DETERMINING THE LEADER OF THE USA FROM THE PERSPECTIVE OF CULTURAL DIMENSIONS THEORY: AN AHP APPLICATION ON BIDEN AND

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 2, 26 - 52, 16.10.2023

Eda Mezda Gülcennet Öztürk Çelebi

https://doi.org/10.18354/esam.1264556

Öz

KÜLTÜREL BOYUTLAR TEORİSİ BAKIŞIYLA ABD’NİN LİDERİNİ BULMAK: BIDEN VE TRUMP ÜZERİNE BİR AHP UYGULAMASI

Öz

ABD Başkanlık Seçimleri, iki ülke arasındaki stratejik ilişkiler nedeniyle her dönem Türkiye tarafından dikkatle takip edilmektedir. Seçilecek başkanın tavırları iç politikada tartışmalara neden olurken; askeri, politik ve ekonomik nedenlerle dış politikayı da şekillendirmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, 2024 Seçimlerinin muhtemel adayları Trump ve Biden’dan medyaya yansıyan yüzleriyle, hangisinin başkanlık için daha uygun olduğunu belirlemek ve bu yolla seçim için öngörüde bulunmaktır. Bu amaç doğrultusunda çok kriterli karar verme tekniklerinden Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) kullanılarak iki liderin kültürel boyutlarıyla ABD seçmeninin kültürel boyutları sentezlenerek hesaplanmıştır. Söz konusu boyutlar, Hofstede’nin Kültürel Boyutlar Teorisi’nin güç aralığı, bireycilik, erillik, belirsizlikten kaçınma, uzun vadeli düşünme ve müsamaha boyutlarıdır. Karşılaştırma ağırlıkları, AHP grup karar verme yöntemiyle, uzman görüşlerinin geometrik ortalaması alınarak belirlenmiş, ardından sonuçlar internetten haberlerle desteklenmiştir. Liderlerin kültürel boyutları altı uzman tarafından değerlendirilmiştir. AHP uygulanarak elde edilen bulgulara göre; Biden için 0,396 Trump için 0,604 olarak bulunan skorlar, seçmenin kültürel boyutlarının oyları Trump yönünde besleyeceğini öngörmüştür. Seçmenin oy verme yönünü politik, sosyo-ekonomik, tarihsel vb. pek çok etmenin belirlediği bilinmekle beraber bu çalışmada yalnızca kültürel açıdan en uygun başkanı belirleme hususu üzerinde durulmaktadır. Siyaset, sosyal psikoloji, iletişimi kesiştiren bu çok kriterli karar verme (ÇKKV) araştırması, sunduğu tarihsel ve kuramsal şemayla literatüre katkı sağlamaktadır. Çalışma, seçmene kültürel açıdan en uygun olan başkan adayını belirleme konusunda, diğer ülkelerin de kullanabileceği bir AHP modeli önermektedir.

