An evaluation on the concept of indirect and personal interest in the context of annulment action

Yıl 2018, Cilt: 23 Sayı: 38, 173 - 203, 11.05.2018

Ayşe Aslı Yücesoy

Öz

In article 2 of Turkish the
Administrative Jurisdiction Procedures Law (Law no: 2577) it is stated that
“those whose interests are breached” may bring an annulment action. In the
doctrine and judicial precedents it is accepted that interest must be personal,
actual and legitimate. The subject matter of this article is the personality of
the interest. The personality of interest means the administrative action
affecting the person directly or indirectly. It is not possible to place strict
limits on the quality of personality. It should be separately evaluated in
terms of the subject of each case. Interpretation of administrative
jurisdiction places regarding the interest carries great importance; because
interpreting the personality quality of the interest narrowly or broadly shall
narrow or expand the scope of application of annulment action. This issue shall
be examined in light of a ruling of the Council of State in which they have
considerably limited the concept of indirect and personal interest by
incorrectly evaluating the characteristics of the claimant.

Anahtar Kelimeler

annulment action, standing to sue, judicial review, administrative jurisdiction, sufficient interest, personality of interest

İptal Davaları Bağlamında Dolaylı ve Kişisel Menfaat Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

İdari Yargılama Usulü
Kanunu’nun 2. maddesinde “menfaati ihlal edilenlerin” iptal davası
açabilecekleri ifade edilmiştir. Doktrinde ve yargı içtihatlarında menfaatin,
kişisel, güncel ve meşru olması gerektiği kabul edilmektedir. Bu makalenin
konusu menfaatin kişiselliğidir. Menfaatin kişiselliği, idari işlemin kişiyi
doğrudan ya da dolaylı olarak etkilemesi anlamına gelir. Kişisellik niteliğine
kesin sınırlar koymak mümkün değildir. Her bir dava konusu açısından ayrıca
değerlendirilmelidir. İdari yargı yerlerinin menfaate ilişkin yorumu büyük önem
taşır. Zira menfaatin kişisellik niteliğinin dar ya da geniş yorumlanması iptal
davalarının alanını daraltacak ya da genişletecektir. Bu mesele Danıştayın
davacının özelliklerinin yanlış değerlendirerek dolaylı ve kişisel menfaat
kavramını hayli sınırlandırdığı bir kararı ışığında incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

İptal davası, dava ehliyeti, yargısal denetim, idari yargı, menfaat, kişisel menfaat

