Konaklama İşletmelerinde Kadın Yöneticilerin Liderlik Tarzları Kapsamında İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 13, 31.01.2024

Eda Yurtsever Çiftçi Fatma Füsun İstanbullu Dinçer

https://doi.org/10.52704/bssocialscience.1311772

Öz

Bu çalışmada İstanbul’da faaliyet gösteren konaklama işletmelerinin departman yönetiminde yer alan kadın yöneticilerin liderlik tarzlarını belirlemek amaçlanmıştır. Çalışma ilişkisel tarama modelinde yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini İstanbul’da faaliyet gösteren konaklama işletmelerinin departman yönetiminde yer alan kadın yöneticilere bağlı olarak görev yapan otel çalışanları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise belirtilen evren içerisinden basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilen 385 katılımcıdan oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak katılımcı bilgi formu, yönetici bilgi formu, otel bilgi formu ve Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma kapsamında; frekans analizi, geçerlilik analizi, güvenilirlik analizi, normal dağılım analizi, tanımlayıcı istatistiksel analiz, t-testi ve ANOVA analizi gerçekleştirilmiştir. Analizler sonucunda kadın yöneticilerin dönüşümcü, etkileşimci ve serbest bırakıcı liderlik tarzları arasında en çok dönüşümcü liderlik tarzını sergiledikleri tespit edilmiştir. Dönüşümcü liderlik boyutları açısından incelendiğinde; en yüksek düzeye bireysel ilgi boyutunun sahip olduğu ve diğer boyutların değerlerinin de birbirlerine yakın olduğu görülmüştür. Kadın yöneticilerin ikinci olarak en çok etkileşimci liderlik tarzını sergiledikleri belirlenmiştir. Etkileşimci liderlik boyutları incelendiğinde ise en yüksek değere koşullu ödül boyutunun sahip olduğu ve istisnalarla yönetim (pasif) boyutunun dikkat çekici ölçüde düşük seviyede olduğu görülmüştür. Serbestlik tanıyan liderlik ise kadın yöneticiler tarafından en az sergilenen liderlik tarzı olarak ortaya çıkmıştır. Çalışmada ayrıca algılanan liderlik tarzlarında cinsiyet, yaş, kıdem, istihdam durumu (sezonluk/sürekli), liderin eğitim düzeyi, otel türü ve oteldeki çalışan sayısına göre anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

: Konaklama işletmeleri, Kadın yönetici, Dönüşümcü liderlik, Etkileşimci liderlik, Serbestlik tanıyan liderlik

Examining the Leadership Styles of Female Managers in Accommodation Establishments

Öz

The aim of this study is to investigate the leadership styles of women managers in the department management of accommodation establishments operating in Istanbul. The study was conducted in the relational scanning model. The universe of the research consists of hotel employees working under the female managers in the department management of accommodation businesses operating in Istanbul. The sample of the study consists of 385 participants who were selected from the specified universe by simple random sampling method. In the research, participant information form, manager information form, hotel information form and Multi-Factor Leadership Scale were used as data collection tools. Within the scope of the study, frequency analysis, validity analysis, reliability analysis, normal distribution analysis, descriptive statistical analysis, t-test, and ANOVA analysis were performed. As a result of the analyses, it has been determined that female managers exhibit the transformational leadership style the most among transformational, interactive, and laissez-faire leadership styles. When examined in terms of dimensions of transformational leadership, it is observed that the dimension of individualized consideration has the highest level, and the values of other dimensions are also close to each other. Secondly, female managers have been found to exhibit the transactional leadership style the most. When the dimensions of transactional leadership are examined, it is observed that the contingent reward dimension has the highest value, and the management by exception (passive) dimension has a notably low level. Laissez-faire leadership, on the other hand, has emerged as the least exhibited leadership style by female managers. The study also revealed significant differences in perceived leadership styles according to gender, age, seniority, employment status (seasonal/permanent), education level of the leader, hotel type, and number of employees in the hotel.

