Bademde Üretim ile Fiyat İlişkisinin Koyck Modeli ile Analizi

Yıl 2023, Cilt: 40 Sayı: 3, 125 - 129, 03.01.2024

Tayfun Çukur Figen Çukur

https://doi.org/10.55507/gopzfd.1326924

Öz

Araştırmada Türkiye’de badem üretimi üzerinde badem fiyatlarının etkisini belirleyebilmek amacıyla Koyck modelinden yararlanılmıştır. Araştırmada 1970-2021 dönemi incelenmiş, badem üretimi bağımlı değişken, badem fiyatı ise bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre badem fiyatları ile badem üretim miktarı arasındaki korelasyon 0.952 bulunmuştur. Araştırmada badem üretiminin badem fiyatlarından etkilendiği, badem fiyatlarında meydana gelen değişikliklerin badem üretiminde hissedilebilir bir değişikliğe yol açabilmesi için gereken zamanın ise 2.67 yıl olduğu saptanmıştır. Diğer taraftan incelenen dönem için, cari yılda badem fiyatlarındaki bir TL’lik artışın üretim miktarında 0.002771 tonluk bir artış yarattığı, bir önceki dönemdeki badem fiyatlarındaki bir TL’lik artışın ise badem üretiminde 0.002015057 ton artırdığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Badem üretimi, gecikmesi dağıtılmış model, Koyck

Analysis of the Relationship between Almond Production and Almond Price with the Koyck Model

Öz

In the current study, the Koyck model was used to determine the effect of almond prices on almond production in Türkiye. In the study, the period of 1970-2021 was examined and almond production was used as the dependent variable and almond price was used as the independent variable. According to the results of the analysis, the correlation between almond prices and the amount of almond production was found to be 0.952. The study determined that almond production is influenced by almond prices, and that any change in almond prices can lead to a noticeable change in almond production within a time frame of 2.67 years. On the other hand, it was determined that for the examined period, a one TL increase in almond prices in the current year led to a production increase of 0.002771 tons, while a one TL increase in almond prices in the previous period resulted in a production increase of 0.002015057 tons.

Anahtar Kelimeler

Almond production, distributed lag model, Koyck

Kaynakça

• Abdikoğlu, D.İ., & Unakıtan, G. (2014). Türkiye’de karpuz üretimi ile karpuz fiyatı arasındaki ilişkinin ekonometrik analizi. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Türkiye, 854-859.
• Ağazade, S. (2021). Türkiye’de pamuk üretimi ile fiyatı arasındaki ilişkinin koyck yaklaşımı ile analizi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(3), 386-399. DOI: 10.33462/jotaf.681808
• Arısoy, H., & Bayramoğlu, Z. (2017). Determination of the effect of price fluctuations on producer income the case of potatoes. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 5(11), 1342-1349. DOI: https://doi.org/10.24925/turjaf.v5i11.1342-1349.1356
• Avcioğlu, U., & Aksoy, A. (2021). Analysis of correlation of pistachio production and income with the koyck models in Turkey. Alinteri Journal of Agriculture Sciences, 36(1), 71-76. DOI:10.47059/alinteri/V36I1/AJAS21012
• Aydoğdu, M.H., & Şahin, Z. (2020). Türkiye badem üretimi: son dönemlerdeki değişimlerin genel analizi. Euroasia Journal of Mathematics-Engineering Natural & Medical Sciences, 8, 63-72.
• Berk, A. (2017). The analysis of relationship between sunflower production and its price by using Koyck model in Turkey. Custos e Agronegocio On Line, 13(4), 42-53.
• Çelik, Ş. (2014). Türkiye’nin kabuklu fındık üretiminde üretim-fiyat ilişkisinin Koyck yaklaşımı ile analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(4), 524-530.
• Çelik, Ş. (2015). Koyck ve Almon gecikme modeli ile koyun sütü üretiminde üretim- fiyat ilişkisinin analizi: Türkiye örneği. Akademik Bakış Dergisi, 50, 137-149.
• Çobanoğlu, F. (2010). Koyck – Almon yaklaşımları ile çilek üretimi ve fiyat ilişkisinin analizi. Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, Türkiye, 72-79.
• Çukur, T., Işın, F., & Çukur, F. (2023). Cevizde üretim ile fiyat ilişkisinin analizi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 12(1), 101-106.
• Dikmen, N. (2006). Koyck-Almon yaklaşımı ile tütün üretimi ve fiyat ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 153-168.
• Doğan, H.G., Gürler, A.Z., Ayyıldız, B., & Şimşek, E. (2014). Patates üretiminde üretim-fiyat ilişkisinin koyck yaklaşımı ile analitik olarak değerlendirilmesi (TR 71 bölgesi örneği). Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(1), 42-46.
• Eldoğan, Ü. (2020). Dünya’da ve Türkiye’de badem. Antep Fıstığı Araştırma Dergisi, 8, 44-45.
• Erdal, H., Erdal, G., & Esengun, K. (2009). An analysis of production and price relationship for potato in Turkey: a distributed lag model application. Bulgarian Journal of Agricultural Science, 15(3), 243-250.
• Erdal, G., & Erdal, H. (2008). Kuru soğanda üretim fiyat etkileşimi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(1), 33-39.
• FAO. (2023). Crops and livestock products, https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL.
• Hasan, M.K., & Khalequzzaman, K.M. (2015). Relationship between production and price of garlic in Bangladesh: an analysis by using distributed lag model. Bull. Inst. Trop. Agr., Kyushu Univ., 38, 31-38.
• Gujarati, D.N. (1999). Temel Ekonometri. (Çevirenler: Ü. Şenesen, G.G. Şenesen). İstanbul: Literatür Yayınları.
• Gujarati, D.N., & Porter, D.C. (1999). Basic Econometrics. New York: McGraw-Hill/Irwin.
• Gürer, B. (2020). Investigation of the lagged effects of livestock supports on the animal production value in Turkey. Eurasian Journal of Agricultural Research, 4(2), 144-156.
• Karkacıer, O. (1999). Genel Ekonomi (İktisada Giriş). Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
• Mbise, M. (2016). Influence of expected farm-gate price on maize production in Ludewa district of Njombe region, Tanzania: estimation of koyck lag model. International Journal of Advanced Research, 4(12), 292-299. DOI:10.21474/IJAR01/2393
• Özbay, N., & Çelik, Ş. (2016). Türkiye’de karpuz üretiminde üretim-fiyat ilişkisinin almon gecikme modeli ile incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 19(2), 141-146.
• Özçelik, A., & Özer, O.O. (2006). Koyck modeliyle Türkiye’de buğday üretimi ve fiyat ilişkisinin analizi. Tarım Bilimleri Dergisi, 12(4), 333-339. DOI: 10.1501/Tarimbil_0000000398
• Özsayın, D. (2017). Investigation of production and price relationship in cow milk production by koyck model approach. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 5(6), 681-686. DOI: https://doi.org/10.24925/turjaf.v5i6.681-686.1164
• Topçuoğlu, E., & Yılmaz-Ersan, L. (2020). Fonksiyonel beslenmede bademin önemi. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(2), 427-441.
• Turğut, U., Güler, D., & Engindeniz, S. (2023) The analysis of the relation between production and price in sunflower by koyck model. Tarım Ekonomisi Dergisi, 29 (1), 57-64.
• TÜİK. (2023). Bitkisel Üretim İstatistikleri, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1.
• TÜİK. (2014). İstatistik Göstergeler 1923-2013, Ankara.