Otizmli ve Normal Gelişimli Çocuğa Sahip Annelerin Depresyon Düzeyleri ve Depresyonla Başa Çıkma Stratejilerinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 133 - 160, 12.09.2019

Sultan Aydın Atılgan Şahide Güliz Kolburan

Öz

Bu araştırmada, otizmli çocuğa sahip olan anneler ile otizmli

çocuğa sahip olmayan annelerin depresyon düzeyleri ile depresyonla

başa çıkma özyeterliliklerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu

araştırmaya 200 anne katılmıştır. Bu çalışmanın katılımcılarını İstanbul

ilinde yaşayanlar oluşturmaktadır. Önce annelere Kişisel Bilgi Formu

uygulanmıştır. Bu formda annelerin depresyon tedavisi alıp almadığı,

otizmli çocuğunun engellilik yüzdeliği, eğitim ve yaşadığı bölge

gibi sorular sorulmuştur. Otizmli çocuğa sahip olan 100 ve otizmli

çocuğa sahip olmayan 100 anneye de Beck Depresyon ve Depresyonla

Başa Çıkmada Öz-Yeterlik Ölçeği uygulanmıştır. Otizmli çocuğa

sahip olan 100 anneye, diğer ölçeklere ek olarak Otizm Davranış

Kontrol Ölçeği uygulanmıştır. Çıkan sonuçları analiz etmek için

verilerin değerlendirilmesinde gruplu değişkenler arasındaki ilişki

ki-kare analizi ile, ikiden fazla bağımsız grup arasındaki niceliksel

sürekli verilerin karşılaştırılmasında Tek yönlü (One way) Anova

testi kullanılmıştır. Çıkan analizler sonucunda otizmli çocuğa sahip

olan annelerin depresyon düzeylerinin, otizmli çocuğa sahip olmayan

annelerin yaşadıkları depresyon düzeylerine göre daha fazla olduğu

görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Otizm, depresyon, anne

Kaynakça

• [1] Aslanoğlu, M. Otistik, Zihinsel, İşitme, Görme ve Bedensel Engelli Çocuğu Bulunan Ebeveynlerin Aile İçi İlişkilerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilileri Enstitüsü, İzmir: 2004. [2] DSM-5tm: Amerikan Psikiyatri Birliği. DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı. (Çev: Ertuğrul Köroğlu), Ankara: Boylam Psikiyatri Birliği Hekimler Yayın Birliği, 2014. [3] Coşkun, Y., Akkaş, G. Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı Düzeyleri ile Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişki. Journal of Kirsehir Education Faculty, 2009, 10(1): 213-227. [4] Seltzer, MM., Greenberg. JS., Floyd FJ. Life course impacts of parenting a child with a disability. Am J Ment Retard, 2001, 106: 265-286. [5] Rakap, S., Birkan, B., Kalkan, S. Türkiye’de Otizm Spektrum Bozukluğu ve Özel Eğitim, İstanbul: Tohum Otizm Vakfı, 2017. [6] Güneş, A. Otizm ve Otistik Çocukların Eğitimi. İzmir: İlya Yayınevi, 2005, 15-60. [7] Bodur, Ş., Sosyal, A.Ş. Otizmin Erken Tanısı ve Önemi, Stes Dergisi, 2004, 13(10): 394-398. [8] Özkubat, U., Özdemir, S., Selimoğlu, Ö.G., Töret, G. Otizme yolculuk: Otizmli çocuğa sahip ebeveynlerin sosyal destek algılarına ilişkin görüşleri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2014, 33(1): 323- 348. [9] Köknel, Ö. Depresyon Ruhsal Çöküntü, Ankara: Altın Kitaplar, 1982. [10] Baltaş Z., Baltaş A. Stres ve Başaçıkma Yolları, 29. basım. İstanbul: Remzi Kitapevi, 2012. [11] Aysan, F. Başaçıkma stratejisi ölçeğinin Türkçe formunun oluşturulması. Ege Eğitim Dergisi, 2003, 3(1): 123-132. [12] Basut, E. Stresle Başa Çıkma ve Ergenlik, Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2006, 13(1): 31-33. [13] Fidan, N., Ceyhun, H., Kırpınar, R.İ. Coping Strategies and Family Functionality in Youths with or Without Suicide Attempts. Nöropsikiyatri Arşivi, 2011, 48: 195-200. [14] Telef, B.B., Karaca, R. Çocuklar İçin Öz-Yeterlik Ölçeği; Geçerlik ve [15] Beck, A.T., Ward, C.H., Mehdelson, M., Mosk, J., Erbaugh, J. An inventory for measuring depresssion. Arch Gen Psychiatry, 1961, 4: 561- 571. [16] Hisli, N. Beck depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliği, güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 1989, 7: 3-13. [18] Ahbal, E. Depresyonla Başa Çıkmada Öz Yeterlik ile Algılanan Sosyal Destek Arasındaki İlişki, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul: 2009. [17] Perraud, S., Fogg, L., Kopytko, E. ve Gross, D. Predictive validity of depression coping self-efficacy scale (DCSES). Research in Nursing & Health, 2006, 29: 147-160. [19] Krug, D.A., Arick, J.R., Almond, P.A. Autism Screening Instrument for Educational Planning. Second Edition, Pro-ed Inc. Austin, Texas: 1993. [20] Yılmaz Irmak, T., Tekinsav Sütçü, S., Aydın, A., Soaris, O. Otizm Davranış Kontrol Listesinin (ABC) Geçerlik ve Güvenirliğinin İncelenmesi, Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2007, 14(1): 13-23. [21] Coşkun, Y., Akkaş, G. Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı Düzeyleri ile Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 2009, 10(1): 213-227. [22] Duman, H. Zihinsel engelli çocuğa sahip anne babaların kaygı düzeylerinin karşılaştırılarak çocuğa yönelik beklentilerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir: 1995. [23] Kaygusuz, E. Otistik ve Down Sendromlu Çocukların Annelerinde Depresyon ve Durumluk-Sürekli Anksiyete Düzeylerinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. [24] Bumin, G., Günal, A., Tükel, Ş. Anxiety, depression and quality of life inmoters of disabled children, SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 2008, 15(1): 6-11