Narince Bağ Yaprağının Üretim Modeli: Erbaa Örneği

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 184 - 196, 31.12.2023

Muhsin Balcı Adem Yağcı Murat Gökbulut

Öz

Üzüm meyvesi sofralık, kurutmalık, şaraplık olarak değerlendirilmektedir. Bunun yanında üzümün yaprakları da Türk mutfağının vazgeçilmez tatlarından sarmalık olarak tüketilmektedir. Türkiye’de yetiştirilen Narince, Sultani Çekirdeksiz, Yapıncak ve Alphonse L. gibi bazı üzüm çeşitleri, yetiştirildiği bölgelerde yapraklarından faydalanıldığı için, yaprakları salamura yapılarak tüketildiğinden tercih edilen çeşitler arasındadır. Bu çalışma Narince üzüm çeşidinin en yaygın yetiştirildiği Tokat ili Erbaa ilçesinde yapılmıştır. Çalışmada Narince çeşidine ait salamuralık yaprakların toplanması ve işlenmesi aşamasındaki üretici alışkanlıkları ve davranışları incelenmiştir. Ayrıca işletmelere gelen salamura edilmiş yapraklarda yapılan ön işlemlerden iç ve dış piyasadaki tüketicilere ulaşıncaya kadar olan basamaklar ele alınmaya çalışılmıştır. Çalışmada 100 adet üretici ile 10 adet salamura yaprak işleme ve ihracatı yapan firmalar ile yüz yüze görüşme yapılmış ve elde edilen veriler istatistiki olarak değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda üreticilerin etken maddeye göre ilaç kullanımı, yaprak kırım sayısı, sıcak su eldesi, yaprakların salamurada bekleme süresi, ürünün pazarlanması, ürün fiyatında vb farklılık olduğu; işletme bakımından kapasite kullanımında, iç ve dış piyasaya sunulan ürün hacminde, yaprakların işlenerek (sarılmış, çiğ yaprak) piyasaya sunulmasında, paketlenmiş ürün gramajlarında vb. farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak Erbaa ilçesinde Salamuralık yaprak üretimi ve pazarlanmasında bazı ufak farklılıklar dikkate alınmaz ise birbirine benzer üretim yapıldığı kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Salamura, Sarma, Coğrafi İşaret, Goble

Teşekkür

Erbaa bağ üreticilerine teşekkür ederiz.

Productıon Model of the Narince Vineyard Leaf: The Example of Erbaa

Öz

Grapes are categorized into 3 types based on their use — table grapes, dryable grapes, and wine grapes. Also, vine leaves are used to make a delicious dish called “sarma” (stuffed vine leaves) in the Turkish cuisine. Among some of the most preferred grape varieties in Turkey are Narince, Sultanina, Yapincak, and Alphonse L., leaves of which can be pickled. This study was carried out in Erbaa county of Tokat province, which takes the lead in the production of Narince grapes. The habits and behaviors of the producers were studies during the harvesting and processing stages of Narince vine leaves. In addition, the stages from pre-treatment of the vine leaves at businesses to supplying the product to the consumers in the domestic and foreign markets were addressed. During the study, a series of face-to-face interviews were made with 100 producers and 10 vine leaf pickling & exporting companies and the outcoming data were statistically evaluated. At the end of the study, it has been found that there are differences in pesticide/fungicide use, harvested quantities, initial amount of hot water for pickling, pickling length, marketing of the product, product prices, facility capacities of the businesses, product volumes supplied to the domestic and foreign markets, supplied options (raw or stuffed & rolled), and packaged product weights.As a result, it has been concluded that, if slight differences in production and marketing are not taken into consideration, pickled leaves are produced with a similar method by different producers in Erbaa county.

