A Crime against Humanity and the Tragedy of Genocide: An Assessment on the Need to Prosecute Israel for State Terrorism against the Palestinians

Yıl 2023, Sayı: 5, 22 - 44, 30.12.2023

Yılmaz Arı

https://doi.org/10.61216/darulhadisdergisi.1392165

Öz

Israel, which has been oppressing the people of the region, especially Muslims, since its establishment in the Palestinian territories, acts almost like a terrorist organization. As a recent development, since October 7, 2023, Israel has carried out many attacks on Gaza, killing or injuring thousands of innocent people living in Gaza. These attacks violate the rules of International Law, the Law of War and International Criminal Law, the International Criminal Court decisions, the Geneva and Hague Conventions, the UN Convention on Conventional Weapons, Human Rights Watch reports and the conscience of humanity. In Gaza, Israel has bombed babies, children, women, unarmed civilians, journalists, hospitals, schools, civilian housing, mosques and churches, refugee camps, ambulances, convoys of the wounded, cultural heritage, used phosphorus bombs, mistreated prisoners, starved and dehydrated the civilian population, imposed an embargo on energy and other basic necessities, forced the displacement of up to two million people and implemented a policy of mass extermination of the population. All of these are not only war crimes, but also crimes against humanity. In the face of Israel's series of massacres and unlawful actions since its establishment, many countries, especially the United States, have provided unconditional military and political support to the Israeli government. The US provides Israel with $3.8 billion in annual military aid and vetoes UN Security Council resolutions against Israel. In addition to the US, countries such as France, Germany, the UK, Canada and the UK are trying to legitimize Israel's attacks and refuse to lift the embargo on Gaza. Moreover, these countries do not prevent Israeli settlement activities in the occupied territories and do not put pressure on Israel to comply with international law. By supporting Israel's war crimes, these countries are complicit in crimes against humanity. In the face of all the dramas and atrocities taking place in Gaza, academics, human rights defenders, artists, athletes, journalists, opinion leaders, clergy, judges and prosecutors from universities around the world are calling on the international community to take action. They demand an immediate halt to the suffering in Gaza, accountability for those responsible, the protection of the right to life and freedom of the people of Gaza, the lifting of the embargo on Gaza, the reconstruction of Gaza and an independent state for the Palestinian people. These demands are declared as a historical, conscientious, moral and civilized duty. The main purpose and problem of this article is the prosecution of Israel, which has captured the Palestinian territories and committed the crime of genocide by using disproportionate force against the people of the region at every opportunity with the support of many states, especially the USA, and the other powers that support it. The study has been prepared based on the data obtained through the method of source scanning by utilizing arguments from mass media, social media platforms and newspaper portal news, as well as magazine articles, books, etc..

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Israel, USA, Terrorism,, Palestine, Gaza, War, Occupation, Genocide

Bir İnsanlık Suçu ve Soykırım Trajedisi: İsrail'in Filistinlilere Uyguladığı Devlet Terörü Nedeniyle Yargılanması Gerektiğine Dair Bir Değerlendirme

