Mekteb-i Mülkiye ve Mülkiyeliler Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi Üzerine Bir Çalışma (1931-1960) / The School of Political Science and the Political Science Graduates A Study on the Journal of Political Sciences Faculty of Ankara University (1931-1960)

Yıl 2010, Sayı: 45, 107 - 121, 02.04.2018

Yıldız Akpolat

Öz

Ö Z E T

Bu çalışmanın konusu, Mülkiyelilerin kendilerini nasıl tanımladıklarına ilişkindir.

Çalışmada örneklem olarak Ankara Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi (1931-1960)

alınmıştır. Amaçlanan ise on dokuzuncu yüzyılın sonlarından itibaren Türk

toplumunun siyasasını belirleyen Mülkiyelilerin yani üst düzey bürokratların

yetiştirildiği bu okulda henüz talebe iken söz konusu siyasi ve bürokratik

aktörlerin hangi eğilimlerle yetiştirdiğini tespit etmek ve dolayısı ile Türk

modernleşmesinin izlediği güzergahı ve onun ardındaki felsefi ve siyasi art alanı

örneklem bağlamında okuyabilmektir. Çalışmanın kavramsal çerçevesinde

Parsons, Mannheim ve Habermas’ın geliştirdiği kuramlardan faydalanılacaktır.

Türk toplumunun izlediği ve izleyeceği yolu belirlemede söz sahibi olan

bürokratlar üst düzey devlet adamları olmaları itibariyle Parsons’ın AGIL şeması

kullanılarak toplumun enerjisinin akacağı hedefi belirleyen devlet kurumu içindeki

elzem rolleri açıklanacaktır. Türk bürokratlarının toplumsal temeli Habermas’ın

“devletleşmiş toplum” kavramsallaştırması ile açıklanacak ve Türk sivil toplumuna

olan bakışında toplum ile mesafesinin etkisi sorgulanacaktır. Ayrıca Türk

bürokrasisinin ideolojisi ise Mannheim’ın “bürokratik muhafazakarlık” kavramı ile

tartışılacaktır. Derginin ilk üç on yılının bilhassa örneklem içine alınması 1960

sonrası Türk siyasasının pratiğinde daha fazla söz sahibi olmaya başlayan

Mülkiyeli Cumhuriyet bürokrasisini ruşeym halinde görebilmek yani nasıl ve hangi

zihniyet ile yetiştirildiğini analiz edebilmek içindir. Dergi anlaşılacağı şekilde hem

Türk toplumuna yaklaşımı hem de Türk siyasasını belirleyenlerin nasıl

yetiştirildiği bağlamında ele alınacaktır. Dergi, hem Türk toplumuna ilişkin

kavramsal analizleri ile hem de bu analizleri pratiğe geçirecek olan aktörleri

yetiştiren bir okulun yayını olmasıyla yani pratiğin teorisini çizmesiyle önemlidir.

Anahtar Kelimeler: Mülkiye, Bürokratik Muhafazakarlık, Bürokrasi

AB S T R AC T

The subject of this study is about how The Political Science Graduates define

themselves. The Journal of Political Sciences Faculty of Ankara University (1931-

1960) is taken as a sample in the study. What is aimed is to ascertain how the

political and bureaucratic actors were disciplined in the school of Political Science

where Political Science Graduates, namely high-ranking bureaucrats, who decided

the politics of Turkish society since the end of the 19th century, were educated,

and to read the route of Turkish Modernization and the philosophical and political

background behind it. The theories of Parsons, Mannheim and Habermas will be made use of within the scope of the study. Being high-ranking statesmen, the

bureaucrats who have a say in the field of determining the route that the Turkish

society has followed and will follow, will help to express the crucial roles that

determine the target with the help of Parson’s AGIL paradigm. The societal basis of

Turkish bureaucrats will be explained with Habermas’s concept ‘governmental

society’ and the effect of his distance with the society will be questioned. Besides,

the ideology of Turkish Bureaucracy will be discussed through Mannheim’s

‘bureaucratic conservativeness’. Taking the first three decades of the journal as a

sample is for analyzing to see how the Political Science Graduates, who started to

have a say in the field of practical Turkish Politics after 1960, were disciplined. The

journal will be studied in terms of its approach to Turkish society and how the

determiners of Turkish Politics were educated. The journal is important because it

has conceptual analyses related to Turkish society, and because it is a publication

of a school which raised the actors who would practice those analyses, in other

words it is important as it deals with the theory of the practice.

Keywords: The School of Political Sciences, Bureaucratic Conservativeness, Bureaucracy

Anahtar Kelimeler

Mülkiye, Bürokratik Muhafazakarlık

Kaynakça

• Abadan, Y., (1959), “Yüksek Öğretimde Hukuk ve Siyasi İlimlerin Değeri”, 29: 4, ss: 50- 57.
• Adal, H.Ş., (1938), “Bürokrasi I”, 8:87, ss: 99-102.
• Adal, H.Ş., (1938a), “Bürokrasi II”, 8:88, ss: 169-172.
• Adal, H.Ş., (1938b), “Bürokrasi III”, 8:89, ss: 241-244.
• Adal, H.Ş., (1939), “Bürokratik Muhafazakarlık”, 9.105, 427-429.
• Alsan, Z.M., (1943), “Siyasal Bilgiler Okulunun 87. Yıldönümü”, 13:153, ss: 515-522.
• Aral, N.Z., (1949), “Rasyonel Çalışma”, 19:220, ss: 138-141.
• Atatürk, M.K., (1935), “Atatürk’ün Cevabı”, 5:57, ss: 2-3.,
• Aykut, S.S., (1940), “Türkiye’de Memurun Vaziyeti I”, 10:110, ss: 82-100.
• Aykut, S.S., (1940a), “Türkiye’de Memurun Vaziyeti III”, 10:115, ss: 360-375.
• Belge, B., (1944), “Şark Hizmeti”, 14.155, ss: 619-621.
• Bilge, N., (1941), “Memurların İşlemiş Oldukları Suçlardan Dolayı Devletin Mesuliyeti”, 11:125, ss: 204-208
• Dergi, (1946), “Mülkiye’nin Kuruluşunun 90. Yıldönümü”, 16:189, ss: 488-491.
• Erşirgil, M.E., (1935), “Bay Mehmet Emin’in Söylevi”, 5.57, s: 13-14.
• Erişirgil, M.E., (1940), “Mülkiye Mektebi 84 Yaşında”, 10:117, ss: 426-428.
• Erişirgil, M.E., (1940a), “Memur Yetiştirme İşi”, 10:109, ss: 3-7.
• Erişirgil, M.E., (1941), “Siyasal Bilgiler Okulunun 85. Yıldönümü”, 11.129, ss: 382-385.
• Erişirgil, M.E., (1941a), “İdare Amiri Yetiştirme İşi”, 11.126, ss: 231-235.
• Ertuğ, H.R., (1939), “Modern Devlette Memur”, 9:100, ss: 166-169.
• Ertuğ, H.R., (1940), “Yeni Türk Mevzuatında Memur Statüsü Başlangıç”, 10.112, ss: 179.182.