Sağlık İletişiminde Youtube Kullanımı: Artırılmış ve Sanal Gerçekliğin Kullanım Alanları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2023, Sayı: 32, 239 - 251, 31.01.2023

Simge Ünlü Lütfiye Yaşar

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1125359

Öz

Bu araştırmada sağlık iletişimi kapsamında sosyal medya kullanımı ele alınacaktır. Çalışmada artırılmış ve sanal gerçekliği kullanan sağlık sektöründeki şirketlerin sosyal medya kullanımı sağlık iletişimi kapsamında analiz etmek amaçlanmaktadır. Artırılmış ve sanal gerçeklik teknolojisini kullanan sağlık şirketlerinin sağlık iletişimi üzerine araştırma bulunmadığından çalışma önem arz etmektedir. Çalışmanın evrenin artırılmış ve sanal gerçeklik teknolojisini kullanan sağlık şirketleri oluştururken örneklemini bu şirketler arasından rastgele örneklem metoduyla seçilen XRHealth şirketinin Youtube kanalı oluşturmaktadır. XRHealth şirketinin Youtube kanalı içerikleri Maxqda programında içerik analizi metoduyla analiz edilerek şu sonuçlara ulaşılmıştır: Birinci basamak sağlık hizmetleri, sağlığın teşviki/geliştirilmesi ve koruyucu sağlık hizmetlerine yönelik paylaşımlarda bulunulmuştur. Bu konu başlıklarından en fazla koruyucu sağlık hizmetlerine yer verilmiştir. Koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında doktorlara, hastalara ve hem doktorlara hem de hastalara yönelik eğitimlere dair videolar yayınlanmaktadır. Video içeriklerinde birinci basamak sağlık hizmetleri çerçevesinde rehabilitasyon hizmetlerine ek olarak sanal ve artırılmış gerçeklik hizmetleriyle tanı-tedavi hizmetlerine yer verilmiştir. Youtube kanalında en az sağlığın teşviki ve geliştirilmesine yönelik içerik üretilmiştir. Sonuç olarak; video içeriklerinde koruyucu ve birinci basamak sağlık hizmetlerine yönelik içeriklerin yoğunlukta olması AR ve VR teknolojisinin toplumun sağlık eğitimi açısından önemini gözler önüne sermektedir.

Anahtar Kelimeler

: Sağlık İletişimi, Sağlık Okuryazarlığı, AR, VR, Youtube

The Use of Youtube in Health Communication: A Study on the Uses of Augmented and Virtual Reality

Öz

In this study, the use of social media within the scope of health communication will be discussed. The study aimed to analyze the social media use of companies in the health sector using augmented and virtual reality within the scope of health communication. The study is essential since there is no research on health communication of health companies using augmented and virtual reality technology. While the health companies using the augmented and virtual reality technology of the universe of the study constitute the sample, the Youtube channel of the XRHealth company is selected by random sampling method among these companies. The Youtube channel contents of XRHealth company were analyzed with the content analysis method in the Maxqda program, and the following results were obtained: Shares were made about primary health care services, health promotion/development, and preventive health services. Among these topics, preventive health services were mainly included. Within the scope of preventive health services, videos about doctors, patients and pieces of training for both doctors and patients are published. In addition to rehabilitation services within primary health care services, virtual and augmented reality services and diagnosis-treatment services were included in the video contents. Content aimed at least promoting and improving health has been produced on the Youtube channel. As a result, a high concentration of protective and primary health care services in video content reveals the importance of AR and VR technology in terms of health education in society.