Öz

Filistin topraklarında kurulduğu günden beri bölge insanına özellikle de Müslümanlara baskı uygulayan İsrail, bir terör örgütü gibi hareket etmektedir. Yakın zamanda meydana gelen bir gelişme olarak; 7 Ekim 2023’ten beri Gazze’ye yönelik birçok saldırı düzenlemiş, Gazze’de yaşayan binlerce masum insanı katletmiş veya yaralamıştır. Bu saldırılar, Uluslararası Hukuk, Savaş Hukuku ve Uluslararası Ceza Hukuku kurallarını, Uluslararası Ceza Mahkemesi kararlarını, Cenevre ve Lahey Sözleşmelerini, BM Konvansiyonel Silahlar Sözleşmesi’ni, İnsan Hakları İzleme Örgütü raporlarını ve insanlık vicdanını ihlal etmektedir. İsrail, Gazze’de bebekleri, çocukları, kadınları, silahsız sivilleri, gazetecileri, hastaneleri, okulları, sivil konutları, cami ve kiliseleri, mülteci kamplarını, ambulansları, yaralı konvoylarını, kültürel mirası bombalamış, fosfor bombası kullanmış, esirlere kötü muamele etmiş, sivil halka açlık ve susuzluk çektirmiş, enerji ve diğer temel ihtiyaç maddelerine ambargo uygulamış, iki milyon kadar insanı göçe zorlamış ve bölge halkını topluca yok etme politikasını uygulamıştır. Tüm bu hususlar, savaş suçunun konusu olmanın yanı sıra aynı zamanda insanlığa karşı da işlenen suçlara da konu olmaktadır. Kuruluşundan beri İsrail’in yaptığı katliam dizisi ve hukuk tanımayan eylemleri karşısında, ABD başta olmak üzere birçok ülke, İsrail yönetimine koşulsuz askeri ve siyasi destek sağlamıştır. ABD, İsrail’e yıllık 3.8 milyar dolarlık askeri yardım yapmakta ve BM Güvenlik Konseyi’nde İsrail aleyhine çıkan karar tasarılarını veto etmektedir. ABD’nin yanı sıra Fransa, Almanya, İngiltere, Kanada gibi ülkeler de İsrail’in saldırılarını meşru göstermeye çalışmakta, Gazze’ye yönelik ambargoyu kaldırmamaktadır. Ayrıca bu ülkeler, İsrail’in işgal ettiği topraklarda yaptığı yerleşim faaliyetlerini engellememekte ve İsrail’in uluslararası hukuka uymasını sağlamak için kendisine baskı yapmamaktadırlar. Bu ülkeler, İsrail’in savaş suçlarını destekleyerek insanlık suçuna ortak olmaktadır. Gazze’de yaşanan bütün dram ve zulümler karşısında, dünyanın çeşitli üniversitelerinde çalışan akademisyenler, insan hakları savunucuları, sanatçılar, sporcular, gazeteciler, kanaat önderleri, din adamları, hâkim ve savcılar, uluslararası toplumu harekete geçmeye çağırmaktadır. Bu insanlar, Gazze’deki acının derhal durdurulmasını, sorumluların hesap vermesini, Gazze halkının yaşam hakkı ve özgürlüklerinin korunmasını, Gazze’ye yönelik ambargonun kaldırılmasını, Gazze’nin yeniden inşasını ve Filistin halkının bağımsız devletine kavuşmasını talep etmektedir. Bu talepler, tarihi, vicdani, ahlaki ve medeni bir görev olarak deklare edilmektedir. Filistin topraklarını ele geçiren ve ABD başta olmak üzere birçok devletten aldığı destekle bölge halkına her fırsatta orantısız güç kullanarak soykırım suçu işleyen İsrail’in ve kendisine destek veren diğer güçlerin yargılanması konusu, bu makalenin temel amaç ve problemini oluşturmaktadır. Çalışma; kitle iletişim araçları, sosyal medya platform ve gazete portal haberlerinin yanı sıra dergi makalesi, kitap vb. argümanlardan yararlanılarak kaynak taraması metodu ile elde edilen verilerden yola çıkılarak hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, İsrail, ABD, Terörizm, Filistin, Gazze, Savaş, İşgal, Soykırım

Teşekkür

Filistin Meselesini savunan ve dile getiren tüm duyarlı insanlara teşekkür ediyor, bu makalemi kendilerine ve azîz Filistin'deki mazlum halka armağan ediyorum..