Anahtar Kelimeler

Trump, Biden, ABD Seçimleri, Siyasal İletişim, Kültürel Boyut

Kaynakça

• AA (2018), https://www.aa.com.tr/tr/dunya/trump-egoist-bencil-bir-adam-ve-hicbir-sey-bilmiyor/1330961, (22.12.2022).
• AA (2022). https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bidendan-nato-konusunda-mutabakata-varan-turkiye-isvec-ve-finlandiyaya-tebrik/2625248, (13.01.2023).
• AA (2020). https://www.aa.com.tr/tr/abd-baskanlik-secimleri-2020/abdnin-45-baskani-donald-trumpin-gorevdeki-4-yili-firtinali-gecti/2036041# (21.12.2022).
• AA (2020b). https://www.aa.com.tr/tr/dunya/trump-ve-biden-rekabetinde-ekonomi-politikalari-one-cikiyor/1956944 (23.01.2023)
• Abdul-Hamid Y.T., Kochhar A.K. ve Khan M.K. (1999). “An Analytic Hierarchy Process Approach to the Choice of Manufacturing Plant Layout”. Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers, Part B: Journal of Engineering Manufacture. 1999;213(4):397-406. doi:10.1243/0954405991516868
• Abe, J. A. A. (2022). “Cognitive-Affective Styles of Biden and Trump Supporters: An Automated Text Analysis Study”. Social Psychological and Personality Science, 0(0). https://doi.org/10.1177/19485506221082737
• Afshari, A.R., Milan, N. ve Akbari Z. (2017). “Selekcija Kadrova Upotrebom Grupne Fazi AHP i SAW Metode”. Journal of Engineering Management and Competitiveness (JEMC), 7(1), 3-10. https://doi.org/10.5937/jemc1701003A
• Akman, G., Pamuk, K.C. ve Karabıçak, Ç. (2021). “Yeni Ürün Geliştirme Sürecinde Bulanık AHP & ORESTE Bütünleşik Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi: Savunma Sanayisinde Bir Uygulama”. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8 (2) , 788-807. DOI: 10.35193/bseufbd.954791
• Ayçin, E. (2020). Çok Kriterli Karar Verme: Bilgisayar Uygulamalı Çözümler. 2.basım. Ankara: Nobel Yayınları
• Battır, O. ve Yiğittepe, L. (2021), “Trump Sonrası Dönemde Türkiye- ABD İlişkileri: Güvenlik Politikaları Bağlamında Bir Değerlendirme”, Social Sciences Studies, (80), 1391-1402. DOI : 10.26449/sssj.3136
• Battistoni E., Colladon A.F., Scarabotti L., Schiraldi M.M. (2013). “Analytic Hierarchy Process for New Product Development.” International Journal of Engineering Business Management. 2013;5. doi:10.5772/56816
• BBC (2016). https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-37917540 (21.12.2022).
• BBC (2021a). https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-55647529 (22.12.2022).
• BBC (2021b). https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-58709766 (09.01.2023).
• BBC (2022a). https://www.bbc.com/turkce/articles/cz9yv03k4ewo, (09.01.2023).
• BBC (2022b). https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-61512685 (13.01.2023).
• Boztosun, D., Arslan, E., Yıldırım, A., Karslıoğlu, B. ve Demirtaş Ö. (2022). “Kripto Para Teknolojileri: Kripto Para Seçimine Etki Eden Faktörlerin AHP Yöntemi İle Değerlendirilmesi”. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(1), 138 - 154. https://doi.org/10.20491/isarder.2022.1371
• Britannica (2022). https://www.britannica.com/event/Pledge-of-Allegiance-to-the-Flag-of-the-United-States-of-America (15.12.2022).
• Collinson, S. (2021). Joe Biden Infrastructure Plan Donald Trump, https://edition.cnn.com/2021/03/31/politics/joe-biden-infrastructure-plan-donald-trump/index.html (07.04.2022).
• Cox, P.L., Friedman, B. ve Tribunella, T.J. (2011). “Relationships among Cultural Dimensions, National Gross Domestic Product, and Environmental Sustainability”. The Journal of Applied Business and Economics, 12, 46-56.
• Das, A. ve Shabbir U. (2016). “Renewable Energy Source Selection Using Analytical Hierarchy Process and Quality Function Deployment: A Case Study,” 2016 Second International Conference on Science Technology Engineering and Management (ICONSTEM), 2016, pp. 298-302, doi: 10.1109/ICONSTEM.2016.7560966.
• Deepa K. (2021). Rightwing and Liberal Islamophobia: The Change of Imperial Guard from Trump to Biden, South Asian Review, 42:4, 408-412, DOI: 10.1080/02759527.2021.1899517
• Demir, E. (2020). “ABD’nin Biden dönemi Çin Politikası: Asya’ya Dönüş 2.0?”, Cappadocia Journal of Area Studies, 2, 232-248. DOI: http://dx.doi.org/10.38154/cjas.49
