Tarım Sektöründe İstihdam ve Çalışanların Sosyal Güvenliği

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 12, 25 - 36, 28.07.2023

Kemal Us Nihat Akbıyık

Öz

Ekonomilerin gelişmişlik seviyesi farklı seyretse de tarım sektörü, yerine getirdiği fonksiyonlar itibariyle özellik arz eden bir alandır. Nüfus, gelir, istihdam ve sosyal güvenlik açısından bakıldığında tarım sektörü halen toplumun önemli bir kesimini doğrudan ya da dolaylı şekilde ilgilendirmektedir. İstihdamın yaklaşık %20’si tarım sektöründedir ve sektördeki kayıt dışı istihdam oranı %84 ile Türkiye ortalamasının yaklaşık 3 katıdır. Kayıt dışı çalışmanın bu denli yüksek olmasının yanında çalışanların insani olmayan çalışma koşullarına maruz kalması bir diğer önemli problemlerden biridir. Bu açıdan bakıldığında tarım sektöründe çalışanların kayıt altına alınması ve aynı zamanda kayıtlı sektörde istihdam edilenlerin de gerek daha insan onuruna yakışır iş koşullarına sahip olması gerekse de çalışma yaşamında ortaya çıkabilecek sosyal tehlikelerin zararlarının tümünü finanse edecek şekilde yeniden düzenlenmesi ekonomik ve sosyal açıdan önem arz etmektedir. Bu çalışmada TÜİK ve SGK’nın yayınladığı verilerden yararlanılarak tarım sektörünün ekonomi içindeki payı ve istihdama yaptığı katkı incelenecektir. Ayrıca sektörde bağımlı ve bağımsız çalışanların sosyal güvenliğinin incelenmesinin ardından çalışanların karşı karşıya kaldığı sorunlara çözüm önerilerinin getirilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tarımda İstihdam, Sosyal Güvenlik, Kayıt Dışı İstihdam

EMPLOYMENT IN THE AGRICULTURAL SECTOR AND SOCIAL SECURITY OF EMPLOYEES

Öz

Although the level of development of the economies is different, the agricultural sector is a special field in terms of the functions it performs. In terms of population, income, employment and social security, the agricultural sector still directly or indirectly concerns a significant part of the society. Approximately 20% of employment is in the agricultural sector and the unregistered employment rate in the sector is 84%, which is nearly three times the average of Turkey. In addition to the high level of unregistered work, the exposure of employees to inhumane working conditions is another important problem. From this point of view, it is economically and socially important to register the people working in the agricultural sector and at the same time both to rearrange the people employed in the registered sector in a way that will finance all the possible damages of social hazards and will have more decent working conditions in working life. In this study, the share of the agricultural sector in the economy and its contribution to employment will be examined by using the data published by TÜİK and SGK. In addition, after examining the social security of dependent and independent employees in the sector, it is aimed to propose solutions to the problems faced by employees.

Anahtar Kelimeler

Employment in agriculture, social security, ınformal employment

Kaynakça

• Referans1 Alper, Y. ve Kılkış, İ. (2017). İş ve sosyal güvenlik hukuku. Bursa: Dora Yayınları
• Referans2 Devlet Planlama Teşkilatı. (2001). Sekizinci beş yıllık kalkınma planı, kayıt dışı ekonomi özel ihtisas komisyonu raporu. DPT:2603-ÖİK:614, Ankara.
• Referans3 Dinler, Z. (2000). Tarım ekonomisi. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Referans4 Erdut, Z. (2007). Enformel istihdamın ekonomik, sosyal ve siyasal etkileri. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1(12), 53-82.
• Referans5 Görücü, İ. ve Akbıyık, N. (2010). Türkiye’de mevsimlik tarım işçiliği: sorunları ve çözüm önerileri. Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 5, 189-219.
• Referans6 Güloğlu, T. (2005). Türkiye’de kayıt dışı istihdam gerçeğine bir bakış. Cornell University, International Programs Visiting Fellow Working Papers.
• Referans7 Günaydın, G. (2006). Türkiye tarım sektörü. Tarım ve Mühendislik Dergisi. 76-77, 12-27.
• Referans8 Güzel, A., Okur, A.R. ve Caniklioğlu, N. (2014). Sosyal güvenlik hukuku. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. İ Referans9 Karluk, S.R. (2007). Cumhuriyet’in ilanından günümüze türkiye ekonomisinde yapısal dönüşüm. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Referans10 Kepenek, Y. ve Yentürk, N. (2001). Türkiye ekonomisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Referans11 Narmanlıoğlu, Ü. (2014). İş hukuku ferdi iş ilişkileri I. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Özel İstihdam Büroları Yönetmeliği.
• Referans12 Sosyal Güvenlik Kurumu. Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Genelge 2018/38. Sosyal Güvenlik Kurumu. (12 Ağustos 2022). Kayıt Dışı İstihdam Oranı.
• Referans13 http://eski.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/calisan/kayitdisi_istihdam/kayitdisi_istihdam_oranlari Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu.
• Referans14 Süzek, S. (2014). İş hukuku. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Referans15 Şahin, H. (2006). Türkiye ekonomisi. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
• Referans16 Tokatlıoğlu, M. Selen, U. ve Leba, R. (2018). Küreselleşme sürecinde tarımın stratejik önemi ve tarımsal arz güvenliğinin sağlanmasında devletin rolü. Journal Of Life Economics. 5(4), 151-176.
• Referans17 Tuncay A.C. ve Ekmekçi, Ö. (2017). Sosyal güvenlik hukuku dersleri. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Referans18 Türkiye İstatistik Kurumu. Tarımsal İşletme İşgücü Ücret Yapısı.
• Referans19 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tarimsal-Isletme-Isgucu-Ucret-Yapisi-2020-2021-45783 Referans20 Türkiye İstatistik Kurumu. (28 Temmuz 2023.) İşgücü İstatistikleri 2022.
• Referans21 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-2022-49390
• Referans21Uçkaç, A. (2010). Türkiye’de neoliberal ekonomi politikaları ve sosyo-ekonomik yansımaları. Maliye Dergisi, 158, 422-430.
• Referans22 Yavuz, F. (2000). Türkiye’de tarım politikası. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergis., Özel Sayı 31, 9-22.
• Referans23 Tekşen, Ö. (2014). Ertelenmiş vergilerin incelenmesi ve muhasebeleştirilmesi. Ankara: Detay Yayıncılık.