Kaynakça

• AA, Anadolu Ajansı. “İsrail güçleri Gazze'de 3342 çocuk öldürdü”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.aa.com.tr/tr/vg/video-galeri/israil-gucleri-gazze-de-3342-cocuk-oldurdu/0
• AA, Anadolu Ajansı. “İsrail'in saldırılarında Gazze'de 35 bin konut tamamen yıkıldı”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israilin-saldirilarinda-gazzede-35-bin-konut-tamamen-yikildi/3042132
• AA, Anadolu Ajansı. “İsrail, Gazze'de tarihi cami, kilise ve müzeleri hedef alarak kültürel mirası da yok ediyor”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-gazzede-tarihi-cami-kilise-ve-muzeleri-hedef-alarak-kulturel-mirasi-da-yok-ediyor/3076138
• AA, Anadolu Ajansı. “İsrail'in Gazze'ye düzenlediği saldırılarda can kaybı 17 bin 997'ye yükseldi”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israilin-gazzeye-duzenledigi-saldirilarda-can-kaybi-17-bin-997ye-yukseldi/3078903
• Adalet Bakanlığı. “Lahey Sözleşmesi”. Erişim 11 Aralık 2023.
• Arı, Yılmaz. “A Crime against Humanity and the Tragedy of Genocide: An Evaluation That Israel Should Be Sued for State Terrorism against Palestinians”. çev. Mustafa Turan. Uluslararası Dorlion Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (DASAD) 1/2 (Dec. 2023), 445-465. DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.10429568
• Ataov, Türkkaya. “Savaş Suçları Uluslararası Mahkeme: Jenosit Oturumu”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 23/02 (Şubat 1968), 319-333.
• Atvur, Senem. “21.Yüzyıl için ABD Güvenlik Politikası ve Büyük Orta Doğu Girişimi”. Savunma Bilimleri Dergisi 6/2 (2007), 1–16.
• Aybar, Mehmet Ali. Vietnam Günlüğü ABD’nin Vietnam’da İşlediği Savaş Suçlarına Karşı Russell Mahkemesi. İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
• Azarkan, Ezeli. Hukuk Politik. “Uluslararası Ceza Mahkemelerinde Savaş Suçları”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.hukukpolitik.com.tr/2016/05/06/uluslararasi-ceza-mahkemelerinde-savas-suclari/
• Bag, Mustafa. “İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden İsrail'e 'Filistinlilere karşı apartheid' suçlaması”. Erişim 11 Aralık 2023. https://tr.euronews.com/2021/04/27/insan-haklar-izleme-orgutu-nden-israil-e-filistinlilere-kars-apartheid-suclamas
• Bay, Doğancan. “11 Eylül Saldırılarının AB’nin Terörizmle Mücadelesine Etkileri”, EURO Politika 11 (2021), 56-63.
• BBC, “CPJ: 7 Ekim’den bu yana savaş bölgesinde 61 gazeteci öldürüldü”, (Erişim 11 Aralık 2023). https://www.bbc.com/turkce/articles/c4n61j9lmg9o
• Bianet,.“İsrail: Esirler bırakılmadan Gazze'ye elektrik, su ve yakıt yok”. Erişim 11 Aralık 2023. https://bianet.org/haber/israil-esirler-birakilmadan-gazze-ye-elektrik-su-ve-yakit-yok-286223
• Biçer, Rüştü Salim Savaş. “Modern Terörizmin Beşinci Dalgası: Devletlerin Uluslararası Terörist Örgütlerle İş Birliğinin Sebepleri ve Sonuçları”. Güvenlik Stratejileri Dergisi 16/36 (2020), 16(36): 915-945.
• CNN Türk. “Gazze'de ateşkes bitti katliam başladı! İsrail mülteci kampını bombaladı: 100'den fazla kişi öldü”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.cnnturk.com/dunya/israil-multeci-kampini-bombaladi-100den-fazla-kisi-oldu
