Kentte Kadın Emeği: Gönen İğne Oyası Örneği

Yıl 2020, Sayı: 3, 68 - 89, 21.12.2020

Sinem Atay

Öz

Kentte kadın işgücünün artması her ne kadar olumlu bir gelişme olarak kaydedilse de bu durumun kayıt dışı ekonomiye bağlı olarak gerçekleşmesi, üzerinde durulması gereken kimi hususları da beraberinde getirmektedir. Kadınlar güvencesiz, süreklilik arz etmeyen ve düzenli bir gelir sağlamayan marjinal işlerde çalışarak geçimini sağlar ve hane halkı bütçesine katkıda bulunurken, söz konusu işler kadınların sosyo-ekonomik durumlarının iyileşmesine yardımcı olmamaktadır. Mevcut çalışma, kadınların sosyo-ekonomik açıdan güçlenmesinin önündeki engelleri ve bu engelleri ortadan kaldırmak için başvurulabilecek yöntemleri inceleyerek alan araştırmalarına katkı sunmayı amaçlamaktadır. Çalışma, Balıkesir’in Gönen ilçesinde kadınların yöreye özgü el emeği ürünleri ile kentte ekonomik yaşama katılmaya çalışmasının detaylarını incelemektedir. İlçede iğne oyası pazarında gerçekleştirilen mülakatlardan elde edilen bulgulara ve saha çalışması sırasında yapılan gözlemlere dayanan araştırma kentsel alanda iğne oyası ile ilgilenen farklı aktörler arasındaki ilişkileri de irdelemektedir. Araştırma sonucunda iğne oyası pazarında ekonomik faaliyetlerde bulunan kadınların homojen bir grubu temsil etmediği, pazarda yer alan farklı kadın grupları içerisinde en kötü durumda olanların herhangi bir aracı olmadan az sayıda el emeği ürününü satmaya çalışan kadınlar olduğu sonucuna varılmaktadır. Kooperatifleşme, kadınların yaşadığı ekonomik problemlerin üstesinden gelinmesinin en önemli yöntemlerinden biri olarak kabul edilirken aynı zamanda kadın dayanışmasının sosyal anlamda da güçlenmeyi sağlayabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kadın emeği, ev eksenli çalışma