Anahtar Kelimeler

Health Communication, Health Literacy, AR, VR, Youtube

Kaynakça

• Aslan, R. &Erdoğan, S. (2017). 21. Yüzyılda Hekimlik Eğitimi: Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik, Hologram. Kocatepe Veterinary Journal, 10(3), 204–212. https://doi.org/10.5578/kvj.57308
• Aziz, H. A. (2018). Virtual Reality Programs Applications in Healthcare. Journal of Health & Medical Informatics, 9(1), 305–308. https://doi.org/10.4172/2157-7420.1000305
• Azuma, R. T. (1997). A Survey of Augmented Reality. Presence: Teleoperators and Virtual Environments, 6(4), 355–385. https://doi.org/10.1162/pres.1997.6.4.355
• Balçik, P. Y., Taşkaya, S., & Şahin, B. (2014). Health literacy | Saǧli{dotless}k okur-yazarli{dotless}ǧi{dotless}. TAF Preventive Medicine Bulletin, 13(4), 321-326. https://doi.org/10.5455/pmb1-1402386162
• Baniasadi, T., Ayyoubzadeh, S. M., & Mohammadzadeh, N. (2020). Challenges and Practical Considerations in Applying Virtual Reality in Medical Education and Treatment. Oman Medical Journal, 35(3), e125–e125. https://doi.org/10.5001/omj.2020.43
• Billinghurst, M., Clark, A., & Lee, G. (2014). A survey of augmented reality. Foundations and Trends in Human-Computer Interaction, 8(2–3), 73–272. https://doi.org/10.1561/1100000049
• Bimber, O., & Raskar, R. (2005). Spatial augmented reality: merging real and virtual worlds. CRC press.
• Bryant, L., Brunner, M., Hemsley, B., & Bryant, L. (2020). Disability and Rehabilitation : Assistive Technology A review of virtual reality technologies in the field of communication disability : implications for practice and research. Disability and Rehabilitation: Assistive Technology, 15(4), 365–372. https://doi.org/10.1080/17483107.2018.1549276
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). Parameters of content analysis. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33–38.
• Chen, S., Zhu, J., Cheng, C., Pan, Z., Liu, L., Du, J., Shen, X., Shen, Z., Zhu, H., & Liu, J. (2020). Can virtual reality improve traditional anatomy education programmes? A mixed-methods study on the use of a 3D skull model. BMC Medical Education, 20(1), 1–10.
• Craig, A. B., Sherman, W. R., & Will, J. D. (2009). Developing virtual reality applications: Foundations of effective design. Morgan Kaufmann.
• Demirci, Ş., Üniversitesi, H., Sağlık, İ., & Bölümü, Y. (2018). Sağlık Hizmetlerinde Sanal Gerçeklik Teknolojileri. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 6(1), 35–46.
• Demirsezen, B. (2019). Artırılmış Gerçeklik ve Sanal Gerçeklik Teknolojisinin Turizm Sektöründe Kullanılabilirliği Üzerine Bir Literatür Taraması. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1–26.
• Freitas, J. R. S., Velosa, V. H. S., Abreu, L. T. N., Jardim, R. L., Santos, J. A. V., Peres, B., & Campos, P. F. (2021). Virtual Reality Exposure Treatment in Phobias: a Systematic Review. Psychiatric Quarterly, 92(4), 1685–1710. https://doi.org/10.1007/s11126-021-09935-6
• Hilty, D. M., Randhawa, K., Maheu, M. M., McKean, A. J. S., Pantera, R., Mishkind, M. C., & Rizzo, A. “Skip”. (2020). A Review of Telepresence, Virtual Reality, and Augmented Reality Applied to Clinical Care. Journal of Technology in Behavioral Science, 5(2), 178–205. https://doi.org/10.1007/s41347-020-00126-x
• Işık, Metin; Bilici, Erdal; Darı, A. B. (2021). Dijital Dönüşüm Bağlamında Halkla İlişkiler. In Dijital İletişim Araştırmaları (pp. 131–143). Nobel Yayınevi.
• Işık, M. (2010). Hastanelerde Halkla İlişkiler. Eğitim Yayınevi.
• Javaid, M., & Haleem, A. (2020). Virtual reality applications toward medical field. Clinical Epidemiology and Global Health, 8(2), 600–605. https://doi.org/10.1016/j.cegh.2019.12.010
• Kalec, D., Tepe, T., & Tüzün, H. (2017). Üç Boyutlu Sanal Gerçekli̇k Ortamlarındaki̇ Deneyi̇mlere İli̇şki̇n Kullanıcı Görüşleri̇. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 21(3), 669–689.
• Kaphingst, K. A., Persky, S., McCall, C., Lachance, C., Loewenstein, J., Beall, A. C., & Blascovich, J. (2009). Testing the effects of educational strategies on comprehension of a genomic concept using virtual reality technology. Patient Education and Counseling, 77(2), 224–230. https://doi.org/10.1016/j.pec.2009.03.029
• Kayapa, N., & Tong, T. (2011). SanalGerçekli̇k Ortaminda Algi. Sigma, 3, 348–354. www.ytusigmadergisi.com/dergi/makaleoku/152
• Koçak Yılmaz, Mine; Kaya, H. (2021). Akut ve Kronik Ağrı Yönetiminde Sanal Gerçeklik Uygulaması. Selçuk Sağlık Dergisi, 2(2), 197–213.
• Krippendorff, K. (1989). Content analysis. In T. L. W. E. Barnouw, G. Gerbner, W. Schramm (Ed.), International encyclopedia of communication (pp. 403–407). Oxford University Press.