• Courtois, Stéphane vd., Komünizmin Kara Kitabı. İstanbul: Felix Kitap, 2020.
• DAILYMOTION. Savaş Eğilmez. “İsrail'e Sessiz Kalan Batı, 1'inci Dünya Savaşı'nda 80'den Fazla Sağlık Kuruluşunu Vurdu”. Erişim 11 Aralık 2023.
• Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü. “Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM)”. Erişim 11 Aralık 2023. https://diabgm.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/uluslararasi-ceza-mahkemesi-ucm28022020101834
• Dünya Gazetesi. “İsrail Gazze'de hastane vurdu: 500 ölü”. Erişim 11 Aralık 2023. https://dunya.com/dunya/israil-gazzede-hastane-vurdu-500-olu-haberi-708111
• Diyanet Haber. “İşgalci İsrail, Gazze'de 31 camiyi tamamen yıktı”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.diyanethaber.com.tr/isgalci-israil-gazzede-31-camiyi-tamamen-yikti
• DW. “AB'de Ortadoğu çatlağı: Borrell'den uyarı”. (Erişim 11 Aralık 2023). https://www.dw.com/tr/abde-ortado%C4%9Fu-%C3%A7atla%C4%9F%C4%B1-borrellden-uyar%C4%B1/a-67189323
• Eğitim Bir Sen (EBS Org). Soykırıma seyirci ve sessiz kalmak bu suça ortak olmak demektir”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.ebs.org.tr/manset/5922/soykirima-seyirci-ve-sessiz-kalmak-bu-suca-ortak-olmak-demektir
• Erdem, Orhan - Özdemir, Habip. “Terror And Terrorism: A Multi-Dimensional Evaluation”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 8/30 (2009), 266-278.
• Ersoy, Uğur “Terörizm ve Nefret Suçları Arasındaki Tetikleme Etkisi" Ankara Barosu Dergisi 2 (2018), 145-170.
• Euronews. “Hamas-İsrail Savaşı: Nasıl başladı, ilk ayında neler yaşandı?”. Erişim 3 Aralık 2023. https://tr.euronews.com/2023/10/15/hamasin-silahli-kanadi-gazzeden-İsraile-roket-saldirisi-baslatti
• Euro News. “ABD Temsilciler Meclisi, İsrail'e yardım tasarısını onayladı”. Erişim 11 Aralık 2023. https://tr.euronews.com/2023/11/03/abd-temsilciler-meclisi-israile-yardim-tasarisini-onayladi- ukrayna-ve-gazze-plan-disinda-k
• Fikir Turu, “Filistin-İsrail çatışmasının tarihçesi”. Erişim 3 Aralık 2023. https://fikirturu.com/jeo-strateji/filistin-İsrail-catismasinin-tarihcesi/
• Gül, Ali Rıza. “Şiddeti Tanımlamak: Geniş Tabanlı Bir Yaklaşım”. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR) 8/77 (2021), 3164–3178.
• Gül, Ali Rıza. “Kur’ân’ın Şiddet Ve Terörü Reddeden Lafızları”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/7 (Aralık 2017), 35-58.
• Güzel, Cemal. “Korkunun Korkusu: Terörizm”, Silinen Yüzler Karşısında Terör içinde, (der.) Cemal Güzel. Ankara: Ayraç Yayınevi, 2002.
• Haber Global. “İsrail Gazze'de ambulans konvoyunu vurdu: Çok sayıda can kaybı var”. Erişim 11 Aralık 2023. https://haberglobal.com.tr/dunya/israil-gazzede-ambulans-konvoyunu-vurdu-cok-sayida-can-kaybi-var-293467
• Halk Tv. “İsrail fosfor bombası kullandı' iddialarını İnsan Hakları İzleme Örgütü doğruladı!”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.youtube.com/watch?v=kJi4TkRhgkM
• Hayati Hazır. “Demokrasi ve Siyasi Terör”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 3/1 (Haziran 1990), 35-49.
• Hukuk Ansiklopedisi. “Kimyasal Silahların Önlenmesi Sözleşmesi (CWC). Erişim 11 Aralık 2023. https://hukukbook.com/kimyasal-silahlarin-onlenmesi-sozlesmesi-cwc/
