Göçün Çocuklar Üzerindeki Etkisi: Bir Derleme Makalesi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 112 - 121, 15.05.2024

Elif Demir Beyhan Özge Yersel

Öz

Toplumların politika belirleyicileri ile doğrusal olarak ilişkilendirilebilinen göç, ülkelerin kültürel, ekonomik, sosyal ve politik yönlerini kapsayarak sosyokültürel yaşam içinde insan hayatının tüm tarihsel dönemlerde yer alan bir olgu olarak dikkat çekmektedir. Toplumların değişimsel süreçlerinde önemli rol oynayan göçler, ülkelerin tarihsel yapılanmalarında farklı nedenlerle gerçekleşse de, sonucu insana bağlanan toplumsal durumlarından en çok etkilenenler çocuklar olmuştur. Savunmasızlıkları ve bağımlılıklarından dolayı dünya göç hareketleri incelendiğinde çocukların ülkelerin siyasal gündemlerini ortaya koyan önemli gruplar oldukları görülmektedir. Gelişimsel alanların sağlıklı ilerlemesinin hayati önem taşıdığı çocukluk döneminde göçe maruz kalan çocukların büyümeleri ve gelişimsel süreçleri olumsuz etki altında kalmaktadır. Dolayısıyla göç sürecinde yaşanan zorlayıcı durumlar çocuklarda ruhsal, bedensel ve sosyal yönden sarılması zor yaralar almalarına ya da kalıcı zararlara maruz kalmalarına sebep olmaktadır. Göç olgusu bireysel düzeyde ele alınmanın dışında, toplumların ve ülkelerin gelişimini de etkileyen önemli bir faktördür. Göçmenler, hedef ülkelerde yeni bir yaşam kurarak ekonomik ve kültürel katkıda bulunabilirler. Aynı zamanda yaşanan göç akımları; kaynakların dağılımı, işgücü piyasaları ve toplumsal dengeler üzerinde de etkili olabilir. Göç olgusu, insanlığın evrimi ve tarih boyunca şekillendiği gibi, günümüzde de hala önemini koruyan ve birçok ulusal ve uluslararası politika üzerinde etkili olan bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaşanan göçlerde çocuklar, korunmaya açık olmaları nedeniyle göçün farklı yönlerinden, farklı zorluklarda etkilenmektedirler. Bu durum göç süreci ve sonucunda oluşan etkilerin fark edilerek konuya daha fazla önem verilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu makale ile bahsedilen nedenlerden dolayı göçün çocuklar üzerindeki etkisinin yorumlanarak değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Göç, çocuk, göç ve çocuk, göçün etkileri, göçün gelişimsel etkileri

Kaynakça

• Adhikari R., Jampaklay A. & Chamratrithirong A. (2011). Impact of children’s migration on health and health care-seeking behavior of elderly left behind. BMC Public Health, 1 143.
• Adıgüzel, Y. (2016). Göç Sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Aydın, D., Şahin, N. & Akay, B. (2017). Göç olayının çocuk sağlığı üzerine etkileri. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi, 7(1), 8-14.
• Bartram, D., Poros, M., & Monforte, P. (2017). Göç Meselesinde Temel Kavramlar. Ankara: Hece Yayınları. Çalım, S., Kavlak O. & Sevil, Ü. (2012). Evrensel bir sorun: Göç eden kadınların sağlığı ve sağlık hizmetlerinde yaşanan dil engeli. Sağlık ve Toplum, 2, 11-19.
• Demiral, Y., & Demir E. (2016). Olgu sunumu: sığınmacılarda çocuk işçiliği. Savaş, göç ve sağlık içinde (ss. 41-45) Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları.
• Derince, D. (2019). Suriyeli mülteci çocuklar özelinde: Savaş mağduru çocuklar ve çocuk sağlığı sorunları. Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 57-70.
• Erder, S. (2015). İstanbul Bir Kervansaray (Mı)? İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Eroğlu, M. (2020). Etnik kimlik, savaş ve göç olgularının çocuklar ve ergenler üzerindeki psikolojik etkileri. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 4(1), 94-105.
• Eurostat (2015). Migration and Migrant Population Statistics.
• Gözübüyük, A.A., Duras, E, Dağ, H., Arıca, V. (2015). Olağan üstü durumlarda çocuk sağlığı. Journal of Clinical and Experimental Investigations, 6(3), 324-330.
• Gümüş, Y., & Bilgili, N. (2015). Göçün sağlık üzerindeki etkileri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18, 63- 67. Flamm, S. (2010). Linkage between migration and child labour: an international perspective. Stanford Journal of International Relations, 12(1), 15-25
• Kahraman, F. (2015). Türkiye’de iç göç ve çocuk yoksulluğu: Gaziantep örneği (Doktora Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Isparta.
• Karakoç Demirkaya, S. (2020). Zorunlu göç ve çocuk ruh sağlığına etkileri. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23(4), 5-6.
• Kurt, S. (2016). Çocuk haklarına ilişkin temel uluslararası belgeler ve Türkiye uygulaması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 3, 99-128.
• Sağlam Şener, T., & Arlıoğlu, H. (2022). Sosyal afet olarak göç olayının çocuk sağlığı üzerine etkileri. Hastane Öncesi Dergisi, 7(1), 95-107.
• Solgun, C., & Durat, G. (2017). Göç ve ruh Sağlığı. Journal of Human Rhythm, 3, 137-144.
• Şener, D.K., & Ocakçı, A.F. (2014). Yoksulluğun çocuk sağlığı üzerine çok boyutlu etkileri. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 13(1), 57-68.
• TDK (2024). Güncel Türkçe sözlük. https://Sozluk.Gov.Tr/ Erişim Tarihi: 16.03.2024.
• Türkay, M. (2016). Çocukların sorunları. Savaş, göç ve sağlık içinde (ss. 71-75) Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları.
• UNICEF (2016). Köklerinden Koparılanlar Raporu. http://www.un.org.tr/unicef-dunyada-koklerinden-koparilmisneredeyse-50-milyon-cocuk-var/ Erişim Tarihi: 16.03.2024 ORSAM (2015). https://www.orsam.org.tr/tr/suriyeli-siginmacilarin-turkiye-ye-etkileri-raporu-orsam-tesevafad-tobb-etu-09-01-2015/ Erişim Tarihi: 09.03.2024.
• Özdemir, A., & Budak, F. (2017). Göçün çocuk ruh sağlığı üzerine etkileri. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 3(2), 212-223.
• Özservet., & Sirkeci E. (2016). Editörden: Çocuklar ve göç. Göç Dergisi, 1, 1-4.