Şeker Pancarı (Beta Vulgaris L.) Üretimi İçin Dönemsel Bir Tehdit; Karadrina [Spodoptera Exigua (Hübner)] (Lepidoptera: Noctuidae)

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 4, 317 - 323, 01.10.2020

Selçuk Sunulu Ziya Dumlupınar Mustafa Yıldırım Oğuzhan Karabulut

Öz

Şeker pancarı (Beta Vulgaris L.) iki yıllık bir endüstri bitkisidir. İnsanlar için önemli bir besin kaynağı olan şekerin yanı sıra melas, alkol, maya, antibiyotik ve biyoetonol gibi birçok ürünün ham maddesini oluşturmaktadır. Şeker pancarı tarımında ekimden fabrikasyona kadar geçen dönemde, biyotik ve abiyotik birçok etmen değişik boyutlarda ekonomik zararlara neden olmaktadır. Bu etmenlerden birisi olan Karadrina [Spodoptera Exigua (Hübner)] da zaman zaman önemli ekonomik kayıplar meydana getirmektedir. Zararlı; Afrika, Asya, Avrupa, Kuzey Amerika ve Okyanusya’da toplam 152 ülkede 35 familyadan 170’den fazla bitki türünü içeren geniş bir konukçu dizinine sahiptir. Sıcaklığa bağlı olarak zararlı yaşam döngüsünü 21 gün gibi kısa bir sürede tamamlayabilmektedir. Ilıman yerlerde 5, bazen 6 döl verirken, daha soğuk bölgelerde ise iki, bazen de üç döl verebilmektedir. Zarar, larvaların şeker pancarı yaprakları ve pancar köklerinin üst kısmı ile beslenip, gelişmekte olan bitkileri tamamen yok etmesi ile meydana gelmektedir. Zararlının mücadelesinde üreme kapasitesine ve populasyon yoğunluğuna bağlı insektisit kullanımı önerilmektedir. Ülkemizde Karadrina’nın şeker pancarındaki zararı ile ilgili çalışmalar sınırlı düzeydedir. Bu derleme ile zararlının coğrafi dağılımı, ekonomik önemi, biyolojisi, zarar belirtileri, zararı, konukçuları ve mücadelesine ait güncel bilgilerin verilmesi amaçlanmış ve ülkemizde bu zararlının şeker pancarındaki zararı ile ilgili yapılması gerekenlere ilişkin öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Şeker pancarı, Karadrina, Spodoptera exigua (Hübner)

A Seasonal Threat for Sugar Beet (Beta Vulgaris L.) Production, Beet Armyworm [Spodoptera exigua (Hübner)] (Lepidoptera: Noctuidae)

Öz

Sugar beet (Beta Vulgaris L.) is a two-year industrial plant and it is an important human food source as sugar besides the raw material of many products such as molasses, alcohol, yeast, antibiotic, and bioethanol. Many biotic and abiotic factors cause economic losses with different dimensions in the period from plantation to fabrication in sugar beet cultivation. Beet armyworm [Spodoptera Exigua (Hübner)], which is one of these factors occasionally causes significant economic losses. Pest; It has a large host directory that contains more than 170 plant species from 35 families in a total of 152 countries in Africa, Asia, Europe, North America, and Oceania. Depending on the temperature, it can complete its harmful life cycle in as short as 21 days. It may produce 5, or 6 generations in warm places, while two or three generations in colder regions. Damage usually occurs as a result of feeding the larvae on the sugar beet leaves and the upper part of the beetroots, which completely destroys growing plants. In terms of pest management, it is recommended to use insecticides depending on the reproductive capacity and population density. The studies about the damage of the Beet armyworm in sugar beets are limited in our country. It was aimed to provide the latest information on the geographical distribution, economic importance, biology, damage symptoms, damage, host and management of the pest with this review, and suggestions regarding the damage of this pest in sugar beet in our country were presented.

