Gülten Akın’ın Şiirlerinde “Ayna” İmgesinin Anlam Çağrışımları

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 92 - 105, 25.01.2024

Yusuf Kömür

https://doi.org/10.17067/asm.1314193

Öz

Gülten Akın, Türk edebiyatının önemli isimlerinden biri olarak şiirler ve diğer edebî türlerde eserler kaleme almış çok yönlü bir sanatçıdır. Şiirin vazgeçilmez unsurlarından olan sembol ve imgeyi ustalıkla kullanan şairin şiirlerindeki anlatım tercihlerinden biri de aynadır. Ayna, Akın’ın şiirlerinde çeşitli duygu ve düşüncelerin yansıtıldığı, görünür kılındığı, fark ettirildiği ve zaman zaman da anlamın daha kapalı hâle getirildiği bir anlatım aracı şeklinde değerlendirilebilir. Akın’ın şiir anlayışındaki değişimi, aynayı tercih ettiği şiirlerinde de görmek mümkündür. Özellikle Rüzgâr Saati, Kestim Kara Saçlarımı ve Sığda adlı şiir kitaplarında gençlik duygu-düşünceleri ve tabiat bireysellik yönelimlerinin merkezindedir. Sonraki şiirlerinde ise toplumsal meselelerin yer aldığı görülür. Başlangıçta bireysel meselelerin anlatım aracı olan ayna, şiir anlayışının toplumsal eğilimlere evirilmesiyle bireysellikten uzaklaşarak toplumcu bir duyarlılığı yansıtmaya başlar. Bu çalışmada aynanın tarihsel süreçte anlam çağrışımları üzerinde durularak sözlü ve yazılı anlatılarda kazandığı ifade gücünden hareketle Gülten Akın’ın şiirlerinde tercih ettiği ayna imgesi/sembolünün şiirlerine kattığı anlam ve anlatım imkânları yorumlanmaya/çözümlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gülten Akın, şiir, imge, ayna.

The Meaning Associations of the Image of “Mirror” in Gülten Akın's Poems

Öz

Gülten Akın, as one of the important names of Turkish literature, is a versatile artist who has written poems and works in other literary genres. One of the expression preferences of the poet, who skillfully uses symbol and image, which are indispensable elements of poetry, is the mirror. Mirror can be considered as a means of expression in Akın's poems in which various feelings and thoughts are reflected, made visible, realized and sometimes the meaning is made more obscure. It is possible to see the change in Akın's understanding of poetry in his poems in which he prefers the mirror. Especially in his poetry books titled Rüzgâr Saati, Kestim Kara Saçlarımı and Sığda, feelings and thoughts of youth and nature are at the center of his individualistic tendencies. In his later poems, on the other hand, social issues take place. The mirror, which was initially a means of expression of individual issues, begins to reflect a socialist sensibility by moving away from individuality with the evolution of poetry understanding to social tendencies. In this study, the meaning connotations of the mirror in the historical process are emphasized and the meaning and expression possibilities added to Gülten Akın's poems by the mirror image/symbol she prefers in her poems are tried to be interpreted/analyzed based on the expressive power she gained in oral and written narratives.

Anahtar Kelimeler

Gülten Akın, poetry, image, mirror

Kaynakça

• Abrevaya, E. (2000). Aynadan ötekine: çocuk özelliğinin oluşumu üzerine bir çalışma. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Akın, G. (1998). Sessiz arka bahçeler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Akın, G. (2000a). Toplu şiirler ı 1956-1976. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Akın, G. (2000b). Toplu şiirler ıı 1979-1998. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Akın, G. (2001). Şiiri düzde kuşatmak. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Akın, G. (2002). Şiir üzerine notlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Akın, G. (2014). beni sorarsan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bonitzer, P. (2011). Kör alan ve dekadrajlar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Campbell, J. (2012). Kahramanın sonsuz yolculuğu. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Crary, J. (2004). Gözlemcinin teknikleri. İstanbul: Metis Yayınları.
• Çetindağ, Y. (2011). Ayna kitabı. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Durukan, Ş. (2017). Cumhuriyet dönemi (1920-1950) Türk şiirinde ayna. Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi, SBE, Doktora Tezi.
• Eberhard, W. (2010). Çin simgeleri sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Frazer, J. G. (2004). Altın dal büyü ve din üzerine bir çalışma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Galeano, E. (2013). Biz hayır diyoruz. İstanbul: Metis Yayınları.
• Girard, R. (2013). Romantik yalan ve romansal hakikat. İstanbul: Metis Yayınları.
• Gürbilek, N. (2007). Kör ayna, kayıp şark. İstanbul: Metis Yayınları.
• İbn Arabi. (2023). Fususü’l hikem. https://www.kitapindi.com/bilim/dini/ibnul-arabi-fususul-hikem/ . (Erişim Tarihi: 11.04.2023).
• Lord Byron. (2006). Don Juan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Melchior-Bonnet, S. (2007). Aynanın tarihi. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Saltuk, S. (2010). Geçmişten günümüze ayna her anlamda her alanda. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Schimmel, A. (2004). Tanrı’nın yeryüzündeki işaretleri. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Shakespeare, W. (1994). II. Richard. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Starobinski, J. (2007). Aynada melankoli. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Sinemoğlu, N. (1991). “Ayna”, İslam Ansiklopedisi 4. cilt. Ankara: TDV Yayınları.
• Pala, İ. (1991). “Ayna”, İslam Ansiklopedisi 4. cilt. Ankara: TDV Yayınları.
• Uludağ, S. (2012). Tasavvuf terimleri sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.