelendirme şirketlerinden, derecelendirilme talebinde bulunurlar. Küresel ekonominin işleyişinde kritik rol üstlenen bu kuruluşların bağımsız ve tarafsız bir derecelendirme yapılması ihtiyacı; ülke, şirketler ve yatırımcıların kazanç, maliyet ve itibarı açısından son derece önemlidir. Çünkü derecelendirme ülke ve şirketlerin borçlanma maliyetlerini etkilemektedir. Bu çalışmada kredi derecelendirme kuruluşlarının tarihsel gelişimi, önemli kredi derecelendirme kuruluşları hakkında bilgiler sunulmuş, kredi derecelendirme yöntemleri ve örnek uygulamalarla ele alınmıştır. Derecelendirme kuruluşlarının öngöremediği ülke ekonomik krizleri ve şirket iflaslarından sonra kuruluşların objektifliği tartışılmaya başlanmıştır. Özellikle 2008 yılında yaşanan finansal kriz ve Lehman Brothers olayı, bu kuruluşların objektifliği konusu dünya genelinde sert eleştirilere maruz kalmıştır. Bu kapsamda BRIC ülkeler ile Türkiye’nin politik, ekonomik ve finansal göstergeleri ortaya konulmuş PRS-ICRG yöntemine göre birleşik skorlar bulunmuştur. Daha sonra Moody’s derecelendirme kuruluşun bu ülkelere verdiği kredi notu ve ülkelerin birleşik skorları karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Derecelendirme kuruluşları, objektiflik, karşılaştırma, analiz, PRS-ICRG metodoloji

Etik Beyan

Bu çalışma bilimsel araştırma ve yayın etiği kurallarına uygun olarak hazırlanmıştır, etik kurulu kararı gerekmemektedir. Araştırma tezden türetildiği için benzerlik oranı sistemde tezle çakıştığından dolayı yüksek çıkmaktadır. Bu bağlamda tezin intihal raporu da eklenmiştir.

