İtfaiye Çalışanlarının İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Sayı: 35, 115 - 130, 31.01.2024

Kamil Ateş Hakan Çayalan

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1388898

Öz

İtfaiye çalışanları, acil durumlarla mücadele etme, hayatları kurtarma ve toplumun güvenliğini sağlama gibi zorlu ve stresli bir iş yapmaktadır. Bu nedenle, iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleri, çalışanların refahı ve performansı üzerinde önemli etkilere sahip olabilir. Araştırmanın amacı, itfaiye çalışanlarının iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerini belirlemektir. Bu çalışma, itfaiye çalışanları arasında iş doyumu ve tükenmişlik ile ilgili temel kavramlara genel bir bakış sunmakta ve bu alanda araştırma yapılmasının önemini vurgulamaktadır. Araştırma, Türkiye genelinde çeşitli itfaiye teşkilatlarında görev yapan itfaiye çalışanları üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma itfaiyecilerin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerine dair bölgesel karşılaştırmalarıda içermektedir. Araştırma yöntemi nicel yöntemdir. Veri toplama sürecinde nicel yöntemin anket tekniği kullanılmış ve ankette maslach tükenmişlik ölçeği ve Minnesota iş doyumu ölçeği çalışmaya uyarlanmıştır. Gerçekleştirilen analizler sonucunda; itfaiyecilerde tükenmişliğin iş doyumu üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu bulgulanmıştır. Ayrıca gerçekleştirilen fark testleri sonucunda tükenmişliğin; cinsiyete, medeni duruma, yaşa, eğitim durumuna ve çalışma bölgelerine göre anlamlı farkının bulunmadığı ama mesleki kıdeme göre anlamlı farkının bulunduğu ortaya koyulmuştur. İş doyumununsa; cinsiyete, medeni duruma ve mesleki kıdeme göre anlamlı farklılık gösterdiği bulgulanmıştır. Araştırma sonuçları, itfaiye teşkilatlarının çalışanların iş doyumunu artırmak ve tükenmişlik düzeylerini azaltmak için önlemler alması gerektiğini göstermekte olup, çalışma koşullarını iyileştirmek için temel bir adım olabilecektir.

Anahtar Kelimeler

İtfaiyeci, İş Doyumu, Tükenmişlik, Örgütsel Davranış, Endüstriyel Sosyal Hizmet

Determination of Job Satisfaction and Burnout Levels of Firefighters

Öz

Firefighters have the challenging and stressful job of dealing with emergencies, saving lives and keeping the community safe. Therefore, job satisfaction and burnout levels can have significant impacts on employee well-being and performance. The purpose of the research is to determine the job satisfaction and burnout levels of firefighters. This study provides an overview of the basic concepts related to job satisfaction and burnout among firefighters and highlights the importance of conducting research in this area. The research was conducted on firefighters working in various fire departments across Turkey. The research also includes regional comparisons on firefighters' job satisfaction and burnout levels. The research method is quantitative method. The survey technique of the quantitative method was used in the data collection process. Upon conducting the analysis, findings indicate a significant relationship between burnout and job satisfaction among firefighters. Furthermore, differential tests revealed that burnout levels do not significantly vary based on factors such as gender, marital status, age, educational background, and geographical work regions. However, a notable distinction was observed concerning professional tenure. As for job satisfaction; It was found that there were significant differences according to gender, marital status and professional seniority. Research results show that fire departments should take measures to increase employee job satisfaction and reduce burnout levels. This results could be a fundamental step to improve working conditions.

Anahtar Kelimeler

Firefighter, Job Satisfaction, Burnout, Organizational Behavior, Industrial social work

