Öz
Dinî bir terim olarak Allah’ın isimlerini ifade eden esmâ-i hüsnâ, zamanla edebî şahsiyetlerin de üzerinde kalem oynattıkları bir konu hâline gelmiştir. İlerleyen dönemlerde edebî bir tür olarak literatürdeki yerini almıştır. Arap, Fars ve Türk edebiyatlarında bu türde birçok manzum ve mensur eser yazılmıştır. 15. yüzyılda Nureddîn ed-Dimyâtî tarafından Arapça olarak kaleme alınan Kasîde-i Dimyâtiyye, bu minvalde yazılmış önemli eserlerdendir. Eser, esmâ-i hüsnâ aracılığı ile yapılan manzum bir münacat niteliğindedir. Takip eden dönemlerde, bu eserin tercüme, şerh ve tahmisleri yapılmıştır. Kasîde-i Dimyâtiyye ekseninde kaleme alınan eserler, önemli bir yekûn oluşturmuş ve dikkate değer bir literatür meydana gelmiştir.
Kasîde-i Dimyâtiyye’nin Türkçe şerhlerinden biri de 18. yüzyılda, hayatı hakkında herhangi bir malumat sahibi olamadığımız Hüseyin Rıfkî tarafından yazılmıştır. Mesnevi nazım şekli ile tertip edilen eser, toplamda 232 beyittir. Eserin ulaşılabilen tek nüshası Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud 4018 numarada kayıtlıdır. Bu çalışmada, Hüseyin Rıfkî’nin Kasîde-i Dimyâtiyye Şerhi, muhteva şekil yönünden ele alınmış ve akabinde eserin çeviri yazılı metnine yer verilmiştir
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AYVERDİ, İlhan (2006). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. II. İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
- Bağdatlı İsmail Paşa (1951). Hediyyetü’l-Ârifîn. (haz. Kilisli Rifat Bilge, İbnülemin Mahmut Kemal İnal ve Avni Aktuç). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- CANIM, Rıdvan (2016 ). Divan Edebiyatında Türler. Ankara: Grafiker Yayınları.
- ÇELEBİ, İlyas (1997) “Havas İlmi”, DİA, XVI, s. 517-521.
- ÇELEBİOĞLU, Amil (1998). Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: MEB Yayınları.
- DEMİRAYAK, Kenan (2016). “Esmâ-i Hüsnâ İle Münâcât ve Ed-Dimyâtî’nin Manzum Münâcâtı”, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi Journal of Social Sciences, Sayı: 57, s. 33-50.
- DEMİRAYAK, Kenan (2017). Arap-İslam Edebiyatından Esmâ-i Hüsnâ ile Manzûm Münâcâtlar. Fenomen Yayınları: Erzurum.
- DEMİRAYAK, Kenan (2018). Arap-İslam Edebiyatı Manzûm Münâcâtlarda Şekil ve Muhteva. Erzurum: Fenomen Yayınları.
- EROĞLU, Muhammed (1997). “Havâssü’l-Kur’ân”, DİA, XVI, s. 522-23.
- EYİLİK, Sena (2019). Mehmed Emin Vahîd Paşa’nın Şerh-i Kasîde-i Dimyâtiyye (Mirkât-ı Münâcât) İsimli Eserinde Tasavvufî Muhtevâ, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
- KARAGÖZ, İsmail (2007). Ayet ve Hadislerin Işığında Allah’ın İsim ve Sıfatları, Ankara: DİBY
- ÖZTÜRK, Ali (2019). “İslâmî Türk Edebiyatında Esmâ-i Hüsnâ”, İslamî İlimler Dergisi, II, 27-41.
- TOPALOĞLU, Bekir. (1995). Esmâ-i Hüsnâ, DİA (C. XI, s. 404-418). İstabnbul: TDV Yayınları.
- ŞENER, Halil İbrahim (1985). Türk Edebiyatında Manzum Esmâ-i Hüsnâlar, Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
- Tirmizî (2004). Sünen-i Tirmizî. (Haz: Abdullah Parlayan), Konya: Konya Kitapçılık.
- YAZICI, M. Yunus; YAR, Halim (2022). “Seyyid İbrâhîm-i Enverî’nin Esmâ-i Hüsnâ Şerhi”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, S. 29, s. 1396-1467.
- YEŞİLDAĞ, Abdüssamed (2010). “Şeyhülislam Mehmed Esad Efendi ve Kasîde-i Dimyâtiyye Tahmisi”, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi. X, 31.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Osmanlı Sahası Klasik Türk Edebiyatı |
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 10 Kasım 2023 |
| Kabul Tarihi | 20 Kasım 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 6 Sayı: 4 |
