New Inscriptions from Aizanoi

Yıl 2024, Cilt: 27, 95 - 107, 17.05.2024

Ahmet Türkan , Thomas Corsten

https://doi.org/10.37095/gephyra.1271108

Öz

Aizanoi, located within the borders of modern village of Çavdarhisar, had been founded as a Pergamene colony in the Hellenistic Period and became an important polis of Western Asia Minor under the Roman rule. Territory of the city covers Örencik Plain which is irrigated by Kocasu (Penkalas) Stream and once called as Aizanitis. This article presents seven tombstones reused on the quay walls which were identified during excavations conducted around the Penkalas River in years 2018, 2019, 2020 under the directorship of Prof. Dr. Elif Özer. The first five inscriptions are bomoi, while inscriptions no. 7 and no. 8 stelai. No. 6, unlike the others, was found in the northern necropolis of the city. No.1 is an epigram for a young man, Iulianus who identified poetically as kind to Muses and Herakles. No. 2 is erected by Ephesis and Amias for their father Agathas. No. 3. is erected by a guild for its member, scutulae-maker Zosimos from Sardis. No. 4. is fragment of a bomos. No. 5. erected by Apellas, Trophimos and Aleksandros for their father Agathas. No. 7. is erected for Demetrios by his brothers, a cult servant and an oikonomos. No. 8 is erected by Menekles and Theodoros but deceased’s name is missing.

Anahtar Kelimeler

Aizanoi, funerary inscriptions, oikonomos, cult servant, Herakles, Muses, guild

Teşekkür

I would like to thank everyone who contributed to Aizanoi between 2011-2020, primarily Prof. Elif Özer and Assist. Prof. Zerrin Erdinç. Inscriptions was drawn by Kumpas Graphic and Design (Selma Çalışkan Türkan - Bahar Köse).

Aizanoi’dan Yeni Yazıtlar

Öz

Günümüzde Çavdarhisar sınırları içinde bulunan Aizanoi bir Pergamon kolonisi olarak örgütlenmiş ve Roma egemenliği altında Batı Anadolu’nun önemli kentlerinden biri olmuştur. Kentin hakimiyet alanı Kocasu (Penkalas) Çayı tarafından sulanan ve antik dönemde Aizanitis olarak adlandırılan Örencik Ovası’dır. Bu makale, Prof. Dr. Elif Özer başkanlığında 2018, 2019 ve 2020 yıllarında Aizanoi antik kentinde Penkalas Nehri çevresinde gerçekleşen kazılarda rıhtım duvarlarında devşirme yapı malzemesi olarak kullanılmış şekilde tespit edilen yedi mezar taşını ele almaktadır. İlk beş yazıt bomos, 7 ve 8 numaralı yazıtlar ise mezar stelidir. 6 numaralı yazıt, diğerlerinden farklı olarak, kentin kuzey nekropolündeki çalışmalarda tespit edilmiştir. Parça şeklinde olmayanların Türkçe çevirileri aşağıdaki şekildedir:
1. Bu toprak yığını, Musalara karşı nazik, Herakles’e karşı nazik, evlenmemiş genç bir adam olan Iulianus’u saklıyor.
2. [[- - - - -]] ve Ephesis ve Amias, babaları Telesphoros’un anısı hoş olsun diye (yaptırdı).
3. Lonca, Sardeis’li skutula ustası, Zosimos oğlu Zosimos’un anısı için kendi imkanlarıyla bu bomosu (yaptırdı).
5. Apellas, Trophimos ve Aleksandros, babaları Agathas heros’un anısı hoş olsun diye (yaptırdı).
6. Hermes, kızı Semele’nin anısı hoş olsun diye (yaptırdı).
7. Oikonomos Helios ve kült hizmetkarı E[- - -]n, erkek kardeşleri Demetrios’un anısı hoş olsun diye (yaptırdı).
8. Menekles ve Theodoros, Z[- - - - - -]’nin anısı hoş olsun diye (yaptırdı).