Anahtar Kelimeler

Pickled Leaves, Sarma, Geographical Indication, Goble

Kaynakça

• Ağaoğlu Y.S., Yazgan A., Kara Z., 1988. Tokat yöresinde Yaprak Salamuracılığına Yönelik Asma Yetiştiriciliği Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye III. Bağcılık Sempozyumu, Bursa.
• Anonim, 2017. Erbaa Narince Bağ Yaprağı. https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/258.pdf (Erişim tarihi: 21.11.2023)
• Anonim, 2019. Tokat Narince Salamura Asma Yaprağı. https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38289. (Erişim tarihi: 21.11.2023)
• Anonim 2021a. Tokat İl Tarım ve Orman Müdürlüğü İstatistiki Verileri.
• https://tokat.tarimorman.gov.tr/Belgeler/%C4%B0statistikler/ALANLAR/%C4%B0STAT%C4%B0ST%C4%B0KLER%202021%20(2).pdf (Erişim tarihi: 01/06/2021)
• Anonim, 2021b. Erbaa İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü İstatistiki Verileri
• Bekar T., 2016. Narince (Vitis vinifera Spp.) üzüm çeşidinde yaprak hasat sıklığı ve salkım seyreltmenin meyve, şıra ve şarap kalitesine etkisi. Doktora Tezi, GOÜ Fen Bilimleri Enstitüsü,Tokat, 256.
• Cangi, R., Kaya, C., Kılıç, D., Yıldız, M., 2005. Tokat Yöresinde Salamuralık Asma Yaprak Üretimi, Hasad ve İşlemede Karşı- laşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri 6. Ulusal Bağcılık Sempozyumu, Cilt:2, 632-640, Tekirdağ.
• Cangi, R., Yağcı. A., 2012. Iğdır Yöresinde Salamuralık Asma Yaprağı Üretim İmkanları Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2: 9-14,
• Cangi, R., Yağcı. A., 2017. Bağdan Sofraya Yemeklik Asma Yaprak Üretimi, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi Cilt 6 (Kapadokya Ulusal Bağcılık Çalıştayı Özel Sayı) 137-148
• Çelik H., Çelik, S., Kunter, B.M., Söylemezoğlu, G., Boz, Y., Özer, C., Atak, A., 2005. Bağcılıkta Gelişme ve Üretim Hedefleri. VI. Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi, 3-7 Ocak, Ankara.
• Çelik, H., Ağaoğlu, Y.S., Fidan, Y., Marasalı, B. ve Söylemezoğlu, G. 1998. Genel Bağcılık, Sunfidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi:1,Fersa Matbaacılık, 253s.
• Gatti, M., Bernizzoni, F., Civardi, S., Poni, S. (2012). Effects of Cluster Thinning and Preflowering Leaf Removal on Growth and Grape Composition in cv. Sangiovese. American Journal of Enology and Viticulture, 63: 325-332.
• Gülcü, M., Demirci, A.Ş., 2011. Salamuraya İşlenen Bazı Asma Yapraklarının Kalite Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 8 (3), 16-21.
• Kılıç, D., 2007. Narince üzüm çeşidinde farklı budama seviyesi ve azot dozlarının salamuralık asma yaprak verimi ve galitesi üzerine etkileri. Yüksek Lians Tezi, GOÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat, 87.
• Nehir S., Kavas A., Karakaya S., 1997. Nutrient Composition of Stuffed Vine Leaves: A Mediterranean Diatery. Journal of Food Quality, 20: 337- 341
• Oruç, E., Cangi, R., Ergün, A., 2020. Salamuralık Yaprak Konusunda Tüketici Tercihleri: Tokat İli Örneği. Türk Tarım –Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi,8(3): 668-677
• Ribereau G.J., Reynold E., 1971. Science et Techniques de la Vigne.Tome 1. Biologie de la Vigne. Sols de Vignobles.Ed. Dunod. Paris.
• Semerci, G., Cangi, R., 2020. sma Fidanlık Parselinden Toplanan Yemeklik Yapraklarda Verim ve Yaprak Özelliklerinin Belirlenmesi. Türk Tarım –Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi,8(3): 538-546.
• Yüksel İ., Ateş F., 2021. Bağcılıkta budama ve terbiye sistemleri. (16.03.2021) https://arastirma.tarimorman.gov.tr/manisabagcilik /Belgeler/genelbagcilik.