DEMOKRAT PARTİ’NİN İKTİSADÎ İSTİKLÂL MÜCADELESİ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 3, 61 - 75, 21.06.2018

Mehmet Evsile

Öz

Demokrat Parti döneminde uygulanan ekonomik
politikalar, iktidar dönemlerinde ve sonraki yıllarda tartışmalara konu
olmuştur. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra dünyada oluşan ortama ve Amerika
Birleşik Devletleri’nin uyguladığı ekonomik modellere paralel olarak, Demokrat
Parti iktidarı da dışarıdan borçlanarak kalkınma modeli uygulamaya başlamıştır.
İktidarın ilk yıllarında başarılı olan bu model, özellikle Demokrat Parti
iktidarının ortalarından itibaren  finans
sıkıntısı yaşamaya başlamıştır. Bu sıkıntıların sonunda 4 Ağustos 1958 Ekonomik
İstikrar Programı ilân edilmiştir. İstikrar programının gerekçeleri ve
sonuçları iktidar ve muhalefet patileri mensupları tarafından tartışılmıştır.
Muhalefet mensupları bu programın bir “devalüasyon” olduğunu; iktidar partisi
mensupları ise “prim sistemi” olduğunu, ekonomik uygulamaları ile bir  “İktisadî İstiklâl Mücadelesi” verdiklerini
söylemişlerdir. Bu makalede Demokrat Parti’nin uyguladığı ekonomik
politikalarla ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi’ne yansıyan
bilgiler işlenerek literatüre katkı yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

: Demokrat Parti, Ekonomik Programlar, Dış Borçlanma, 4 Ağustos 1958 İstikrar Programı

Kaynakça

• Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (9. Dönem); Cilt:20, Ankara, 1953.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (10. Dönem); Cilt:5, Ankara, 1955.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (10. Dönem); Cilt:10, Ankara, 1956.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (10. Dönem); Cilt:17, Ankara, 1957.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (11. Dönem); Cilt:2, Ankara, 1958.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (11. Dönem); Cilt:7, Ankara,1959.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (11. Dönem); Cilt:12, Ankara, 1960.
• Hükümetler ve Programları I.Cilt 1920-1960, Türkiye Büyük Millet Meclisi Yayını, Ankara, 1988.
• Kanca, Osman Cenk (2012). 1950-1960 Arası Türkiye’de Uygulanan Sosyo-Ekonomik Politikalar, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl:2012, Cilt:9, Sayı: 19, s.47-63.
• Karaçor, Zeynep-Atabey Ayşegül (2001). Türkiye Ekonomisinde Uygulanan İstikrar Politikalarının Tarihsel Süreç İçinde Analizi ve Bu Süreç İçerisinde Karar Birimlerinin Rolü, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, Cilt:4, Sayı:1 s.117-148.
• Kılıçbay Ahmet (1991). Türk Ekonomisi, Ankara, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Taş,, Mahir (2014), Menderes Döneminin Ekonomi Politiği ve 1958 İstikrar Programı, Mevzuat Dergisi, Yıl:7, Sayı:76.
• Turgut, Serdar (1991). Demokrat Parti Döneminde Türkiye Ekonomisi, Ankara.
• Yenal, Oktay (2017). Cumhuriyet’in İktisat Tarihi, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.