Kaynakça

• Afonso, A. (2003). Understanding the determinants of sovereign debt ratings: Evidence for the two leading agencies. Journal of Economics and Finance, 27(1), 56-74.
• Amstad, M., & Packer, F. (2015). Sovereign ratings of advanced and emerging economies after the crisis. BIS Quarterly Review December.
• Akçayır, Ö. (2013). Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları ve güvenirliklerinin sorgulanması: Türkiye'nin kredi derecelendirme geçmişi ve bugünü (1992-2012) (Doctoral dissertation, SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Bayar, Y. (2015). KREDİ DERECELENDİRME KURULUŞLARI VE YUNANİSTAN BORÇ KRİZİ. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (15).
• Belkıs, S. (2016). Lisanslama Sınavı Çalışma kitabı: Kredi Derecelendirme. Erişim Bilgisi: https://www.spl.com.tr/spl/eep/Specific/OEP/Upload/SINAV/CalismaNo tlari/MKT_31%20Aral%C4%B1k%202017/1017- Kredi%20Derecelendirmesi_31122017.pdf.
• Bissoondoyal-Bheenick, E. (2005). An analysis of the determinants of sovereign ratings. Global Finance Journal, 15(3), 251-280.
• Blaurock, U. (2017). ‘‘Control and Responsibility of Credit Rating Agencies. Electronic Journal of CoParative Law,
• Bhogal, P. (2017). Rethinking the relevance of existing credit rating agencies to BRICS. ORF Occasional Paper, 113.
• Cantor, R., & Packer, F. (1996). Determinants and impact of sovereign credit ratings. Economic policy review, 2(2).
• Çelik, P., & GÜR, T. H. (2004). BANKALARlN RİSK DERECELENDİRMESİ. Uzmanl› k Yeterlilik Tezi) Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas.
• Elayan, F. A., Hsu, W. H., & Meyer, T. O. (2003). The informational content of credit rating announcements for share prices in a small market. Journal of Economics and Finance, 27, 337-356.
• FitchRating,[online], https://www.fitchratings.com/site/ search?content= research&request=rating%20scale, [Erişim Tarihi: 09 Nisan 2018]
• Gür, T. H., & Öztürk, H. (2011). Ülke riski, derecelendirme kuruluşları, aksaklıklar ve yeni düzenlemeler. Sosyoekonomi Dergisi, 2, 69-92.
• Hill, C. A. (2004). Regulating the Rating Agencies. Washington, DC: Georgetown University Law Center. http. In ssrn. com/abstract (Vol. 452022).
• ICRG (2016), ‘‘International Country Risk Guide.’’ Volume XXXVII, Number
• Iyengar, S. (2010). Are sovereign credit ratings objective and transparent?. IUP Journal of Financial Economics, 8(3), 7.
• Karagöl, E. T., & Mıhçıokur, Ü. İ. (2012). Kredi derecelendirme kuruluşları: alternatif arayışlar. Seta Rapor, 2, 2012.
• Kırankabeş, M. C. (2006). Ülke Riski Kavramı, Metodolojisi ve Türkiye Değerlendirmesi. Mevzuat Dergisi. 8.102,(internet dergisi)
• Kräussl, R. (2000). Sovereign credit ratings and their impact on recent financial crises.
• Langohr, H., & Langohr, P. (2010). The rating agencies and their credit ratings: What they are, how they work, and why they are relevant. John Wiley & Sons.
• Lavin, Douglas (October 17, 1997). "France's Fimalac Purchases Fitch From Van Kampen". The Wall Street Journal. pp. –4. ISSN 0099-9660. ProQuest 398738137.
• Moody’s, [online]. https://www.moodys.com/researchdocumentcontentpage.aspx? docid=PBC_79004
• Moody’s, Resmî web adresi, [online], https://www.moodys.com.
• Oktay, T. A. Ş. (2011). Almanya’da ortaboy işletmeler için derecelendirme sorunu. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 2(1), 103-111.
• Ovali, M., Kocabiyik, T., & Geyikçi, U. B. (2020). Kredi Derecelendirmenin Borsa Endeksleri Üzerindeki Etkileri: T-BRICS Ülkeleri Üzerine Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 27(2), 309-335.
• OVALI, S. (2014). Ülke Kredi Notu Değerlendirme Kriterleri Açisindan Türkiye: AB ile Karşilaştirmali Analiz. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23), 53-80.
• PRS Grup, (2016). Ülkelerin Politik Risk Skorları.[online] ,https://www.prsgroup.com/wp.../11/icrgmethodology.pdf, [Erişim Tarihi: 15 Ağustos 2018]
• PRS Grub, (2018). Uluslararası Ülke Risk Rehberi Araştırmacıları Veri Kümesi. [online], University of Toronto, https://dataverse.scholarsportal.info /dataset.xhtml?persistentId=hdl:10864/10120, [Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2019]
• Rowland, P. (2004). Determinants of spread, credit ratings and creditworthiness for emerging market sovereign debt: a follow-up study using pooled data analysis. Borradores de Economía; No. 296.
• Sack, J. S., & Juris, S. M. (2007). Rating agencies: Civil liability past and future. New York Law Journal, 238, 88.
• Sinclair, T. J. (2018). The new masters of capital: American bond rating agencies and the politics of creditworthiness. Cornell University Press.
• S&P, [online] https://www.standardandpoors.com/en_US/web/guest/home [Erişim Tarihi: 09 Nisan 2018].
• Tekin, İ. Ç. (2016). Kredi derecelendirme kuruluşlarının öngöremedikleri kriz ve iflaslar. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 19(41. YIL ÖZEL SAYISI), 181-205.
• Turan, Z. (2011). Dünyadaki ve Türkiye’deki Krizlerin Ortaya Çıkış Nedenleri ve Ekonomik Kalkınmaya Etkisi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 56-80.
• Yalta, A. T., & Yalta, A. Y. (2018). Are credit rating agencies regionally biased?. Economic Systems, 42(4), 682-694.