Kaynakça

• Akcanbas, M. ve Zor, V. (2021). İstanbul'daki İtfaiyecilerde Travma Sonrası Stres Belirtilerinin İncelenmesi . OHS ACADEMY , 4(3), 37-47.
• Anderson, J. C. & Gerbing, D. W. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49(2): 155-173.
• Arı, G. S. ve Bal, E. Ç. (2008). Tükenmişlik kavramı: Birey ve örgütler açısından önemi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(1), 131-148.
• Avşaroğlu, S., Engin Deniz, M. ve Kahraman, A. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 115-129.
• Ay, M. ve Avşaroğlu, S. (2010). Muhasebe çalışanlarının mesleki tükenmişlik, iş doyumu ve yaşam doyumlarının incelenmesi 1-Mesleki tükenmişlik düzeyleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1170-1189.
• Baycan, F.A., (1985). Farklı Gruplarda Çalışan Gruplarda İş Doyumunun Bazı Yönlerinin Analizi. Boğaziçi Üniversitesi Bilim Uzmanlığı Tezi, İstanbul.
• Basinska BA, Wiciak I. (2012). Fatigue and professional burnoutin police officers andfirefighters.Intern Secur, 4, 265–273.
• Beaton R., Murphy S., Johnson C., Pike K., & Corneil W. (1999). Coping responses and posttraumatic stress symptomatology in urban fire service personnel. J Trauma Stress. 12(2):293-308.
• Bennett, J.A. (1998). The relationship between burnout and job satisfaction amongst fire fighters in a local authority. [Yayımlanmamış Doktora tezi], Unisa.
• Çayalan, H. (2021). Akademisyenlerin Dedikodu Algılarının İş ve Yaşam Tatmini Üzerindeki Etkisi. H. Derin (Ed.) Sosyo-Politik Konulara Aktüel Yaklaşımlar (107-132) içinde, İKSAD Yayınları, Ankara.
• Çelikkalp, Ü., Temel, M. ve Bilgiç, Ş. (2019). Akademisyenlerin iş doyumu ve etkileyen faktörler. Yükseköğretim Dergisi, 9(1), 59-66.
• Günay, A. (2018). Kabin ekiplerinde iş doyumu ve tükenmişlik sendromu Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış doktora tezi, Eskişehir.
• Güner, F., Çiçek, H. ve Can, A. (2014). Banka çalışanlarının mesleki stres ve tükenmişlik düzeylerinin iş doyumu ve yaşam doyumu düzeyleri ile ilişkisi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6(3).
• Ergin, C. (1992). Doktor ve hemsirelerde tukenmislik ve Maslach tukenmislik olceginin uyarlanmasi. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, 22th September 1992 Ankara (Turkey).
• Erol, A., Sarıçiçek, A. ve Gülseren, Ş. (2007). Asistan hekimlerde tükenmişlik: İş doyumu ve depresyonla ilişkisi. Anadolu psikiyatri dergisi, 8(4), 241-247.
• Hilabi, I.I., Saputra, A.R., Siti, & Nurhasanah (2020). A new decade for social changes.Technium Social Sciences Journal, (11), 180-202.
• Karaaslan, İ., Uslu, T. ve Esen, S. (2020). Beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik, iş doyumu ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Journal of Health and Sport Sciences, 3(1), 7-18.
• Katsavouni F, Bebetsos E, Malliou P, Beneka A. (2016). The rela-tionship between burnout, PTSD symptoms and injuries in firefighters.Occup Med., 66, 32–37.
• Locke, E. A. (1969). What is job satisfaction? Organizational Behavior and Human Performance, 4(4).
• Luthans, F. (1973). Organizational Behavior. New York: The McGraw-Hill Companies, Inc.
• Maslach, C. (1982). Burnout- The Cost of Caring. New Jersey: Englewood Cliffs Prentice Hall.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). Maslach Burnout Inventory manual. Palo Alto: Ca: Consulting Psychologist Press.
• Öztürk, Z., Çelik, G. ve Örs, E. (2020). Sağlik Çalişanlarinda Tükenmişlik ve İş Doyumu İlişkisi: Bir Kamu Hastanesi Örneği. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6(2), 328-349.
• Pektaş, E. (2017). Gönüllü İtfaiyecilik Örneğinde Türkiye’de Belediye Hizmetlerine Gönüllü Katilim. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(Kayfor 15 Özel Sayısı), 2095-2107.
• Rao, K. S. (2019). Job Satisfaction: A Conceptual Framework. EPRA International Journal of Multidisciplinary Research (IJMR). 5(9), 191-198.
• Shirkhanloo, S. (2012). Job satisfaction among software company employees in Bangalore, India. Asian Journal of Development Matters, 6, 216-224.
• Sofuoğlu, Z. ve Cankardaş, S. (2022). İtfaiyecilerde travmatik stres belirtilerinin belirleyicileri. Klinik Psikoloji Dergisi, 6(2), 182-196.
• Sunter, A. T., Canbaz, S., Dabak, Ş., Öz, H. ve Pekşen, Y. (2006). Pratisyen hekimlerde tükenmişlik, işe bağlı gerginlik ve iş doyumu düzeyleri. Genel Tıp Dergisi, 16(1), 9-14.
• Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics. Boston: Pearson Education Limited.
• Todd D. Smith, David M. DeJoy, Mari-Amanda (Aimee) Dyal & Gaojian Huang (2019) Impact of work pressure, work stress and work–family conflict on firefighter burnout, Archives of Environmental & Occupational Health, 74(4), 215-222.
• Yılmaz, V., Çelik, H. E. ve Yağızer, C. (2009). Çevresel Duyarlılık ve Çevresel Davranışın Ekolojik Ürün Satın Alma Davranışına Etkilerinin Yapısal Eşitlik Modeliyle Araştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 1-14.
• Zhu, Y. (2012). A Review of Job Satisfaction. Asian Social Science, 9(1), 293-298.
• Xi-hua, Z. (2011). Study on Job Burnout and Self-harmony of Firefighters. Occupation and Health.