The Outlook of Poverty in Türkiye and The Role of the Ministry of Family and Social Services in Fighting Against Poverty

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 2, 183 - 210, 04.12.2023

Cihan Selek Öz Murat Erusta

https://doi.org/10.54838/bilgisosyal.1373003

Öz

Poverty, which is a global problem, is seen in different ways in every country. Neo-liberal economic policies, which started to be implemented especially after the 1980s, have disrupted the justice in income distribution and made poverty more visible in Türkiye and worldwide. In Türkiye, where the Gini coefficient is measured as 0.415 today, the income gap between the richest twenty percent and the poorest twenty percent has reached 7.9 times. Based on this table, in this study, information about the outlook of poverty in Türkiye is given by using the current Income Distribution and Poverty and Living Conditions Statistics of the Turkish Statistical Institute, and the practices of the Ministry of Family and Social Services, which is the leading institution in combating poverty, are examined. As a result of the study, it has been determined that the Ministry’s anti-poverty policies are shaped around social services and social assistance (especially cash social assistance), and the importance of education, health and employment-related effective social policies that increase the functionality of people and make them capable to fight against poverty has been emphasized.

Anahtar Kelimeler

Poverty, Fight Against Poverty, Ministry of Family and Social Services, Social Services, Social Assistance

Türkiye'de Yoksulluğun Görünümü ve Yoksullukla Mücadelede Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının Rolü

Öz

Küresel bir sorun olan yoksulluk her ülkede farklı şekillerde görülmektedir. Özellikle 1980’lerden sonra uygulanmaya başlayan neo-liberal ekonomi politikaları tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de gelir dağılımındaki adaleti bozmuş, yoksulluğu daha görünür hale getirmiştir. Bugün Gini katsayısının 0,415 olarak ölçüldüğü Türkiye’de, en zengin yüzde yirmilik kesim ile en yoksul yüzde yirmilik kesim arasındaki gelir farkı 7,9 kata ulaşmıştır. Bu tablodan yola çıkarak çalışmada Türkiye İstatistik Kurumu’nun güncel Gelir Dağılımı ile Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistiklerinden yararlanılarak Türkiye’de yoksulluğun görünümü hakkında bilgi verilmiş ve yoksullukla mücadele konusunda temel aktör olan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın uygulamaları incelenmiştir. Çalışma sonucunda Bakanlığın yoksullukla mücadele politikalarının sosyal hizmetler ve sosyal yardımlar (özellikle nakdi sosyal yardımlar) etrafında şekillendiği tespit edilmiş, yoksullukla mücadelede insanların işlevselliğini artıran, onları yapabilir kılan eğitim, sağlık, istihdam bağlantılı etkin sosyal politikaların önemi vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Yoksullukla Mücadele, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Sosyal Hizmet, Sosyal Yardım

