SOSYAL SERMAYE BAĞLAMINDA GÜVEN KAVRAMI: DİNİ, TOPLUMSAL ve İKTİSADİ ETKİSİ

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 79 - 95, 31.03.2018

Saime Kavakcı Şakir Görmüş

Öz

Sosyal Bilimlerin ortak konularından olan
Sosyal Sermaye kavramı, birçok bilim dalı tarafından irdelenmektedir. Bu
çalışmada Sosyal Sermaye ve Din kavramları arasındaki ilişki güven bağlamında konumlandırılmaya
çalışılmaktadır. Dünya Bankası, OECD ve Fukuyama güveni sosyal sermayenin kabul
edilebilir ölçü göstergelerinden biri olarak kabul etmektedirler. İslam dininin
temel ilke ve öğretileri güveni, güvenilirliği, adaleti, yardımlaşmayı ve hoş
görüyü öğretmektedir.

Bu çalışmada Dünya değerler araştırması,
Dünya Bankası ve CIA Factbook verileri kullanılarak iki farklı dönemde (2005-2009
ve 2010-2014 dalga dönemi) Müslüman nüfus oranı, kişi başı GSYİH ve enflasyon
değişkenlerinin aileye güven, komşuya güven, tanıdığa güven, dini kurumlara
güven, hayır kurumlara güven, patiye güven, parlamentoya güven ve bankaya güven
üzerine etkisi yatay-kesit veri (48 ve 54 ülke için) analizi kullanılarak
incelenmiştir.

Elde edilen bulgularda Müslüman nüfus oranındaki
artışın her iki dalga döneminde de aileye, komşuya, tanıdığa ve dini kurumlara
güveni artırmaktadır. Müslüman nüfus oranındaki artış 2005-2009 dalga döneminde
hayır kurumlarına güveni ve 2010-2014 dalga döneminde parlamentoya güveni
pozitif etkilemektedir. Enflasyondaki artış sadece 2010-2014 dalga döneminde
dini kurumlara güveni pozitif etkilemektedir. Kişi başına GSYİH artış her iki
dönemde de tanıdıklara güveni pozitif etkilerken dini kurumlara güveni
azaltmaktadır. Ayrıca Kişi başına GSYİH artış 2010-2014 dalga döneminde
partilere olan güveni azaltmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Sermaye, İslam Ekonomisi, Güven, Dünya Değerler Araştırması

Kaynakça

• Abdioğlu, H., & Yavuz, S. (2013). İşletmelerde Sosyal Sermayenin Ölçümlenmesi ve Raporlanmasına Yönelik Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 25-56.
• Ağcasulu, H. (2017). Sosyal Sermaye Kavramı ve Temel Bakış Açılarının Karşılaştırılması. Vizyoner Dergisi, 114-129.
• Ardahan, F. (2012). Sosyal Sermaye Ölçeği Geçerlilik, Güvenirlilik Çalışması. International Journal of Human Sciences, 773-789.
• Ardahan, F. (2012). Sosyal Sermaye Ölçeği Geçerlilik, Güvenirlilik Çalışması. International Journal of Human Sciences, 773-789.
• Bulut, R. (2015). Toplumun Ekonomik ve Sosyal Açıdan Kalkınmasındaki Güç Kaynağı Olarak Sosyal Sermaye. 1. Uluslararası Uygulamalı Bilimler Kongresi "Sosyal Sermaye" (s. 441-445). Konya: Kültür A.Ş.
• Duman, B., & Alacahan, O. (2011). Sosyal Sermaye/Güven Boyutunda Etniklik. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 181-208.
• Erselcan, F. (2009). Disiplinlerarası Ortak Bir Çalışma Alanı Olarak Sosyal Sermaye. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 248-256.
• Ersin, İ., & Yıldırım, C. (2016). Necmettin Erbakan’ın Manevi Kalkınma Söyleminin İslam Ekonomisi İçerisindeki Yeri ve Sosyal Sermaye ile Asimetrik Bilgi Konularıyla İlişkisi. International Journal of Islamic Economics and Finance Studies, 121-135.
• Gerşil, G. S., & Aracı, M. (2011). Sosyal Sermayenin Güven Unsurunun İşgörenlerin Performansı Üzerine Etkileri. Çalışma ve Toplum, 39-74.
• Gökalp, N. (2003). Ekonomide Güven Faktörü. Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F.Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 163-174.
• Karagül, M., & Dündar, S. (2006). Sosyal Sermaye ve Belirleyicileri Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 61-78.
• Karagül, M., & Masca, M. (2005). Sosyal Sermaye Üzerine Bir İnceleme. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 37-52.
• Kaya, Y. (2011). Sosyal Sermaye Düzeyinin Belirlenmesi ve Sosyal Sermaye Düzeyini Etkileyen Faktörlerin Analizi: Gönüllü Teşekküller Bağlamında Kayseri Örneği. YL: Dumlupınar Üniversitesi.
• Kaya, Y. (2011). Sosyal Sermaye Düzeyinin Belirlenmesi ve Sosyal Sermaye Düzeyini Etkileyen Faktörlerin Analizi: Gönüllü Teşekküller Bağlamında Kayseri Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, 1-143.
• Kunduracı, N. F. (2012). İslam Medeniyetinin Oluşumunda Sosyal Sermaye. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 191-226.
• Meçik, O. (2015). Sosyal Sermaye ve Verimlilik İlişkisi: Literatür Araştırması. 1. Uluslararası Uygulamalı Bilimler Kongresi "Sosyal Sermaye" (s. 702-706). Konya: Kültür A.Ş.
• Öksüzler, O. (2006). Sosyal Sermaye, Güven ve Belirleyicileri: Bir Panel Analizi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 108-129.
• Özcan, B. (2011). Sosyal Sermaye ve Ekonomik Kalkınma. İstanbul Üniversitesi Doktora Tezi.
• Şan, M. K., & Akyiğit, H. (2015). Sosyal Sermaye Tartışmaları ve Türkiye'de Sosyal Sermayenin Ölçülmesi Sorunu. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 123-134.
• Şan, M. K., & Şimşek, R. (2011). Sosyal Sermaye Kavramının Tarihsel-Sosyolojik Arkaplanı. Akademik İncelemeler Dergisi, 88-110.
• Tecim, E. (2011). Sosyal Güven: Sosyal Sermaye ve Dindarlık Çalışması. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Tüysüz, N. (2011). Sosyal Sermayenin Ekonomik Gelişme Açısından Önemi ve Sosyal Sermaye Endeksinin Hesaplanması. Ankara: Kalkınma Bakanlığı.
• Uçar, M. E. (2016). Sosyal Sermaye Politika, Ekonomi, Sağlık ve Eğitim Arasındaki İlişkiler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 518-533.
• Uğuz, H. E., Örselli, E., & Sipahi, E. B. (2011). Sosyal Sermayenin Ölçümü: Türkiye Deneyimi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8-40.
• Yavuz, S. (2013). Sosyal Sermaye ve Din; Sosyal Sermayenin Grup İçi İşbirliği ve Eşgüdüme Etkisi Üzerine. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 43-76.