• Doğan, Z. (2019). “Türkiye- ABD İlişkilerinin Temel Dinamikleri ve Stratejik İttifak Boyutu”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (2019) , 133-156.
• Drezner, D. W. (2021). “The Trump-as-authoritarian Debate, Reconsidered”, https://www.washingtonpost.com/outlook/2021/03/16/trump-as-authoritarian-debate-reconsidered/ (05.04. 2022).
• Elovitz, P. H. (2020). “A Psychobiographical and Psycho-Political Investigation of Biden and Trump in Troubled Times”, The Journal of Psychohistory, 48(2):82-99.
• Ergin, S. (2022). “2022’de Türk Dış Politikası (3) Türk-ABD ilişkileri irtifa kaybetmeye devam ediyor”, https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/sedat-ergin/2022de-turk-dis-politikasi-3-turk-abd-iliskileri-irtifa-kaybetmeye-devam-ediyor-42195248 (12.01.2023).
• Ermağan, İ. (2012). “Soğuk Savaş Sonrası Dönemde ABD Dış Politikası-Obama Dönemi ve Ak Parti”, Elektronik Siyaset Bilimi Araştırmaları Dergisi, 3(2), 21-35. Euronews, (2022). https://tr.euronews.com/2022/08/09/biden-isvec-ve-finlandiyanin-nato-uyeligi-icin-onay-belgesini-imzaladi (13.01.2023). Euronews, (2018). https://tr.euronews.com/2018/08/20/bm-insan-haklari-komiseri-trump-n-basina-tepkisi-otoriter-liderleri-cesaretlendiriyor, (17.12.2022).
• Gazeteduvar, (2020) “Otoriter yönetimlerden kaçınmak için işçi sınıfını geri kazanmalıyız” https://www.gazeteduvar.com.tr/otoriter-yonetimlerden-kacinmak-icin-isci-sinifini-geri-kazanmaliyiz-haber-1505545, (17.12.2022).
• Gazeteduvar, (2019). “Belgeler Yayımlandı Trump Ukrayna’da Biden Soruşturması İstemiş”, Erişim Adresi: https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya/2019/09/25/belgeler-yayimlandi-trump-ukraynada-biden-sorusturmasi-istemis (13.04.2021).
• Gorodnichenko, Y. ve Roland, G. (2011). “Individualism, innovation, and long-run growth”. Proceedings of the National Academy of Sciences, 108(supplement_4), 21316–21319. https://doi.org/10.1073/PNAS.1101933108
• Gökşen, Y. ve Çevik, E. (2016). “Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesinde AHP-VIKOR Entegrasyonu ile Bir KDS Önerisi”. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 7 (2) , 219-235. DOI: 10.18354/esam.32181
• Graham, A., Cullen, F.T., Butler, L.C., Burton, A.L., ve Burton, V.S. (2021). Who Wears the MAGA Hat? Racial Beliefs and Faith in Trump. Socius, 7. https://doi.org/10.1177/2378023121992600
• Gümüş, N.T. (2022) https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/nilgun-tekfidan-gumus/abd-secimleri-biden-trump-oz-42164995 ), (01.08.2023).
• Gürbüz, M. V. (2002). “Bir İdeal, Bir Amerikan Başkanı ve Onun Başarısızlığı: Başkan Wilson ve Milletler Cemiyeti”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 8(29) 87-99.
• Habertürk (2021). https://www.haberturk.com/joe-biden-kimdir-joe-biden-kac-yasinda-meslegi-ne-abd-baskani-joe-biden-in-biyografisi-2944598 (20.03.2021).
• Herman, E.S. ve Chomsky, N. (2012). Rızanın İmalatı: Kitle Medyasının Ekonomi Politiği, BGST Yayınları. Hofstede, G.H. (1998). Masculinity and Femininity: The Taboo Dimension of National Cultures. Cross-Cultural Psychology. USA: Sage Publications
• Hofstede, G.H. (1984). Culture's Consequences: International Differences in Work-Related Values. Cross-Cultural Research and Methodology Series, Volume 5. USA: Sage Publications
• Hofstede, G.H. (2001). Culture's Consequences: Comparing Values, Behaviors, Institutions and Organizations Across Nations. USA: Sage Publications
• Hofstede, Geert (2011). Dimensionalizing Cultures: The Hofstede Model in Context. Online Readings in Psychology and Culture, 2(1). https://doi.org/10.9707/2307-0919.1014
• Hofstede, G. ve Bond, M.H. (1988). “The Confucius Connection: From Cultural Roots to Economic Growth. Organizational Dynamics, Organizational Dynamics: A Quarterly Review of Organizational Behavior for Professional Managers”. New York, NY: Pergamon, Elsevier Science. Vol. 16.1988, 4, p. 5-21.
• Hofstede, G. (2022). “The 6-D Model of National Culture: The Dimensions Explained”. https://geerthofstede.com/culture-geert-hofstede-gert-jan-hofstede/6d-model-of-national-culture/ (10.12.2022)