Anahtar Kelimeler

Accommodation establishments, Female manager, Transformational leadership, Transactional leadership, Laissez faire leadership

Kaynakça

• Alsubayee OAA. 2019. Strategic leadership and its impact on the corporation performance case study: The international academy of leadership and development. Yüksek Lisans tezi, İstanbul Altınbaş Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, pp: 112.
• Antonakis J, Avolio BJ, Sivasubramaniam N. 2003. Context and leadership: An examination of the nine-factor full-range leadership theory using the Multifactor Leadership Questionnaire. Leadersh Q, 14(3): 261-295.
• Antonakis J, House RJ. 2013. The full-range leadership theory: The way forward. In: Transformational and charismatic leadership: The road ahead 10th anniversary edition. Emerald Group Publishing Limited, Leads, UK, pp: 3-33.
• Asrar-ul-Haq M, Kuchinke KP. 2016. Impact of leadership styles on employees’ attitude towards their leader and performance: Empirical evidence from Pakistani banks. Fut Bus J, 2(1): 54-64.
• Avolio BJ, Bass BM. 1995. Individual consideration viewed at multiple levels of analysis: A multi-level framework for examining the diffusion of transformational leadership. Leadersh Q, 6(2): 199-218.
• Avolio BJ, Bass BM. 2004. Multifactor leadership questionnaire TM. Mind Garden, Menlo Park, CA, US.
• Avolio BJ. 2010. Full range leadership development. Sage Publications, Ankara, Türkiye.
• Barbuto JE, Cummins-Brown LL. 2007. Full range leadership. University Of Nebraska-Lincoln Extension, Nebraska, US.
• Bass BM, Avolio BJ. 1990. The implications of transactional and transformational leadership for individual, team, and organizational development. Res Organ Change Dev, 4(1): 231-272.
• Bass BM, Avolio BJ. 1994. Improving organizational effectiveness through transformational leadership. Sage Publications, Ankara, Türkiye.
• Bass BM. 1997. Does the transactional–transformational leadership paradigm transcend organizational and national boundaries?. Am Psychol, 52(2): 130-139.
• Bass BM. 1999. Current developments in transformational leadership: research and applications. Psychol Manager J, 3(1): 5-21.
• Baum T. 2013. International perspectives on women and work in hotels, catering and tourism. International Labour Organization, Geneva, Switzerland.
• Benmira S, Agboola M. 2021. Evolution of leadership theory. BMJ Leader, 5, 3-5.
• Bolden R. 2004. What is leadership?. Centre for Leadership Studies, University of Exeter, Dewon, UK.
• Burns JM. 1978. Leadership. Harper & Row, New York, US.
• Carli LL. 2001. Gender and social influence. J Soc Issues, 57(4): 725-741.
• Cave P, Kılıç S. 2010. The role of women in tourism employment with special reference to Antalya, Turkey. J Hosp Market Manage, 19(3): 280-292.
• Chaudhry AQ, Javed H. 2012. Impact of transactional and laissez faire leadership style on motivation. Int J Bus Soc Sci, 3(7): 258-264.
• Chemers MM. 1997. An integrative theory of leadership. Erlbaum, Mahwah, NJ, US.
• Çatır O. 2015. Dönüşümcü ve etkileşimci liderliğin örgütsel sessizlik üzerine etkisi: otel işletmelerinde bir uygulama. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, pp: 175.
• Den Hartog DN, Van Muijen JJ, Koopman PL. 1997. Transactional versus transformational leadership: An analysis of the MLQ. J Occup Organ Psychol, 70(1): 19-34.
• Deveshwar A, Aneja I. 2014. A study of transnational and transformation leadership styles and factors affect the leadership style. Int J Bus Econ Manage, 1(8): 176-185.
• Eagly AH, Karau SJ. 2002. Role congruity theory of prejudice toward female leaders. Psychol Rev, 109(3): 573-598.
• Eeden RV. 2005. Group processes and dynamics in relation to transactional and transformational leadership. Doctoral dissertation, University of South Africa, South Africa.
• Elmas S. 2007. Gender and tourism development: a case study of the Cappadoccia Region of Turkey. In: Tourism and gender: Embodiment, sensuality and experience. Cabi, Wallingford, UK, pp: 302-314.
• Foschi M. 2000. Double standards for competence: Theory and research. Annu Rev Sociol, 26(1): 21-42.