Destekleyen Kurum

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi

Proje Numarası

BAP-19-1009-065

Kaynakça

• Alcan, D. (2018). Türkiye’de işgücüne katılımın belirleyicileri ve işgücüne katılım oranı öngörüleri. Ankara: Kalkınma Bakanlığı Ekonomik Modeller ve Stratejik Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• Alkan, A. (2008). Women in urban economy: At which side of dichotomies? Case of Ankara. Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 129-146.
• Baah-Ennumh, T. Y. ve Adom-Asamoah, G. (2012). The role of market women in the informal urban economy in Kumasi. Journal of Science and Technology, 32(2), 56-67.
• Balıkesir Büyükşehir Belediyesi (2019). 2020-2024 Stratejik Plan.
• Baltacı, N. Ö. (2011). Kadınları güçlendirme mekanizması olarak mikrokredi. Ankara: Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• Chant, S. (2013). Cities through a “gender lens”: A golden “urban age” for women in the Global South?. Environment & Urbanization, 25(1), 9-29.
• DİSK Genel-İş Sendikası (2020). Emek Araştırma Raporu: Türkiye’de Kadın Emeği. Ankara.
• Dunlop, J.E. ve Velkoff, V.A. (1999). Women and the Economy in India, Working Paper. International Programs Center. Hofmann, E. ve Marius-Gnanou, K. (2007). Credit for women: A future for men? Microfinance and gender: New contributions to an old issue. Ada Dialogue no. 37 içinde. Luxembourg.
• ILO. (2010). Gender mainstreaming in local economic development strategies: A guide. Geneva: ILO. Erişim adresi: https://www.ilo.org/empent/Publications/WCMS_141223/lang--en/index.htm.
• Jones, E., Smith, S. ve Wills, C. (2012). Women producers and the benefits of collective forms of enterprise. Gender & Development, 20(1), 13-32.
• Karakuş, H. (2014). Kraliçe arı sendromu-pembe taciz. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (1), 334-356.
• Kinyanjui, M. N. (2014). Women and the informal economy in urban Africa: From the margins to the centre. London: Zed Books.
• Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
• Loscocco, K. ve Smith-Hunter, A. (2004). Women home-based business owners: Insights from comperative analyses. Women in Management Review, 19(3), 164-173.
• Malik, A. A., Majid, H. ve Fateh, H. (2016). Women in Pakistan's urban ınformal economy: Vulnerabilities, opportunities and policy solutions. Washington: Urban Institute and Oxfam.
• Mason, C. ve Reuschke, D. (2015). Home truths: The true value of home-based businesses. Glasgow: Federation of Small Businesses.
• Mason, C. M., Carter, S. ve Tagg, S. (2011). Invisible businesses: The characteristics of homebased businesses in the United Kingdom. Regional Studies, 45(5), 625-639.
• Meng, X. (1998). The economic position of women in Asia. IIAS/IISG, CLARA Working Paper, No. 4, Amsterdam. Erişim adresi:http://www.iisg.nl/~clara/publicat/clara4.pdf.
• Munger, M.C. (2015). The third entrepreneurial revolution: A middleman economy. Erişim adresi: https://pdfs.semanticscholar.org/d9c4/53e36a1ac7e639557c63d361c0728af2dd21.pdf
• Newbery, R. ve Bosworth, G. (2010). Home‐based business sectors in the rural economy. Society and Business Review, 5(2), 183-197.
• Novaczek, I., ve Stuart, E. K. (2006). the contribution of women entrepreneurs to the local economy in Small Islands: Seaplant-based micro-enterprise in Fiji and Vanuatu. Journal of Small Business & Entrepreneurship, 19(4), 367-379.
• O'Reilly, C. ve Gordon, A. (1995). Survival strategies of poor women in Urban Africa: The case of Zambia. NRI Socio-economic Series, 10. Chatham: Natural Resources Institute.
• Özbek, Ö. ve Çevik, S. (2018). Somut olmayan kültürel mirasın taşıyıcısı olarak geleneksel el sanatları: Gönen ilçesinin yaşayan mirası. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 588-603.
• Peker, A. E. ve Kubar, Y. (2012). Türkiye’de kırsal kesimde kadın istihdamına genel bir bakış. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14 (2), 173-188.
• Rowe, B. R., Haynes, G. W. ve Stafford, K. (1999). The contribution of home-based business ıncome to rural and urban economies. Economic Development Quarterly, 13, 66-77.
• Sarıtaş, S. (2016). Sosyo-ekonomik ve kültürel açıdan Gönen oyaları ve kadınlar. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Dergisi, 1-10. Erişim adresi:http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/SuheylaSaritasGonenOyalariveKadinlar.pdf.
• Tacoli, C. (2012). Urbanisation, gender and urban poverty: Paid work and unpaid carework in the city. Urbanisation and Emerging Population Issues Working Paper 7. Erişim adresi: http://www.unfpa.org/sites/default/files/resourcepdf/UEPI%207%20Tacoli%20Mar%202012.pdf.
• The International Initiative for Impact Evaluation (2013). The effects of microcredit on women’s control over household spending: A systematic review. Erişim adresi: https://www.3ieimpact.org/sites/default/files/2019-01/sr4-microcreditreview.pdf.
• Tipple, G. (2005). The place of home-based enterprises in the informal sector: Evidence from Cochabamba, New Delhi, Surabaya and Pretoria. Urban Studies, 42(4), 611-632.
• Tripp, A. M. (1989). Women and the changing urban household economy in Tanzania. The Journal of Modern African Studies, 27(4), 601-623.
• UN-HABITAT. (2013). Gender ıssue guide: Gender responsive urban economy. Nairobi: United Nations Human Settlements Programme.
• Vanlı, A. Y. (2008). Balıkesir ili Gönen ilçesi iğne oyaları ve halk eğitimi merkezinin iğne oyacılığına katkısı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Vesala, T. (2008). Middlemen and the adverse selection problem. Bulletin of Economic Research, 60(1), 1-11.
• Walker, E. ve Webster, B. (2004). Gender ıssues in home-based businesses. Women in Management Review, 19(8), 404-412.
• WIEGO. (2014). Informal economy monitoring study sector report: Home-based workers. Cambridge.