• Hofstede Insights (2022). https://www.hofstede-insights.com/country/the-usa/ (11.12.2022) Hruška, R., Průša, P., Babić, D. (2014). The Use of AHP Method for Selection of Supplier. Transport, 29(2), 195–203. https://doi.org/10.3846/16484142.2014.930928
• Karaaslan, A. ve Aydın, S. (2020). “Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri ile Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34 (4) , 1351-1375 . DOI: 10.16951/atauniiibd.749466
• Kardaş, T. (2017). Trump: İmkansız Zaferin Anatomisi, https://www.aljazeera.com.tr/gorus/trump-imkansiz-zaferin-anatomisi (21.12.2022).
• Körner, R., Overbeck, J. R., Körner, E., Schütz, A. (2022). “How the Linguistic Styles of Donald Trump and Joe Biden Reflect Different Forms of Power”. Journal of Language and Social Psychology, 41(6), 631–658. https://doi.org/10.1177/0261927X221085309
• Lindstaed, N. (2020). “Can Joe Biden Reverse The Authoritarian Direction That President Trump Took”, https://www.thebigq.org/2020/12/02/can-joe-biden-reverse-the-authoritarian-direction-that-president-trump-took/ (05.04.2021).
• McKenna, B., Brienza, J. P., Intezari, A. (2022). The Tribal Games: Tribalist Foundations of Trump Supporters. Critical Sociology, 0(0). https://doi.org/10.1177/08969205221135037
• Milliyet (2020). https://www.milliyet.com.tr/dunya/donald-trump-kimdir-kac-yasinda-esi-ve-cocuklari-iste-trumpin-hayati-biyografisi-6346054, (21.12.2022).
• Milliyet (2022). https://www.milliyet.com.tr/dunya/abd-baskani-biden-2024te-aday-olma-niyetini-acikladi-6855105 (10.11.2022).
• Minkov, M. (2007). What Makes Us Different and Similar: A New Interpretation of the World Values Survey and Other Cross-Cultural Data. Sofia, Bulgaria: Klasika Stil Publishing House
• Mitta, D.A. (1993). “An Application of the Analytic Hierarchy Process: A Rank-Ordering of Computer Interfaces”. Human Factors, 35(1), 141–157. https://doi.org/10.1177/001872089303500108
• NTV (2022). https://www.ntv.com.tr/dunya/trump-2024-secimleri-icin-adayligini-acikladi,kaxjEe1h4k-TCOpjBeie3A (09.01.2023).
• NYTIMES (2021). https://www.nytimes.com/live/2021/04/13/us/biden-news-today#afghanistan-troops-withdrawal (08.04.2022).
• Ogihara, Y. (2018). “Economic Shifts and Cultural Changes in Individualism: A Cross-Temporal Perspective”, in Ayse K. Üskül, and Shigehiro Oishi (eds), Socio-Economic Environment and Human Psychology: Social, Ecological, and Cultural Perspectives (New York online edn, Oxford Academic. https://doi.org/10.1093/oso/9780190492908.003.0010
• Oktay, F. (2021). https://twitter.com/fuatoktay/status/1385995539137929217?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1385995539137929217%7Ctwgr%5E1333fc7846a2ab68155044d65923236fd45a7699%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2Fwww (01.09.2023).
• Özel, S. ve Türkel, A. (2018). “AHP Yöntemi Kullanarak ERP Sistemlerinin Karşılaştırılması ve Uygun Sistemin Belirlenmesi”. Marmara Fen Bilimleri Dergisi, 30 (3) , 305-317. DOI: 10.7240/marufbd.433785
• Piazza, J. ve Van D., N. (2022). “It’s About Hate: Approval of Donald Trump, Racism, Xenophobia and Support for Political Violence”. American Politics Research, 0(0). https://doi.org/10.1177/1532673X221131561 Pirinççi, F. (2021). “Türkiye ABD İlişkilerinde Yeni Bir Dönem mi?”, https://www.setav.org/turkiye-abd-iliskilerinde-yeni-bir-donem-mi/ (12.01.2023)
• Saaty, T.L. and Kearns, K.P. (1985). Analytic Planning: The Organization of Systems. International Series in Modern Applied Mathematics and Computer Science, Vol 7 UK: Pergamon Press
• Saaty, T.L., Vargas, Luis G. (1984). “Comparison of eigenvalue, logarithmic least squares and least squares methods in estimating ratios”, Mathematical Modelling, Volume 5, Issue 5, 1984, Pages 309-324, https://doi.org/10.1016/0270-0255(84)90008-3.
• Saaty, T.L., Vargas, L.G. (2006). Decision Making With The Analytic Network Process: Economic, Political, Social and Technological Applications with Benefits, Oppurtunities, Costs and Risks. New York: Springer Science and Business Media