Anahtar Kelimeler

Aizanoi, mezar yazıtları, oikonomos, kült hizmetkarı, Herakles, Musalar, lonca

Kaynakça

• A. S. Benjamin, The Altars of Hadrian in Athens and Hadrian’s Panhellenic Program, Hesperia 32, 1963, 57-86.
• E. Borgia, Attestazioni epigrafiche di mestieri legati alla costruzione nell’Asia minore romana e proto-bizantina: specializzasione e ruolo sociale, in: S. Camporeale – H. Dessales – A. Pizzo (edd.) Arqueologia De La Construccion lii Los Procesos Constructivos En El Mundo Romano La Economia De Las Obras, Madrid 2012.
• C. Brixhe, Essai sur le Grec Anatolien au début de notre ère, Nancy 1984.
• L. D’Amore, Nel fiore dell’amabile giovinezza. Antologia di epigrammi greci sul ginnasio e l’efebia, Cassin 2017.
• P. Debord, Aspects sociaux et économiques de la vie religieuse dans l’Anatolie Gréco-Romaine, Leiden 1982.
• I. Dittman-Schöne, Die Berufsvereine in den Städten des kaiserzeitlichen, Regensburg 2001.
• Y. Doğan – F. Avcu, Nallıhan ve Çevresinden Yeni Yazıtlar II, Olba 26, 2018, 415-429.
• M. Donderer, Die Mosaizisten der Antike und ihre wirtschaftliche und soziale Stellung: Eine Quellenstudie, Nürnberg 1989.
• Z. Erdinç, Aizanitis Bölgesi Mezar Taşları (Dumlupınar University, Unpublished PhD Dissertation), Kütahya 2020.
• O. Gruppe Herakles, RE Suppl. III, 1918, 910-1120.
• A. Körte, Kleinasiatische Studien VI, Ath.Mitt. 25, 1900, 398-444.
• R. Lattimore, Themes in Greek and Latin Epitaphs, Urbana 1962.
• T. Lochman, Studien zu kaiserzeitlichen Grab- und Votifreliefs aus Phrygien, Basel 2003.
• P. Niewöhner, Aizanoi and Anatolia. Town and countryside in late Late Antiquity, Millenium 3, 2006, 239-253.
• P. Niewöhner, Aizanoi, Anatolien und der Nahe Osten, in: K. Reihdt (ed.) Aizanoi und Anatolia, Mainz am Rhein 2010, 146-154.
• J. Nollé, Grabepigramme und Reliefdarstellungen aus Kleinasien, ZPE 60, 1985, 117-135.
• W. Peek, Zu den Inscriptiones Thessalonicae (IG X 2.1), Maia 25, 1973, 198-203.
• C. Schäfer, Spitzenmanagement in Republik und Kaiserzeit: die Prokuratoren von Privatpersonen im Imperium Romanum vom 2. Jh. v. Chr. bis zum 3. Jh. n. Chr., St. Katharinen 1998
• F. R. S. Sterrett, An Epigraphical Journey of Asia Minor, Boston 1888.
• A. Weiß, Sklave der Stadt: Untersuchungen zur öffentlichen Sklaverei in den Städten des Römischen Reiches [Historia Einzelschriften 173], Stuttgart 2004.
• M. Wörrle, Aizanoi’s Theatre in Use: An Epigraphic Approach, in: A. N. Bilgen – R. von den Hoff – S. Sandalcı – S. Sevcan (edd.), Archaeological Research in Western Central Anatolia, 2011, 140-151.
• N. Zimmermann, Werkstattgrupen Römischer Katakombenmalerei, Münster 2002.
• A. Zuiderhoek, Politics of Munificence in the Roman Empire: Citizens, Elites and Benefactors in Asia Minor, Cambridge 2009.
• J. Zwicker, Herakles, RE VIII.1, 1912, 516-528.