• Kyaw, B. M., Saxena, N., Posadzki, P., Vseteckova, J., Nikolaou, C. K., George, P. P., Divakar, U., Masiello, I., Kononowicz, A. A., Zary, N., & Car, L. T. (2019). Virtual reality for health professions education: Systematic review and meta-analysis by the digital health education collaboration. Journal of Medical Internet Research, 21(1), e12959. https://doi.org/10.2196/12959
• Mantovani, F., Castelnuovo, G., Gaggioli, A., & Riva, G. (2003). Virtual reality training for health-care professionals. CyberPsychology & Behavior, 6(4), 389–395.
• Martín-Gutiérrez, J., Mora, C. E., Añorbe-Díaz, B., & González-Marrero, A. (2017). Virtual technologies trends in education. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 13(2), 469–486. https://doi.org/10.12973/eurasia.2017.00626a
• Martlı, E. P., & Ünlüsoy Dinçer, N. (2021). Technology in nursing education: Augmented reality. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences, 27(5), 627–637. https://doi.org/10.5505/pajes.2020.38228
• Moro, C., Stromberga, Z., Raikos, A., & Stirling, A. (2017). The Effectiveness of Virtual and Augmented Reality in Health Sciences and Medical Anatomy. Anatomical Sciences Education, 10(6), 549–559. https://doi.org/10.1002/ase.1696
• Nutbeam, D. (2000). Health literacy as a public health goal: A challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International, 15(3), 259–267. https://doi.org/10.1093/heapro/15.3.259
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323–343.
• Özdemİr, M. (2017). Artırılmış Gerçeklik Teknolojisi i le Öğrenmeye Yönelik Deneysel Çalışmalar : Sistematik Bir İnceleme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 609–632.
• Palanica, A., Docktor, M. J., Lee, A., & Fossat, Y. (2019). Using mobile virtual reality to enhance medical comprehension and satisfaction in patients and their families. Perspectives on Medical Education, 8(2), 123–127. https://doi.org/10.1007/s40037-019-0504-7
• Pourmand, A., Davis, S., Marchak, A., Whiteside, T., & Sikka, N. (2018). Virtual Reality as a Clinical Tool for Pain Management. Current Pain and Headache Reports, 22(8), 1–6. https://doi.org/10.1007/s11916-018-0708-2
• Sabırcan, F. (2020). Sağlık iletişimi perspektifinde sağlık okuryazarlığı. Hiperlink eğit. ilet. yay. san. tic. ve ltd. sti.
• Sağlıkta Artırıllmış Gerçeklik. (2022). Sağlıkta Teknoloji. https://www.saglikteknoloji.com/saglikta-artirilmis-gerceklik-sanal-gerceklik/
• Şalk, Semih; Köroğlu, Ö. (2020). Turist Rehberlerinin Artırılmış Gerçeklik Uygulamalarına Yönelik Algılarının Belirlenmesi. Journal of Yasar University, 15(58), 313–328.
• Sarıkoç, G. (2016). Use Of Virtual Reality In The Education Of Health Workers. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 13(1), 11–15. https://doi.org/10.5222/head.2016.243
• Vardarlı, B. (2021). Teknolojik Bir Yaklaşım: Sanal Gerçeklik Maruz Bırakma Terapisi. Ege Eğitim Dergisi, 22(1), 40–56. https://doi.org/10.12984/egeefd.807422
• Verbree, E., Maren, G. Van, Germs, R., Jansen, F., & Kraak, M.-J. (1999). Interaction in virtual world views-linking 3D GIS with VR. International Journal of Geographical Information Science, 13(4), 385–396. Westwood, J. D. (2003). Medicine meets virtual reality 11: NextMed: health horizon (Vol. 94). John Wiley & Sons.
• Wiederhold, B. B. K., Miller, I. T., Wiederhold, M. D., & Care, H. (2018). Using virtual reality to mobilize health care: Mobile virtual reality technology for attenuation of anxiety and pain. IEEE Consumer Electronics Magazine, 7(1), 106–109.
• Wu, P.-H., Hwang, G.-J., Yang, M.-L., & Chen, C.-H. (2018). Impacts of integrating the repertory grid into an augmented reality-based learning design on students’ learning achievements, cognitive load and degree of satisfaction. Interactive Learning Environments, 26(2), 221–234.
• Yüksekdağ Boz, B. (2021). Sağlık Profesyonellerinin Eğitiminde Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 148(2), 130–148. https://dergipark.org.tr/en/pub/auad/issue/62130/887267
• Zachary, W., Ryder, J., Hicinbothom, J., & Bracken, K. (1997). The Use of Executable Cognitive Models in Simulation-Based Intelligent Embedded Training. In Proceedings of the Human Factors and Ergonomics Society Annual Meeting (pp. 1118–1122). SAGE Publications Inc. https://doi.org/10.1177/107118139704100287
• Zhao, H., Swanson, A. R., Weitlauf, A. S., Warren, Z. E., & Sarkar, N. (2018). Hand-in-Hand: A Communication-Enhancement Collaborative Virtual Reality System for Promoting Social Interaction in Children with Autism Spectrum Disorders. IEEE Transactions on Human-Machine Systems, 48(2), 136–148. https://doi.org/10.1109/THMS.2018.2791562