Kaynakça

• AKURAL, Sami / ZİYLAN, Çetin: Danıştay Sekizinci Daire Kararları (1960-1963), Güven Matbaası, Ankara, 1963.
• AKYILMAZ, Bahtiyar / SEZGİNER Murat / KAYA Cemil: Türk İdare Hukuku, Seçkin, 8. Baskı, Ankara, 2017.
• AKYÜREK, Akman: Danıştay Kararlarında İptal Davalarının Menfaat İhlali Koşulunun Kişisellik Unsuru, Danıştay Dergisi, Y. 21 S. 81, Ankara, 1991, s. 29-45.
• ALAN, Nuri: İptal Davalarının Ön ve Esastan Kabul Şartları, Danıştay Dergisi, Y. 13, S. 50-51, Ankara, 1983, s. 22-50.
• ALANGOYA, Yavuz / YILDIRIM, M. Kamil / DEREN YILDIRIM, Nevhis: Medeni Usul Hukuku Esasları, Beta Yayınları, 8. Baskı, İstanbul, 2011.
• ALDOUS, Grahame / ALDER, John: Applications for judicial review: law and practice, Butterworths, London, 1985.
• ATA, Hakan: Askeri İdari Yargıda İptal Davasının Ön Koşulları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• AZRAK, Ali Ülkü: Avrupa Topluluklarında İdari Yargının Genel Esasları, İstanbul, İÜSBFY, No: 8, 1982.
• AZRAK, Ali Ülkü: İzmir Barosu Yargı Reformu Sempozyumu, (7. Oturum Tartışmalar Bölümü), İzmir Barosu Yayını, İzmir, 2000.
• BİLGE, Necip – ÖNEN, Ergun: Medeni Yargılama Hukuku Dersleri, 3. b., Ankara, 1978.
• BROWN, Lionel Neville / BELL, John S: French Administrative Law, 5th ed., Oxford University Press, Oxford, 1998.
• CANDAN Turgut: Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 5. b., Adalet Yayınevi, Ankara, 2012.
• CANE, Peter: Administrative law, Oxford University Press, Oxford, 2011.
• COŞKUN, Sabri / KARYAĞDI, Müjgan: İdari Yargılama Usulü, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2001.
• ÇAĞLAYAN Ramazan, İdari Yargılama Hukuku, 9. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2017.
• ÇELİKKOL, Hüseyin: İdari Yargıda Ehliyet ve Husumet, Adalet Dergisi, S. 3, 1985, s. 749-770.
• Danıştay Dergisi, Y. 21 S. 81.
• DAŞTAN, Deniz: Danıştay Kararları Işığında İptal Davalarında Menfaat Kavramı, İstanbul Barosu Dergisi, C. 78, S. 2, 2004, s. 640-666.
• DURAN, Lütfi: Hukuka Aykırılıkları Koruma Girişimi, 30 Ocak 1994 tarihli Cumhuriyet Gazetesi.
• DURAN, Lütfi: İdari İptal Davası Olağan Ve Genel Bir Başvuru Yoludur, İnsan Hakları Yıllığı, C. 19-20, Y. 1997-1998, s. 187-195.
• EROĞLU, Hamza: İdare Hukuku Dersleri (Genel Esaslar, İdari Teşkilat ve İdarenin Denetlenmesi), Sevinç Matbaası, Ankara, 1985.
• FREEDEMAN, Charles E.: The Conseil d’Etat in Modern France, Columbia University Press, New York, 1961.
• GÖKALP, Ali Sıtkı: İptal Davaları, Yüzyıl Boyunca Danıştay, Ankara, 1968, s. 440-480.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref: Amerika’da ve Türkiye’de İdarenin Kazai Denetlenmesi, AÜSBFY, Ankara, 1961.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref / TAN, Turgut: İdare Hukuku Cilt II: İdari Yargılama Hukuku, 10. b., Turhan Kitabevi, Ankara, 2014.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref: Yönetsel Yargı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2013.
• GÜNDÜZ, F. Ebru: İdari Davalarda Ehliyet ve Husumet, Yetkin, Ankara, 2016.
• HANAĞASI, Emel: Davada Menfaat, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009.
• İKİNCİOĞULLARI, Füruzan: Dâva Açma Ehliyeti, İdare Hukuku ve İdari Yargı İle İlgili İncelemeler I, Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu Yayınları, No. 21, Ankara, 1976.
• KALABALIK, Halil: İdari Yargılama Usulü Hukuku, 12. Baskı, Sayram Yayınları, Konya, 2018.
• KAPLAN, Gürsel: İdari Yargılama Hukuku, 3. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2018.
• KARAHANOĞULLARI, Onur: Birel İşlemlere Karşı Açılan İptal Davalarında İlgi Bağı Sorunu, AÜSBFD, C. 62, S. 3, Ankara, 2007, s. 201-233.
• KARAHANOĞULLARI, Onur: İdarenin Hukukla Kavranması, Turhan Yayınevi, 2. Baskı, Ankara, 2012.
• KARAVELİOĞLU, Celal: Açıklama ve Son İçtihatlarla İdari Yargılama Usulü Kanunu, 7. Baskı, Karavelioğlu Hukuk Yayınevi, Ankara, 2009.
• KAYA, Cemil: Danıştay Kararları Işığında İptal Davaları Açısından Sendikaların Subjektif Dava Ehliyeti, Prof. Dr. Ali Naim İnan’a Armağan, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2009, s. 1215-1250.
• KAYIŞOĞLU, Bahaettin: İdari Davalarda Davacıda Aranan Şartlar, Ankara Barosu Dergisi, S. 2, Y. 1974, s. 226-228.
• LONG, M. / WEIL, P. / BRAIBANT, G. / DELVOLVÉ, P. / GENEVOIS, B.: Les grands arréts de la jurisprudence administrative, 12. b., Paris, Dalloz, 1999.
• ONAR, Sıddık Sami: İdare Hukukunun Umumi Esasları, Cilt III, 3. b., İsmail Akgün Matbaası, İstanbul, 1966.
• ÖZDEK, Yasemin: İptal Davasında Menfaat Koşulu, Amme İdaresi Dergisi, C. 24, S. 1, Mart, 1991, s. 99-115.
• ÖZDEŞ, Orhan: İdari Yargı ve İdari Yargılama Usulünün Özellikleri, Danıştay Dergisi, S. 12-13, Y. 4, Ankara, 1974, s. 9-17.
• ÖZYÖRÜK, Mukbil: İdari Yargı Ders Notları, (Teksir-Daktilo-Fotokopi), Ankara, 1977.
• POSTACIOĞLU, İlhan: Medeni Usul Hukuku Dersleri, İstanbul, 1975.
• SANCAR, Mithat: İdari Yargılama Usulü Kanununun 10. ve 11. Maddeleri Bağlamında İptal Davalarında Süre, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 23; Sayı: 1, 1990, s. 69-88.
• SARICA, Ragıp: İdari Kaza, Kenan Matbaası, İstanbul, 1949.
• TEKİNSOY, Ali Orhan: İptal Davaları ve Dava Ehliyeti, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2001.
• TEKİNSOY, M. Ayhan / MISIR, Mustafa Bayram: Öğretim Üyeliğine Atanma Sürecinin Başlangıcı, Ek Koşullar Ve Jüri Raporları, AÜHFD, C. 61, S. 1, Y. 2012, s. 351-382.
• ÜSTÜNDAĞ, Saim: Medeni Yargılama Hukuku, C. 1-2, 7. b., İstanbul, 2000.
• YAYLA, Yıldızhan: İdari Yargılamanın Özelliği, Atatürk’ün Yüzüncü Yıl Dönümünü Kutlama Sempozyumu, Danıştay Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1981, s. 129-140.
• YENİCE, Kazım / ESİN, Yüksel: İdari Yargılama Usulü Cilt-2 (Açıklamalı-İzahatlı-Notlu), Arısan Matbaacılık, Ankara, 1983.
• ZABUNOĞLU, Yahya Kazım: İdare Hukuku, Cilt: 2, Yetkin Yayınları, Ankara 2012.
• http://www.conseil-etat.fr/, (05.12.2016).
• http://www.kazanci.com/kho2/ibb/giris.htm, (13.08.2018).
• http://legalbank.net/, (10.03.2018).