• Okumuş, Namık Kemal. “Gün Ve Geleceği Iskalama Tercihinin Aşkın Formu: Kutsal Gelenek Perspektifi”. Uluslararası Dorlion Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (DASAD) 1/1 (June 2023), 24–47. https://doi.org/10.5281/zenodo.8057481
• Önen, Nilüfer. “Soykırım Yapan Devlet Terörizmi: Ruanda Örneği”. Africania, 3/1 (2023), 18-35.
• Örgün, Faruk. Küresel Terör. İstanbul: Okumuş Adam Yayınları, 2001.
• Özata, Cüneyt. “Yanlışlıklar (Terör) Komedisi - Martin McDonagh’ın Korkutan Şiddeti”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16/3 (2013), 185-196.
• Özyalçın, Özgenur. “Tarihi ve İktisadi Açılardan Cezayir - Fransa İlişkileri”. Maliye Çalışmaları Dergisi 69 (2023), 163-185.
• Kayıtmazbatır, Güzide. “Terörizmin Tarihinde Görmezden Gelinen Bir Olgu: Devlet Terörü”. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 13 (2023), 147-166.
• Mecra. “İsrail, Gazze'ye insanî yardım girişlerine engel oluyor”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.gzt.com/mecra/israil-gazzeye-insan-yardim-girislerine-engel-oluyor-3771421
• Medyascope.tv. “İsrail ordusu Gazze’de ambülans konvoyunu vurdu, en az 15 kişi hayatını kaybetti”. Erişim 11 Aralık 2023. https://medyascope.tv/2023/11/04/israil-ordusu-gazzede-ambulans-konvoyunu-vurdu-en-az-15-kisi-hayatini-kaybetti/
• Mepa News. “ABD İsrail'in Gazze'deki soykırımına ortak”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.mepanews.com/analiz-abd-israilin-gazzedeki-soykirimina-ortak-63223h.htm
• Patronlar Dünyası. “Erdoğan'dan "Soykırım" paylaşımı...BM etkisiz kaldı”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.patronlardunyasi.com/haber/erdogan-dan-soykirim-paylasimi-bm-etkisiz-kaldi/293225
• Politik Yol. “BM: 2 milyona yakın Filistinli yerinden oldu”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.politikyol.com/bm-2-milyona-yakin-filistinli-yerinden-oldu/
• Rençber, Fevzi. “İslam Birliği İnşâsında Bir Engel Olarak Mezhep-Cemaat Taassubu Ve Çözüm Yolları”, e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 10/1 (Haziran 2017), 77-102. https://doi.org/10.18403/emakalat.303020.
• Sabah. “İsrail sivilleri hedef aldı! Gazze'de son durum açıklandı”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.sabah.com.tr/dunya/israil-sivilleri-hedef-aldi-gazzede-son-durum-aciklandi-cok-sayida-olu-ve-yarali-var-6654487
• Sağlık Aktüel. “İsrail, Gazze'de hamile bir kadını iki çocuğuyla öldürdü”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.saglikaktuel.com/haber/israil-gazzede-hamile-bir-kadini-iki-cocuguyla-oldurdu-93098.htm
• Saraçlı, Murat. “Uluslararası Hukukta Terörizm”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11/1 (Haziran 2007), 1049-1078.
• Savuma Sanayi Org. “ABD’nin, DEAŞ’la Mücadele Bahanesiyle PKK/YPG Terör Örgütüne Desteği Sürüyor”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.savunmasanayi.org/abdnin-deasla-mucadele-bahanesiyle-pkk-ypg-teror-orgutune-destegi-suruyor/
• Shaw, Stanford J., Yahudi Soykırımı ve Türkiye, çev. Fahir Armaoğlu. İstanbul: TİMAŞ Yay. 2014.
