6 Şubat Kahramanmaraş Depremlerinde Okul Yöneticisi ve Öğretmenlerin Yaşadığı Travmalar

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 51 - 64, 01.01.2024

Zülfü Demirtaş Emin Doğru Mehmet Fatih Kılıç

Öz

6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ta meydana gelen ikiz depremler çok fazla can kaybı ile birlikte oldukça yüksek düzeyde maddi ve manevi hasarlara neden oldu. Bu araştırmada, ikiz depremler dolayısıyla okul yöneticisi ve öğretmenlerin deprem sırasında ve sonrasında yaşadıkları travmaları ve yaşamsal zorlukları ortaya koymaktır. Araştırma, nitel yaklaşımda ve olgubilim deseninde tasarlanmıştır. Adıyaman merkez ve Kâhta ilçelerinde görev yapmakta olan ve deprem sonrasında görev yerlerinde çalışmaya devam etmekte olan 38 okul yöneticisi ve öğretmenler araştırmanın çalışma grubunu oluşturmaktadır. Katılımcıların belirlenmesinde ölçüt örnekleme ve maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu ile depremlerden üç buçuk dört ay sonra toplanan veriler, içerik analizine tabi tutulmuş, kodlanmış alt tema ve temalar altında toplanmıştır. Bulgulara göre; ikiz depremler katılımcıları çok korkutmuş ve telaşa sevk etmiştir. Baskın davranış, aileyi bir araya toplayıp güvenli bir alanda depremin geçmesini bekleme olmuştur. Deprem, ekonomik ve sosyal-psikolojik yönlerden yaşamı olumsuz etkilemiştir. Depremleri yaşayanların uyku düzenleri bozulmuştur. Ölüm korkusu, yakınlarını kaybetme korkusu, çok katlı binalarda yaşama kaygısı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Deprem, Travma, Okul Yöneticisi, Öğretmen

Kaynakça

• Alanoğlu, M. & Demirtaş, Z. (2023). Nitel araştırmalar. İçinde: Eğitimde araştırma yöntemleri. Ed.: Abdurrahman İlğan & Abdurrahman Ekinci, Nobel, 245-275.
• Akpınar, B., & Köksalan, B. (2003). Olağanüstü haller ve okul. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 151-158.
• AFAD. (2023). Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremler hk basın bülteni-35. www.afad.gov.tr/kahramanmarasta-meydanagelen-depremler-hk-basin-bulteni-35.
• Bolu, A., Erdem, M., & Öznur, T. (2014). Travma sonrası stres bozukluğu. Anatolian Journal of Clinical Investigation, 8(2), 98-104.
• Breslau, N., Kessler, R. C., Chilcoat, H. D., Schultz, L. R., Davis, G. C., & Andreski, P. (1998). Trauma and posttraumatic stress disorder in the community: The 1996 Detroit Area Survey of Trauma. Archives of General Psychiatry, 55(7), 626-632.
• Demirtaş, Z., Alanoğlu, M. & Turan, C. (2023). Okul yönecilerinin eğitim kurumlarında depreme ilişkin afet ve acil durum yönetimine ilişkin görüşleri. Ases International Ordu Scientific Research Conference Book, 9-19.
• Genç, F. N. (2007). Türkiye’de doğal afetler ve doğal afetlerde risk yönetimi. Stratejik Araştırmalar Dergisi, 9(5), 201-226.
• Kılınç, G., Yılmaz, E. & Harmancı, P. (2017). Toplumsal travmatik olaylar ve aile ruh sağlığı. Turkiye Klinikleri J Psychiatr Nurs-Special Topics, 3(2), 182-188.
• Koçak, A., & Kayıklık, H. (2019). Duygular bağlamında din duygusu ve dinî duygular. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(2), 685-713.
• Kokurcan, A., & Özsan, H. H. (2012). Travma kavramının psikiyatri tarihindeki seyri. Kriz Dergisi, 20(1), 19-24. Özdemir, H.F. & Mutluer, C. (2023). Geçerlik ve güvenirlik. İçinde: Eğitimde araştırma yöntemleri. Ed.: Abdurrahman İlğan & Abdurrahman Ekinci, Nobel, 171-212.
• Özen, Y. (2017). Psikolojik travmanın insanlık kadar eski tarihi. The Journalof Sacial Science, 1(2) 104-117. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/382265
• Özgen, F., & Aydın, H. (1999). Travma sonrası stres bozukluğu. Klinik Psikiyatri, 1, 34-41. https://jag.journalagent.com/kpd/pdfs/KPD_2_1_34_41.pdf
• Özşahin, E. (2013). Türkiye'de yaşanmış doğal afetler (1970 - 2012) üzerine bir değerlendirme. 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı (s. 1-8). Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi.
• Öztürk, O., Koçak, U. Z., Kurt, M. & Özer-Kaya, D. (2023) Doğal afetler sonrası stres bozukluğuna eşlik eden ruminasyonun fizyolojik etkileri ve mücadelede egzersiz yaklaşımları: Geleneksel derleme. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2), 699-703.
• Özyanık, T., & Tarlacı, S. (2023). Toplumsal travma döneminde travma sonrası gelişim ve temel inançlardaki sarsılmalar. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 3(6), 121-142. DOI: 10.51503/gpd.1041345
• Soydan, E., & Alpaslan, N. (2014). Medyanın doğal afetlerdeki işlevi. İstanbul Journal of Social Sciences,
• Summer, 7, 53-64. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/161934
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2023). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin. https://tr.wikipedia.org/wiki/2023_Kahramanmara%C5%9F_depremleri. Erişim Tarihi: 17.07.2023