Anahtar Kelimeler

Spodoptera exigua (Hübner), Sugar beet, Beet armyworm

Kaynakça

• Anonim, 2008. Zirai Mücadele Teknik Talimatları, Tarım Gıda ve Hayvancılık, Cilt 1, 116-120s.
• Anonim, 2014. 2014 Yılı Faaliyet Raporu, Türkiye Şeker Fabrikaları A. Ş.,( https://www.turkseker.gov.tr/data/dosyalar/Faaliyet_Raporlari2019_12_07_11_09_45_440.pdf) (Erişim Tarihi:03.03.2020).
• Anonim, 2017. Pamuk Entegre Mücadele Teknik Talimatı, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, TAGEM, 50-53s.
• Anonim, 2020a. (https://www.tarimorman.gov.tr/SDB/Menu/97/Dunya-Seker-Sektoru) (Erişim Tarihi: 09.03.2020).
• Anonim, 2020b. (https://en.wikipedia.org/wiki/Beet_armyworm) (Erişim:03.03.2020).
• Anonim, 2020c. (http://entnemdept.ufl.edu/creatures/veg/leaf/beet_armyworm.htm) (Erişim Tarihi: 04.03.2020).
• Anonim, 2020d. (https://cropwatch.unl.edu/beet-armyworm-invades-western-nebraska-unl-cropwatch-august-1-2012) (Erişim Tarihi:03.03.2020).
• Anonim, 2020e. ( https://www.cabi.org/isc/datasheet/29808) (Erişim Tarihi: 04.03.2020).
• Anonim, 2020f. ( https://bku.tarim.gov.tr/Zararli/Details/674) (Erişim Tarihi: 09.03.2020).
• Anonim, 2020g. (https://pnwhandbooks.org/insect/agronomic/sugar-beet/sugar-beet-armyworm) (Erişim Tarihi: 09.03.2020).
• Anonim,1997.(https://extension.arizona.edu/sites/extension.arizona.edu/files/pubs/az1047.pdf) (Erişim Tarihi:03.03.2020).
• Bandoly M, Steppuhn A. 2016. Bioassays to Investigate the Effects of Insect Oviposition on a Plant’s Resistance to Herbivores, Bio-protocol 6(11): e1823. DOI: 10.21769/BioProtoc.1823 Capinera JL. 2008. Beet armyworm, Spodoptera exigua (Hübner)((Lepidoptera: Noctuidae). In Capinera, JL. (ed.)(2nd ed.) Encyclopedia of Entomology, 434–437.
• Dai H, Zhang G, Jun Zhang W. 2017. Temperature dependent development parameters and population life table of beet armyworm, Spodoptera exigua (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae), Arthropods, 6(4): 117-125.
• Darsouei R, Karimi J, Ghadamyari M, Hosseini M, 2017. Natural Enemies of the sugar beet armyworm, Spodoptera exigua (Lepidoptera: Noctuidae) in Northeast Iran. Entomological News, 127(5), 446-464.
• Kaya E. 2019. Ilgın (Konya) İlçesinde Şekerpancarı Ekim Alanlarında Çizgili payrakkurdu[Spodoptera exigua (Lep.: Noctuidae)]’nun populasyon gelişimi ve bulaşıklık oranının belirlenmesi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enst., Bitki Koruma Ana Bilim Dalı, 26 sayfa.
• Sunulu S, Yılmaz S, Oruç S, Karabacak İ. 2014. Kayseri’de Faaliyet Gösteren Bitki Koruma Ürünleri Satış Bayilerinin Mevcut Durum Analizi Ve Bitki Koruma Ürünlerinin Kullanım Durumları. Kayseri İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Raporu, 37s.
• Sunulu, S, Sunulu A. 2016. Şeker Pancarında Cercospora Yaprak Lekesi Hastalığı (Cercospora Beticola Sacc.), Pankobirlik dergisi, Sayı: 108, s.34-41, Ankara.
• Talaee L, Fathipour Y, Talebi AA, Khajehali J. 2017. Performance Evaluation of Spodoptera exigua (Lepidoptera: Noctuidae) Larvae on 10 Sugar Beet Genotypes Using Nutritional Indices. J. Agr. Sci. Tech, 19: 1103-1112.
• Zhang B, Huai L, Helen HS, Wang JJ. 2011. Effect of Host Plants on Development, Fecundity and Enzyme Activity of Spodoptera exigua (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae). Agr. Sci. China, 10: 1232–1240.
• Zheng XL, Cong XP, Wang XP, Lei CL. 2011. A review of geographic distribution, overwintering and migration in Spodoptera exigua Hübner (Lepidoptera: Noctuidae). J. Entomol. Res. Soc, 13(3): 39-48.