Historical Development of Moral Education in Primary Education Programs

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 236 - 259, 29.10.2023

Ali Yalçın

https://doi.org/10.53046/ijotem.1370272

Öz

As a social being, human beings aim to raise individuals with moral values for a healthy future. This study focuses on the historical development of moral education in primary education programs. In this context, the aim of the study is to reveal the development of moral education in primary education programs (Müsahabat-ı Ahlakiye and Ma'lumat-ı Vataniye, civics, civic knowledge, civic information, social studies, citizenship and democracy education courses) during the Republican period. Descriptive analysis technique was used in the study, which was conducted according to document analysis, one of the qualitative research methods. In the validity and reliability phase of the research, transferability and verifiability process steps were applied. According to the findings of the study, it was determined that in the primary education programs of the Republican period, moral education was taught not only through simple abstract rules but also through experience and indoctrination. Moreover, the common theme emphasized in primary education programs is to raise citizens with national moral values. It was stated that literary products (myths, stories, tales, lives of scholars, historical heroes, etc.) should be used in moral education. As the explanations about moral education in primary education programs approach the present day, it can be said that they are experience-based and aimed to be taught through values education. As understood from the results of the research, the idea that children's moral feelings, moral decision-making skills and moral development can be supported through values emerges

Anahtar Kelimeler

Primary education, curriculum, moral, moral education, values

İlköğretim Programlarında Ahlak Eğitiminin Tarihsel Gelişimi

Öz

Toplumsal bir varlık olarak insan, sağlıklı bir gelecek için ahlaki değerlere sahip bireyleri yetiştirmeyi hedefler. Bu çalışma, ilköğretim programlarında ahlak eğitiminin tarihsel gelişimi üzerine odaklanmıştır. Bu bağlamda araştırmanın amacı, Cumhuriyet döneminde ilköğretim programlarında (Müsahabat-ı ahlakiye ve ma‘lumat-ı vataniye, yurt bilgisi, yurttaşlık bilgisi, vatandaşlık bilgileri, sosyal bilgiler, vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi) ahlak eğitiminin tarihsel olarak nasıl bir gelişim izlendiğini ortaya çıkartmaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesine göre gerçekleştirilen çalışmada betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın geçerlik ve güvenirlik aşamasında, aktarılabilirlik ve doğrulanabilirlik işlem basamakları uygulanmıştır. Araştırmanın bulgularına göre Cumhuriyet dönemi ilköğretim programlarında ahlak eğitiminin sadece basit soyut kurallarla değil yaşantı ve telkinler yoluyla öğretildiği saptanmıştır. Ayrıca ilköğretim programlarında vurgulanan ortak konu, milli ahlaki değerlere sahip yurttaşlar yetiştirmektir. Ahlak eğitiminde edebi ürünlerin (menkıbeler, hikâye, masal, âlimlerin yaşamları, tarihi kahramanlar vb.) kullanılması gerektiği ifade edilmiştir. İlköğretim programlarında ahlak eğitimine dair açıklamalar günümüze yaklaştıkça yaşantı temelli olduğu ve değerler eğitimi aracılığıyla öğretilmesi hedeflendiği söylenebilir. Araştırmanın sonuçlarından anlaşıldığı üzere, değerler aracılığıyla çocukların ahlaki duyguları, ahlaki kararlar alma becerileri ve ahlaki gelişimleri desteklenebilir fikri ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İlköğretim, öğretim programı, ahlak, ahlak eğitimi, değerler

