Duygusal Zekâ ile Duygusal Emek Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: PAÜ Hastanesi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 12, 57 - 81, 31.12.2022

Ramazan Öztürk Esin Barutçu

https://doi.org/10.31006/gipad.1200688

Öz

Sağlık çalışanlarına yönelik çıkan haberler ve yayınlarla sorunlarını dile getirmeleri, çalışma şartlarının güçlüğü ve ekonomik anlamda ücretlerinin yetersizliği gibi konuların çalışma isteği, iş tatmini ve verimliliklerini etkilediği; dolayısıyla duygusal zekâ ve duygusal emek davranışlarında da birtakım değişikliklere yol açabileceği varsayılmıştır. Bu çalışmada sağlık çalışanlarının duygusal zekâ ve duygusal emek düzeyleri arasındaki ilişki ve bazı demografik değişkenlere göre farklılık gösterme durumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Pamukkale Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde görev yapan 326 sağlık çalışanı çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışmada Atilla (2012) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan Duygusal Zekâ ölçeği ile Basım ve Beğenirbaş (2012) tarafından Türkçeye uyarlayan Duygusal Emek Ölçeği kullanılmıştır. Çalışma sonucunda; duygusal zekâ ile duygusal emek arasında anlamlı ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Çalışanı, Duygusal Zekâ, Duygusal Emek, Üniversite Hastanesi

A Study on The Determination of The Relationship Between Emotional Intelligence and Emotional Labor: The Example of Pau Hospital

Öz

It is stated that the issues such as expressing their problems in the news and publications aimed at health workers, the difficulty of working conditions and the inadequacy of their wages in economic terms affect their willingness to work, job satisfaction and productivity; therefore, it is assumed that it may lead to some changes in emotional intelligence and emotional labor behaviors. In this study, it was aimed to determine the relationship between emotional intelligence and emotional labor levels of health workers and their differences according to some demographic variables. 326 healthcare professionals working at Pamukkale University Health Research and Application Center were included in the study. In the study, the Emotional Intelligence scale adapted to Turkish by Atilla (2012) and the Emotional Labor Scale adapted to Turkish by Basım and Begenirbaş (2012) were used. As a result of the study, significant relationship was found between emotional intelligence and emotional labor.

