Schopenhauer Felsefesinde İstencin Reddi: Ahlak

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 107 - 116, 26.12.2023

Melike Ayhan

Öz

Schopenhauer'ın ahlak öğretisi, kendinden önceki filozoflardan farklı bir felsefi temele dayanır ve özgün bir değere sahiptir. Bu öğreti, hayatından izler taşıyan genel felsefesiyle bağlantılıdır. Genel felsefi görüşünü özneyi ve nesneyi de kapsayan "tasarım" anlayışı ile "istenç gücü" kavramı üzerine kurmaktadır. Schopenhauer'a göre dünya zihinde edilen bir tasarımdır ve fenomenler dünyasındaki her kuvvet istemenin ifadesidir. Buna paralel olarak Schopenhauer, ahlak alanının da fenomen alanla ilişkili olduğu savındadır. Bundan dolayı mutlak ilkeler görüşüne karşı ampirik bir görüşe yer verir. Schopenhauer'a göre ahlak, kişisel çıkar ve bencillikten bağımsız bir insan eylemini yaşamsal bir ilkeye dayandırmaktır. Bencillikten uzak böyle bir davranışın ifadesi ise "merhamet" tir. Yalnızca kendimizi bir başkasının yerine koyarak ve o kişiyle özdeşleşerek bir başkası için iyi bir eylem gerçekleştirebiliriz. Merhamet kavramı, Schopenhauer'ın ahlak felsefi öğretisinin temelidir ve istemenin doğurduğu bencillik ile kötülüğü ortadan kaldıracak şey, bu durumda merhamet olacaktır.

Anahtar Kelimeler

schopenhauer, istenç, ahlak, merhamet

Kaynakça

• Kaynakça Berkeley, G. (2018). İnsan Bilgisinin İlkelerini Üzerine Bir İnceleme. (L. Özşar, Çev.) İstanbul: Biblos Kitabevi.
• Kuçuradi, İ. (2019). Schopenhauer ve İnsan. Ankara: Türkye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Schopenhauer, A. (2009). Hukuk, Ahlak ve Siyaset Üzerine. (A. Aydoğan, Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
• Schopenhauer, A. (2010). Hayatın Anlamı. (A. Aydoğan, Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
• Schopenhauer, A. (2012). Ölümün Yokluğu. (A. Aydoğan, Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
• Schopenhauer, A. (2014). Bilim ve Bilgelik. (A. Aydoğan, Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
• Schopenhauer, A. (2014). İnsan Doğası Üzerine. (E. Yıldırım, Çev.) İstanbul: Oda Yayınları