A Feature That Corrupts Faith From The Inside: Hypocrisy and Its Varieties

Yıl 2023, Sayı: 5, 251 - 270, 30.12.2023

Büşra Sarı

https://doi.org/10.61216/darulhadisdergisi.1384679

Öz

There is information about "hypocrisy" (riya) in the Holy Qur'an and Hadiths, which are the two main sources of Islam. Hypocrisy is vilified by Allah (Great is His Majesty) and His Messenger (Peace be upon Him) and it is emphasized that it is not a religious feature. It is seen that the words hypocrisy (riya) and vanity (süm’a) express the same meaning in classical sources and are often used together. In this study, firstly, the subjects of intention, faith, good deeds, sincerity and beneficence are evaluated because of their ties with hypocrisy. In addition, the basic concepts in the context of vanity and faith are discussed. The words hypocrisy and vanity, which mean "show off" with their most well-known expressions in Turkish, are analyzed. The greed for rank and position (reputation), which is one of the most basic factors that result in hypocrisy, and which we encounter in the classical works, has also been evaluated. Afterwards, the types of hypocrisy, their effect on faith and the punishment of hypocrites are discussed. This study aims to analyze the concepts related to hypocrisy in the light of the expressions in the Holy Qur'an and the Sunnah of the Prophet as well as the evaluations of the ancient scholars and to classify and evaluate the subject with a holistic perspective as much as possible.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Hypocrisy, Faith, Vanity, Insincirity

İmanı İçten Kemiren Bir Özellik: Riya ve Çeşitleri

Öz

İslâm’ın iki temel kaynağı olan Kur’an’da ve hadislerde “riya” ile alâkalı bilgiler yer almaktadır. Riya, Allah (c.c.) ve Rasûlü (s.a.s.) tarafından yerilmekte ve onun imânî bir özellik olmadığı vurgulanmaktadır. Riya ve süm’a kelimelerinin klasik kaynaklarda aynı manayı ifade ettiği ve genellikle bir arada kullanıldığı görülmektedir. Bu çalışmada ilk olarak riya ile irtibatlı olan niyet, iman, sâlih amel, ihlas ve ihsan başlıklarıyla, riyanın iman bağlamında değerlendirileceği temel kavramlara değinildikten sonra, Türkçede en bilinen ifadesiyle “gösteriş” anlamına gelen riya ve süm’a kelimeleri tahlil edilmiştir. Klasik eserlerde rastladığımız, riyaya sebebiyet veren en temel etkenlerden olan makam ve mevki hırsı yani “câh” kavramı da değerlendirmeye tâbi tutulmuştur. Sonrasında riyanın türleri, onun imana etkisi ve riyakârların göreceği muamele incelenmiştir. Çalışmadaki amaç; Kur’an’da ve sünnette geçen ifadeler ile kadim ulemanın tespitleri çerçevesinde, riya ile irtibatlı kavramları tahlil etmek suretiyle, imkân nispetinde bütüncül bir bakış açısıyla konuyu tasnif ve değerlendirmeye tabi tutmaktır.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Riya, İman, Gösteriş, İkiyüzlülük

Teşekkür

Danışman hocam Dr. Ömer Faruk Akpınar'a desteklerinden dolayı teşekkür ederim.