Anahtar Kelimeler

Health Worker, Emotional Intelligence, Emotional Labor, University Hospital

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). Organizational cynicism: Bases and consequences. Generic, Social and General Psychology Monograps, 126(3): 269–292.
• Akın-Karabulut, N. (2021). Özel hastane yardımcı sağlık personelinde duygusal zekânın duygusal emek davranışına etkisi: Giresun ili örneği. Yüksek lisans tezi. Avrasya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Alemdar, M. (2019). Sosyal sermayenin eğitim öğretim süreçlerine yansıması: Duygusal okuryazarlık ve duygusal emek bağlamı. Doktora tezi, Osmangazi Üniversitesi-Eskişehir.
• Ashforth, B. E. & Humpherey, R. H. (1993). Emotional labor in service roles: The ınfluence of ıdentitiy. Academy Of Management Review, 18 (1): 88– 115.
• Ashkanasy, N. M. & Daus, C. (2005). Rumors of the death of emotional intelligence in organizational behavior are vastly exaggerated. Journal of Organizational Behavior, 26(4), 441–452.
• Atilla G. (2012). Hastanelerde duygusal zekâ hasta memnuniyeti ilişkisi: Isparta il merkezi örneği. Yüksek lisans tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Ayana, Ç. (2016). Duygusal zekâ ve duygusal emeğin örgütsel sinizm algısına etkisi: Beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Basım H. ve Beğenirbaş M. (2012). Çalışma yaşamında duygusal emek: Bir ölçek uyarlama çalışması. Yönetim ve Ekonomi, 19(1), 77-90.
• Becker, W. J., Cropanzano, R., Van Wagoner, P. & Keplinger, K. (2018). Emotional labor within teams: Outcomes of individual and peer emotional labor on perceived team support, extra-role behaviors, and turnover intentions. Group & Organization Management, 43(1), 1-34. https://doi.org/10.1177/1059601117707608
• Beğenirbaş, M. (2015). Psikolojik sermayenin çalışanların duygu gösterimleri ve işe yabancılaşmalarına etkileri: Sağlık sektöründe bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 249-263.
• Beğenirbaş, M. ve Turgut, E. (2014). İş yaşamında çalışanların duygusal emeklerinin örgütsel sinizme etkileri: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim Fakültesi Dergisi, 4(2): 223–46.
• Bozkurt, Ç. ve Gürel, E. (2016). Duyguların yönetilmesinin, iş tatmini ve duygusal tükenmişlik düzeyi üzerine etkileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(14): 133-147.
• Can-Yalçın, R. (2012). Bazı öncülleri ve sonuçları ile duygusal emek: Görgül bir araştırma. Doktora tezi, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Estitüsü, Ankara.
• Chu, Kay Hei-Lin (2002). The effects of emotional labor on employee work outcomes. Virginia Polytechnic Institute and State University.
• Çakar, Y. ve Arbak, U. (2003). Dönüşümcü liderlik duygusal zekâ gerektirir mi? Yöneticiler üzerinde örnek bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 83–98.
• Çaldağ, M. (2010). Duygusal emek davranışlarının sağlık çalışanlarında iş sonuçlarına etkileri. Yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Çukur, C. Ş. (2009). Öğretmenlerde duygusal işçilik ölçeği geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(2), 527-574.
• Doğan, M. (2019). Öğretmenlerin duygusal emek ve örgütsel yabancılaşma davranışlarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Doğan, S. ve Şahin, F. (2007). Duygusal zekâ: Tarihsel gelişimi ve örgütler için önemine kavramsal bir bakış. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 231–252
• Ercan, S. (2017). Duygusal zekâ ile girişimcilik arasındaki ilişki: Karabük Üniversitesi girişimcilik bölümü öğrencileri örneği. Yüksek lisans tezi. Karabük Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ergun Özler, D. (2015). Örgütsel davranışta güncel konular. Ekin Basım Yayın.
• Eroğlu, Ş. G. (2014). Örgütlerde duygusal emek ve tükenmişlik ilişkisi üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 147-160.
• Goleman, D. (1995). Duygusal zekâ neden IQ dan daha önemlidir? (Çev. Osman Deniztekin) (34. Basım), Varlık Yayınları.
• Goleman, D. (2000). İş başında duygusal zekâ. Varlık Yayınları.
• Goleman, D. (2016). Duygusal zekâ: Neden IQ'dan daha önemlidir? Yüksel Banu Seçkin. (Çev.), Varlık Yayınları.
• Gösterit, D. (2022). Hemşirelerde duygusal zekâ, duygusal emek ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Grandey, A. A. (2003). When the show must go on: Surface acting and deep acting as determinants of emotional exhaustion and peer-rated service delivery. Academy of Management Journal, 46(1), 86-96. https://doi.org/10.2307/30040678.
• Grandey, A.A. (1999). The effects of emotional labor: Employee atitudes, stress and performence. Unpublished Doctoral Dissertation, Colorado State University, Colorado.
• Grandey, A.A. (2000). Emotion regulation in the workplace: A new way to conceptualize emotional labor. Journal of Occupational Health Psychology, 5(1): 95-110.