• Gandolfi F, Stone S. 2016. Clarifying leadership: High-impact leaders in a time of leadership crisis. Rev Manag Comparat Int, 17(3): 212-224.
• Gandolfi F, Stone S. 2018. Leadership, leadership styles, and servant leadership. J Manag Res, 18(4): 261-269.
• Gürbüz S, Şahin F. 2014. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara, Türkiye, pp: 47.
• Hackman MZ, Hills MJ, Furniss AH, Paterson TJ. 1992. Perceptions of gender-role characteristics and transformational and transactional leadership behaviours. Percept Mot Skills, 75(1): 311-319.
• House RJ, Podsakoff PM. 1994. Leadership effectiveness. Erlbaum, Hillsdale NJ, US.
• Howell JM, Avolio BJ. 1993. Transformational leadership, transactional leadership, locus of control, and support for innovation: Key predictors of consolidated-business-unit performance. J Appl Psychol, 78(6): 891-902.
• Humphreys JH, Einstein WO. 2003. Nothing new under the sun: Transformational leadership from a historical perspective. Manage Decis, 41(1): 85-95.
• IFC. 2017. Women and Tourism: Designing for Inclusion. International Finance Corporation, Washington, US.
• Judge TA, Piccolo RF. 2004. Transformational and transactional leadership: a meta-analytic test of their relative validity. J Appl Psychol, 89(5): 755-768.
• Karasar N. 2022. Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, Türkiye, pp: 368.
• Kayıkçı MY. 2019. Algılanan liderlik davranışının sosyal kaytarmaya etkisinde pozitif psikolojik sermayenin aracılık rolü: otel işletmelerinde bir araştırma. Doktora tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya, Türkiye, pp: 287.
• Kirkbride P. 2006. Developing transformational leaders: the full range leadership model in action. Ind Commer Train, 38(1): 23-32.
• Koçel T. 2020. İşletme yöneticiliği. Beta Yayınları, İstanbul, Türkiye, pp: 759.
• Koçyiğit S. 2014. Liderlik ve nitelikleri. Yüksek lisans tezi, York Üniversitesi, US.
• Lowe KB, Kroeck KG, Sivasubramaniam N. 1996. Effectiveness correlates of transformational and transactional leadership: A meta-analytic review of the MLQ literature. Leadersh Q, 7(3): 385-425.
• Metin G. 2020. Kadın okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile okul iklimi arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman, Türkiye, pp: 139.
• Northouse PG. 2019. Leadership: theory and practice. Sage Publications, New York, US, pp: 600.
• Oin J, Yang Z. 2015. Perception of gender equality among female employees in Beijing five-star hotel. Tourism Tribune, 30(9): 63-71.
• Olley R. 2021. A focussed literature review of power and influence leadership theories. Asia Pac J Health Manag, 16(2): 7-17.
• Podsakoff PM, Todor WD, Grover RA, Huber VL. 1984. Situational moderators of leader reward and punishment behaviors: Fact or fiction?. Organ Behav Hum Perform, 34(1): 21-63.
• Ross SM, Offermann LR. 1997. Transformational leaders: Measurement of personality attributes and work group performance. Pers Soc Psychol Bull, 23(10): 1078-1086.
• Safonov Y, Maslennikov Y, Lenska N. 2018. Evolution and modern tendencies in the theory of leadership. Balt J Econ Stud, 4(1): 304-310.
• Sevgin MN. 2019. Dönüşümcü ve etkileşimci liderlik davranışının iş yaşam kalitesi ve örgütsel bağlılık üzerine etkisi: beş yıldızlı otel çalışanları üzerine bir araştırma. Doktora tezi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Mersin, Türkiye, pp: 122.
• Sığrı Ü, Gürbüz S. 2015. Örgütsel davranış. Beta Yayınları, İstanbul, Türkiye, pp: 805.
• Siyli NA. 2014. Yükseköğretimdeki kadın yöneticilerin dönüşümsel ve sürdürümcü liderlik özellikleri ve metaforları. Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale, Türkiye, pp: 137.
• Tekin ÖA, Gençer Z. 2016. Otel işletmelerindeki işlere ve pozisyonlara yönelik cinsiyet algısı. DEÜ Sos Bilim Enst Derg, 18(3): 495-521.
• Thrane C. 2008. Earnings differentiation in the tourism industry: Gender, human capital and socio-demographic effects. Tourism Manage, 29(3): 514-524.
• Yoder JD. 2001. Making leadership work more effectively for women. J Soc Issues, 57(4): 815-828.
• Yukl G. 1999. An evaluation of conceptual weaknesses in transformational and charismatic leadership theories. Leadersh Q, 10(2): 285-305.