Kaynakça

• Alcock, P. (2008), Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma, [(Der.) Alcock, P., May, M., Rowlingson K. (2008), Sosyal Politika Kuramlar ve Uygulamalar, Ankara: Siyasal Kitabevi] içinde, 179-188.
• Arabacı, Yüksel, R. (2014), Gelir Dağılımı ve Yoksulluk (5. Basım), [(Ed.) Tokol, A ve Alper, Y. (2014), Sosyal Politika, Bursa: Dora Yayınları] içinde, 176-202.
• ASHB (2023a), Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı 2022 Faaliyet Raporu, https://www.aile.gov.tr/media/129482/ashb_2022-idare-faaliyet-raporu.pdf (Erişim Tarihi: 20.07.2023).
• ASHB (2023b), Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü, Sosyal Yardım Programları https://www.aile.gov.tr/sygm/programlarimiz/sosyal-yardim programlarimiz/ (Erişim Tarihi: 20.07.2023).
• Buğra, Ayşe (2018), Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika (9. Baskı), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Duran, Şahin, D. ve Cenikli, Elvan (2021), Yoksullukla Mücadelede Bir Kamu Politikası Olarak Bütünleşik Sosyal Yardım Sistemi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Eylül 2021), 46, 149-162.
• Gündoğan, Naci (2008), Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadele, Ankara Sanayi Odası Dergisi, (2008 Ocak-Şubat), 42-56.
• Güneş, Sadık (2010), Sosyal Yardım Algısı ve Yoksulluk Kültürü, Ankara: Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• Kabakçı Karadeniz, H. (2017), Yoksulluğun Nedenleri, [(Ed.) İslamoğlu, E ve Özdemir, Ç. (2017), Gelir Dağılımı ve Yoksulluk Ankara: Seçkin Yayınevi] içinde, 161-180.
• Kızılgöl, Ayvaz, Ö. ve Demir, Çiğdem (2010), Türkiye’de Yoksulluğun Boyutuna İlişkin Ekonometrik Analizler, İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (Ocak 2021), 1, 21-32.
• Kızıler, Neslihan (2017), Türkiye’de Yoksullukla Mücadele ve Sosyal Transfer Harcamaları, Journal of Life Economics, 4 (1), 77-100.
• Koray, Meryem (2020), Sosyal Politika, Ankara: İmge Kitabevi.
• Özsoy, Dilek ve Karataş, Kazım (2021), Türkiye’de Yoksullukla Mücadelede Uygulanan Sosyal Yardımlar, 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi (Haziran 2021), 2, 219-236.
• Selek Öz, C. ve Yıldırımalp, Sinem (2009), Türkiye’de Kentsel Yoksullukla Mücadelede Sosyal Belediyeciliğin Rolü. I. Uluslararası Sosyal Haklar Sempozyumu, 22-23 Ekim, Akdeniz Üniversitesi, Antalya, 453-463.
• Şenses, Fikret (2006), Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Taş, Yunus ve Özcan, Selami (2012), Türkiye’de ve Dünyada Yoksulluk Üzerine Bir Araştırma, International Conference on Eurasian Economies 2012-Session 3D: Büyüme ve Gelişme III, 423-430.
• Temiz, Hasan, E. (2008), Dünyada Kronik Yoksulluk ve Önleme Stratejileri, Çalışma ve Toplum (Ocak 2008), 17, 61-100.
• Temiz Nurcan ve Dal, Rabia (2023), Türkiye’de Yoksullukla Mücadelede Sosyal Yardım Kurumlarının Etkinliği, Çalışma ve Toplum (Nisan 2023), 77, 1287-1322.
• Turgut, Murat. (2021), Türkiye’nin Maddi Yoksunluk Oranındaki Değişimin İncelenmesi, Uluslararası Finans, Ekonomi ve Bankacılık Uygulamaları Dergisi (Haziran 2021), 1, 63-108.
• TÜİK (2022, 23 Aralık), Sosyal Koruma İstatistikleri 2021, Haber Bülteni https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Social-Protection-Statistics-2021-45744 (Erişim Tarihi: 20.07.2023).
• TÜİK (2023a, 4 Mayıs), Gelir Dağılımı İstatistikleri 2022, Haber Bülteni https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Income-Distribution-Statistics-2022-49745 (Erişim Tarihi: 20.07.2023).
• TÜİK (2023b, 8 Mayıs), Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri 2022, Haber Bülteni https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Poverty-and-Living-Conditions-Statistics-2022-49746 (Erişim Tarihi: 20.07.2023).
• TÜRK-İŞ (2023, 6 Haziran), TÜRK-İŞ Mayıs 2023 Açlık ve Yoksulluk Sınırı, https://www.turkis.org.tr/turk-is-mayis-2023-aclik-ve-yoksulluk-siniri/ (Erişim Tarihi: 20.07.2023).
• Yıldırım, Metin ve Arpacıoğlu, Özge (2011), Dünyada ve Türkiye’de Yoksulluğun Analizi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi (Ağustos 2021), 4 (2), 60-76.
• Zanbak, Mehmet (2017), Yoksullukla Mücadele Yöntemi, [(Ed.) İslamoğlu, E ve Özdemir, Ç. (2017), Gelir Dağılımı ve Yoksulluk, An-kara: Seçkin Yayınevi] içinde, 211-225.