• Saaty, T.L., Vargas, L.G. (2012). Models, Methods, Concepts&Applications of the Analytic Hierarchy Process. New York: Springer Science and Business Media
• Sarı, B. (2012). “Amerikan Ulusal Çıkarları ve Afrika”, Ankara Üniversitesi Afrika Çalışmaları Dergisi, 1(2), 95-119.
• Savoy, J., Wehren, M. (2021) “Trump’s and Biden’s Styles During the 2020 US Presidential Election”, Digital Scholarship in the Humanities, Volume 37, Issue 1, April 2022, Pages 229–241, https://doi.org/10.1093/llc/fqab046
• Smith, D. N., Hanley, E. (2018). “The Anger Games: Who Voted for Donald Trump in the 2016 Election, and Why?” Critical Sociology, 44(2), 195–212. https://doi.org/10.1177/0896920517740615
• Sudagezer, E. (2020). ABD’nin Yaptırım Tehditlerini Sürdüğü Türkiye için Trump mı Yoksa Biden mı daha olumlu Seçenek?. https://sputniknews.com.tr/20201022/abdnin-yaptirim-tehditlerini-surdugu-turkiye-icin-trump-mi-yoksa-biden-mi-daha-olumlu-secenek-1043075647.html (13.02.2023)
• Sümer, G. (2008). “Amerikan Dış Politikasının Kökenleri ve Amerikan Dış Politik Kültürü.” Uluslararası İlişkiler, 5(19), 119-144.
• Terme, B. vd. (2022). “Entegre Bulanık AHP ve Bulanık VIKOR Yöntemleriyle Tesis Yeri Seçimi.” Çukurova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 37 (2) , 383-398. DOI: 10.21605/cukurovaumfd.1146098 The Conversation (2019). https://theconversation.com/president-trumps-use-of-the-authoritarian-playbook-will-have-lasting-consequences-150895 (05.04.2021)
• The World Bank (2022). data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.KD.ZG?locations=US (20.12.2022)
• Thomas, B. J. (2019). “Optimal Blockchain-based Cryptocurrency Selection for Remittance Transaction: An MCDM Approach”. November 2019, Journal of Advanced Research in Dynamical and Control Systems 11(11):15-24 DOI:10.5373/JARDCS/V11SP11/20192923
• Timor, M. (2001). Yöneylem Araştırması ve İşletmecilik Uygulamaları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları
• TRT (2021). https://www.trthaber.com/haber/dunya/bidendan-trump-yonetiminin-kararlarini-tersine-ceviren-17-kararname-549243.html (08.04.2021)
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (2023a). https://www.mfa.gov.tr/turkiye-amerika-birlesik-devletleri-siyasi-iliskileri.tr.mfa#:~:text=ABD%20ile%20%C3%BClkemiz%20aras%C4%B1nda%20NATO,%C3%BClke%20aras%C4%B1ndaki%20temas%20trafi%C4%9Fi%20artm%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1r. (09.01.2023).
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (2023b). (https://www.mfa.gov.tr/amerika-birlesik-devletleri-siyasi-gorunumu.tr.mfa (09.01.2023)
• Trump, D. (2018). https://twitter.com/realDonaldTrump/status/1031150465759633408?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1031150465759633408%7Ctwgr%5E4b1cac6b539edd0b837ed3d88c8d163087c04b95%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2Ftr (17.12.2022).
• USEMBASSY (2022). https://tr.usembassy.gov/tr/ara-secimler-nedir-neden-onemlidir/ (09.01.2023)
• Ünal, N. ve Öz, Y. (2022). “Helikopter Ürün Konumlandırma ve AHP/TOPSIS Yöntemi”. Makina Tasarım ve İmalat Dergisi. 2022; 20(2): 61-70. https://doi.org/10.56193/matim.1137833
• Üstün, K. (2023) “Türk-Amerikan İlişkileri: 2022’nin Öğrettikleri” Kriter, 7 (75), https://kriterdergi.com/dis-politika/turk-amerikan-iliskileri-2022nin-ogrettikleri (12.01.2023).
• Venizelos, G. (2022). “Donald Trump in Power: Discourse, Performativity, Identification”. Critical Sociology, 0(0). https://doi.org/10.1177/08969205221118223
• Whitehouse (2022). whitehouse.gov/about-the-white-house/presidents/donald-j-trump/ (21.12.2022)
• Whitehouse (2021). whitehouse.gov/administration/president-biden/ (21.12.2022)
• Wu, W., Peng, Y., Ergu, D. (2012). “Improved AHP-Group Decision Making for Investment Strategy Selection”. Technological and Economic Development of Economy, 18(2), 299-316. https://doi.org/10.3846/20294913.2012.680520
• Yeşiltaş, M. ve A. Balcı. (2011). “AK Parti Dönemi Türk Dış Politikası Sözlüğü: Kavramsal Bir Harita”, Bilgi, 23, 9-34.
• Yıldızoğlu, E. (2019). “Trump 2020 Seçim Kampanyasını Başlattı, Avantajları ve Dezavantajları Neler?”, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-48729981 (13.04.2021).