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned. nşr. Şuayb el-Arnaût, Âdil Mürişid vd. Müessesetü’r-Risâle, 2001.
• Ateş, Süleyman. “İhlâs”. TDV İslam Ansiklopedisi. 21/535-537. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2000.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâîl el-Cu‘fî. el-Câmiʿu’s-sahîh. 9 Cilt. Beyrut: Dâru Tavkı’n-Necât, 1311.
• Cevherî, İsmâil b. Hammâd. Sıhâhu tâci’l-luga. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Melâyîn, 4. Basım, 1987.
• Çağrıcı, Mustafa. “Câh”. TDV İslam Ansiklopedisi. 7/14-15. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1993.
• Çağrıcı, Mustafa. “İnfâk”. TDV İslam Ansiklopedisi. 22/289-290. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1993.
• Çakar, Ferihan. “AMELLERİN BOŞA ÇIKMASI BAĞLAMINDA: RİY”. Ekev Akademi Dergisi 66 (01 Ocak 2016), 289-300. http://www.ekevakademi.org/DergiTamDetay.aspx?ID=602
• Dârimî, Abdullah b. Abdurrahman. es-Sünen. 4 Cilt. Suudî Arabistan: Dâru’l-Muğnî, 2000.
• Ebû Bekir er-Râzî, Ebû Abdillâh Zeynüddîn Muhammed. Muhtâru’s-sıhâh. 1 Cilt. Beyrut: el- Mektebetü’l Asriyye, 5. Basım, 1999.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş’as es-Sicistânî. Sünenü Ebî Dâvud. 8 Cilt. Kuveyt: Müessesetü Ğirâs, 2002.
• Ece, Hüseyin K. İslâmın Temel Kavramları. İstanbul: Beyan Yayınları, 2000.
• Eraslan, Abdulvasıf. Hadislerde Hak Kavramı -Kütüb-i Sitte Özelinde. Ankara: Fecr Yayınları, 2022.
• Ezherî, Muhammed b. Ahmed. Tehzîbu'l-luga. 8 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 2001.
• Fahreddin er-Râzî, Muhammed b. Ömer. Kitâbü’n-nefs ve’r-rûh. nşr. M. S. Hasan el-Ma‘sûmî Tahran: 1364.
• Fîrûzâbâdî, Mecdüddîn Muhammed b. Ya‘kūb. el-Kâmûsü’l-muhît ve’l-kabesü’l-vasît el-câmiʿ limâ zehebe min lugati’l-Arab. Beyrut-Lübnan: Müessesetu’r-Risâle, 8. Basım, 2005.
• Gazâlî, Muhammed b. Muhammed. İhyâu ’ulûmi’d-dîn. çev. Mehmet A. Müftüoğlu. İstanbul: Tuğra Neşriyat, 1993.
• Gazâlî, Muhammed b. Muhammed. Câh ve Riya İnsanı Helâka Götüren Hâl ve Davranışlar. çev. Hârun Ünal. İstanbul: Çelik Yayınevi, 2021.
• İbn Asâkir, Ebü’l-Kāsım. Târîhu medîneti Dımeşk. 80 Cilt. Dâru'l Fikr, 1995.
• İbn Hacer, Şihâbüddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî. Fethu’l-bârî. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1959.
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. Sünenü İbn Mâce. 2 Cilt. Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, ts.
• İbn Manzûr, Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem er-Rüveyfiî. Lisânü’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdir, 3. Basım, 1414.
• İbn Receb el-Hanbelî. Hadislerle İlim ve Hikmet. çev. Ali Kaya. 2 Cilt. İstanbul: Semerkand Yayınları, 5. Basım, 2011.
• Kur’an-ı Kerim Meâli. çev. Halil Altuntaş, Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 12. Basım, 2011.
• Mâlik b. Enes, Ebû Abdillâh. el-Muvattâ. 2 Cilt. Beyrut/ Lübnan: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1980.
• Memişbey, İhsan. İlk Sufilerde Riya Kavramı, Muhasibi Örneği, İstanbul: Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Muhâsibî, Ebû Abdillah el-Hâris. er-Riâye. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1971.
• Muslu, Ramazan. “Diyanet Dergi”. Riya: Manevi Hastalık. Erişim 06 Haziran 2021. https://dergi.diyanet.gov.tr/makaledetay.php?ID=12358)
• Münârekfûrî, Muhammed Abdurrahmân b. Abdirrahîm el-Münârekfûrî. Tuhfetü’l-Ahvezî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2010.
• Müslim, Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’s-sahîh. 5 Cilt. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, ts.
• Nesâî, Ahmed b. Şuayb. el-Mücteba mine’s sünen. 9 Cilt. Halep: Mektebu’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, 2. Basım, 1986.
• Nesâî, Ahmed b. Şuayb en-. es-Sünenü’l-kübrâ. nşr. Hasan Abdulmün’im Şelebî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
• Nevevî, Yahyâ b. Şeref b. Mürî. Minhâcu’t-tâlibîn. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1972.
• Nevevî, Yahyâ b. Şeref b. Mürî. Riyâzü’s-sâlihîn. çev. M. Yaşar Kandemir vd. 8 Cilt. İstanbul: Erkam Yayınları, 2001.
• Okudan, Rifat. “Ahlâk-ı Alâî’de Kalb Hastalıklarından Riyâ ve Tedavisi". Uluslararası Kınalızâde Ailesi Sempozyumu Bildiriler Kitabı. SDÜ İlahiyat Fakültesi Yayınları. 407-416. Isparta: SDÜ İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2012.
• Özafşar, Mehmet Emin vd. Hadislerle İslâm. 7 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri BaşkanlığıYayınları, 2014
• Sinanoğlu, Mustafa. “İman”. TDV İslam Ansiklopedisi. 22/212-214. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2000.
• Taberânî, Süleymân b. Ahmed. el-Mu'cemü’l-kebîr. 25 Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye, 2. Basım, 1994.
• Taberi, Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-beyân an te’vili âyi’l-Kur’ân. Dâru’l-Hicr, 1. Basım, 2001.
• Tehânevî, Muhammed A‘lâ b. Ali. Keşşâfü ıstılâhâti’l-fünûn. İstanbul: Kahraman Yayınları, 1984.
• Tirmizî, Muhammed b. Îsâ. el-Câmi'u'l-kebir. Beyrut: Daru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1998.
• Uner, Enes. İhlas ve Riya. İstanbul: Yasin Yayınevi, 2011.