• Gülşen M. ve Özmen D. (2018). Yönetilen duygular: Hemşirelikte duygusal emek. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi, 13, 165-184.
• Gümüş Bilim, H. G. (2018). Yöneticilerin kişilik özellikleri ve duygusal zekâları ile çatışma yönetim stillerini kullanımları arasındaki etkileşime yönellik bir araştırma. Doktora tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gürel, E. ve Tat, M. (2010). Çoklu zekâ kuramı: Tekli zekâ anlayışından çoklu zekâ yaklaşımına. The Journal of International Social Research, 3(11), 35–37.
• Haynes, L. A. & Avery, A. W. (1979). Training adolescents in self-disclosure and empathy skills. Journal of Counseling Psychology, 26(6), 526-30.
• Hochschild, A. R. (1983). The management heart: Commercialization of human feeling. Berkeley and Los Angeles.
• Kaplan, M. ve Ulutaş, Ö. (2016). Duygusal emeğin tükenmişlik üzerindeki etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 165-174.
• Karakış, K. (2020). Duygusal zekânın duygusal emek üzerindeki etkisi. Yüksek lisans tezi, Düzce Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaya U. ve Serçeoğlu, N. (2013). Duygu işçilerinde işe yabancılaşma: Hizmet sektöründe bir araştırma. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1(36), 311-345.
• Kocabaş, D. (2014). Hemşirelerde duygusal emek ve örgütsel sinizm arasındaki ilişki: Isparta il merkezindeki hastanelerde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lin-Chu, Hei, K. (2002). The effects of emotional labor on employee. Work outcomes, unpublished. PHD Tehesis, Virginia Polytechnic Institute and State University, USA
• Mammadov, O. (2019). Çalışanların duygusal zekâları ile duygusal emek stratejileri arasındaki ilişki: hizmet sektöründe bir araştırma. Yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mayer, JD. & Salovey, P. (1997). What is Emotional İntelligence. In: Salovey P, Sluyter D, Emotional development and emotional intelligence: Educational ımplications. New York, Basicbooks, Inc, 3-34
• Morris, J.A. & Feldman, D.C. (1996). The dimensions, antecedents and conseguences of emotional labor. Academy Of Management Review, 21(4), 986-1010.
• Nazlı, S. (2013). Hemşi̇relerde duygusal zekâ ve problem çözme beceri̇leri̇ arasındaki ili̇şki̇ni̇n incelenmesi: Konya İli̇ örneği̇. Yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Oğuz, H. ve Özkul, M. (2016). Duygusal emek sürecine yön veren sosyolojik faktörler üzerine bir araştırma: Batı akdeniz uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(16), 130-154. https://doi.org/10.21076/vizyoner.265476
• Okan, T. (2019). Hemşirelerin duygusal emeklerinin örgütsel sinizme etkisi. Yüksek lisans tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Öngöre, Ö. (2016). Çalışma yaşamında duygusal emeğin yeri ve değeri üzerine kuramsal bir çalışma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30 (5), 1161–1177.
• Öztürk H, Bahçecik N, Özçelik S ve Sarıoğlu Kemer A. (2015). Emotional labor levels of nurse academicians. Social And Behavioral Sciences, 190, 32-38.
• Quoidbach, J. & Hansenne, M. (2009). The ımpact of trait emotional ıntelligence on nursing team performance and cohesivenes. Journal of Professional Nursing, 25(1), 23–29. PAÜ Hastanesi, https://hastane.pau.edu.tr/.
• Salovey, P. & Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3), 185-211.
• Şahin, S. (2019). Hemşirelerin duygusal emek davranışları ve duygusal zekâ düzeyleri. Yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Tiryaki Şen, H. Taşkın Yılmaz, F. Özcan, D. ve Bahçecik N. (2013). Kamu hastanelerinde görev yapan başhekim ve başhemşirelerin duygusal zekâ düzeyleri ile etik muhakeme yetenekleri ve etkileyen faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 10(3), 18-26.
• Totterdel, P. & Holman, D. (2003). Emotion regulation in customer service roles: testing a model of emotional labor. Journal of Occupational Health Psychology, 8(1): 55-73.
• Ünlü, O. ve Yürür, S. (2011). Duygusal emek, duygusal tükenme ve işten ayrılma niyeti. ‘İş, Güç’Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(2): 81-104.
• Yazıcı A. (2019). Duygusal zekâ ve duygusal zekâ modelleri. In: Erken çocukluk döneminde duygusal zekâ: Kuramdan uygulama ve değerlendirmeye. Eds: Ulutaş İ, Ömeroğlu E. 1. Basım, Pegem Akademi.
• Yeni Z. (2015). Beş faktör kişilik özellikleri ile duygusal emek arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Yüksek lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yetim, B. ve Erigüç, G. (2019). Sağlık çalışanlarında duygusal emek ile ilgili yapılan çalışmalara yönelik bir inceleme. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2): 225-40.
• Yılmaz Kuşaklı B. ve Bahçecik N. A. (2012). Yönetici hemşirelerin duygusal zekâ yetenekleri ve liderlik davranışları. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 20(2), 112-119.
• Yüksel, M. (2006). Duygusal zekâ ve performans ili̇şki̇si̇ (bi̇r uygulama). Yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.