• Sputnik Türkiye. “İsrail savaş uçakları, Gazze Şeridi'nde su boru hatlarını bombaladı”. Erişim 11 Aralık 2023. https://sputniknews.com.tr/20231210/israil-savas-ucaklari-gazze-seridinde-su-boru-hatlarini-bombaladi-1078269201.html
• STRASAM. “Savaşın Bir Diğer Nedeni de Gazze’nin Akdeniz’deki Doğalgaz Yatakları mı?”. Erişim 11 Aralık 2023. https://strasam.org/ua-iliskiler/uluslararasi-sorunlar/savasin-bir-diger-nedeni-de-gazzenin-akdenizdeki-dogalgaz-yataklari-mi-2470
• Şarkul Evsat, “İsrail Gazze'de sivillerin sığındığı tarihi kiliseyi bombaladı”. Erişim 11 Aralık 2023. https://turkish.aawsat.com/arap-dünyasi/4616456-israil-gazzede-sivillerin-sığındığı-tarihi-kiliseyi-bombaladı
• Şarkul Evsat. “Gazze Belediyesi: 500 bin vatandaşımız açlık ve susuzluk tehlikesiyle karşı karşıya”. Erişim 11 Aralık 2023. https://turkish.aawsat.com/arap-dünyasi/4717791-gazze-belediyesi-500-bin-vatandaşımız-açlık-ve-susuzluk-tehlikesiyle- karşı
• Temizkan, Abdullah – Shakirov, Elchin. “Rusya’nın Kafkasya Siyaseti Üzerindeki Stalin Gölgesi”. Cihannüma Tarih Ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi 3/2 (Aralık 2017), 139-162.
• TERAM, Terörizm ve Radikalleşme ile Mücadele Araştırma Merkezi. Kavram Kutusu, “Kavramsal Çerçevede Terör ve Terörizm”. Erişim 10 Aralık 2023. https://teram.org/Icerik/kavramsal-cercevede-teror-ve-terorizm-42
• TRT Haber. “İsrail güçleri, bir yaşını doldurmamış 133 bebeği öldürdü”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.trthaber.com/haber/dunya/israil-gucleri-bir-yasini-doldurmamis-133-bebegi-oldurdu-808486.html
• TRT Haber. “Filistinli STK'lar: İsrail Ofer Hapishanesindeki Gazzeli esirlere karşı korkunç suçlar işliyor”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.trthaber.com/haber/dunya/filistinli-stklar-israil-ofer-hapishanesindeki-gazzeli-esirlere- karsi-korkunc-suclar-isliyor-819076.html
• Terör Çalıştayı Raporu. Uluslararası Terörizm ve Güvenlik Araştırmaları Merkezi (UTGAM). Ankara: Polis Akademisi Yayınları, 2017.
• Uslu, Nasuh. “Körfez Savaşı Ve Amerika’nın Politikaları”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 54/3 (Şubat 2015), 165-199.
• Yalın, Damla. “32. Yılında Tiananmen Katliamı”. 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü. Erişim 10 Aralık 2023. https://21yyte.org/tr/fikir-tanki/32-yilinda-tiananmen-katliami#google_vignette
• Yetgin, Muhammed Ali - Baştuğ, Mithat. “Devlet Terörizmi Bağlamında Tarihsel Vakaların İç ve Dış Etkilerinin Analizi: BM Güvenlik Konseyi Üyeleri Örneği”. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13/4 (2021), 955-980.
• Yirmidört Tv. “Gazze'de 3 bin 117 öğrenci öldürüldü, 608 bin öğrenci okula gidemiyor”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.yirmidort.tv/dunya/gazzede-3-bin-117-ogrenci-olduruldu-608-bin-ogrenci-okula-gidemiyor-133275
• Yirmidört Tv. “İletişim Başkanı Altun: İsrail karşısında hakikat mücadelesini buldu”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.yirmidort.tv/gundem/iletisim-baskani-altun-israil-karsisinda-hakikat-mucadelesini-buldu-139453
• World Socialist Web Site. “Yavaş ölüm”: İsrail Gazze soykırımında hastalığı silah olarak kullanıyor”. Erişim 11 Aralık 2023. https://www.wsws.org/tr/articles/2023/11/29/mliq-n29.html