Kaynakça

• Akyol M. ve Özmen, C. (2023). Sosyal bilgiler öğretmenlerine göre ahlak ve karakter eğitiminde okulların yetkinliği. KSÜ Eğitim Dergisi, 5(1), 24-45.
• Akyol, A. (2013). İslam ahlak felsefesinde değerler eğitimi. Muhafazakâr Düşünce, 9(36).
• Atalay, Y. (2022). Nurettin Topçu’nun “ahlak eğitimi” üzerine bir inceleme. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi. Kahramanmaraş.
• Bayrak, B. ve Akdemir, A. (2021). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin bakış açısından etik değer olarak merhamet kavramı. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(1), 370-383.
• Bekir, O. (1979). Ahlak eğitiminin psikolojik temelleri. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 12(1), 1-13.
• Cevizci, A. (2023). Eğitim felsefesi. Say Yayınları. Çiftçi, N. (2003). Kohlberg’in bilişsel ahlak gelişimi teorisi: Ahlak ve demokrasi eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 43-77.
• Çilingir, L. (2003). Ahlak felsefesine giriş: Metinlerle ahlaki temellendirme. Elis Yayınları.
• Dewey, J. (1959) Moral Principles in Education, s. 1-17. Dikmen, F. (2014). Ahlak, değerler ve eğitimi. BEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), 167-174.
• Dilan Çağlayan, A. (2022). Meşrutiyet döneminde kızlar için yazılan ahlak kitaplarının eğitim açısından incelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi. İstanbul.
• Durakoğlu, A. (2014). Gazali’de ahlak eğitimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 211-226.
• Durkheim, E. (2010). Ahlak eğitimi. O. Adanır, (Çev.). Say Yayınları.
• Eken Taşkaya, G. (2023). Noddings’in ilgi/özen/bakım teorisinin ahlak eğitimine etkisi üzerine: 2003-2013. Sosyal Bilimler Ekev Akademi Dergisi, Sayı 94.
• Ergin, O. (1977). Türkiye maarif tarihi. Eser Matbaası
• Ergün, M. (1994). Eğitim sosyolojisine giriş. Ocak Yayınları.
• Esemen, A. (2020). 2018 Sosyal bilgiler öğretim programı kazanımlarında evrensel değerler. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi (UEAD), 4(2), 89-109.
• Febriani, S., Nevi, F., Emilia, S., Khoerunisa, A., Sari, I. P., & Asbari, M. (2023). Students moral education as' moral force'in social life. Journal of Information Systems and Management (JISMA), 2(1), 8-14.
• Gert, B. & Joshua G. (2020), "The Definition of morality", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall Edition), Edward N. Zalta (ed.), https://plato.stanford.edu/archives/fall2020/entries/morality-definition.
• Kant, I. (2002). Ahlak metafiziğinin temellendirilmesi. İ. Kuçuradi, (Çev.) Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Kara, İ. (2023). Investigation of moral and citizenship education curricula taught in high schools in France, Inonu University Journal of the Faculty of Education, 24(2), 1172-1194. DOI: 10.17679/inuefd.1296075.
• Kaya. M. (1997). Kişilik özelliklerinin ahlak yargısı üzerindeki etkisi. Marmara Üniversitesi Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, Sayı, 4.
• Kesgin, S. (2011). Cumhuriyet dönemi örgün eğitim kurumlarında ahlak eğitimi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 52(1), 209-238.
• Kohlberg, L. & Hersh, R. H. (1977). Moral development: A review of the theory. Theory into practice, 16(2), 53-59.
• Kuçuradi, İ. (2011). Etik. Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kulaksızoğlu, A. & Dilmaç, B. (2013). İnsani değerler eğitimi programı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(12), 199-208
• Kulaksızoğlu. A. (1997). Ergenlik psikolojisi, Remzi Kitabevi. Kültür Bakanlığı (1938). Ortaokul yurt bilgisi dersi müfredat programı, Devlet Matbaaları.
• Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage.
• Maarif Vekâleti (1924). İlk mektep müsahabat-ı ahlakiye ve ma‘lumat-ı vataniye dersi müfredat programı. Matbaa-i Amire.
• Maarif Vekâleti (1930). İlk mektep hayat bilgisi dersi müfredat program, Devlet Matbaaları.
• Maarif Vekâleti (1930). İlk mektep yurt bilgisi dersi müfredat program, Devlet Matbaaları.
• Merriam, S. B. & Tisdell, E. J. (2015). Qualitative research: A guide to design and implementation. John Wiley & Sons.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (1948). İlkokul öğretim programı, Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (1949). Ortaokul öğretim programı, Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (1961). İlkokul öğretim programı, Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (1962). Ortaokul öğretim programı, Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (1968). İlkokul hayat bilgisi dersi dersi öğretim programı, Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (1968). İlkokul öğretim programı, Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (1988). Ortaokul vatandaşlık bilgileri dersi öğretim programı, Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (1990). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı, Milli Eğitim Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (2005). İlköğretim hayat bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu, Milli Eğitim Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu, Milli Eğitim Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (2005). İlköğretim vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi (8. sınıf) öğretim programı, Milli Eğitim Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (2023). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar), Milli Eğitim Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı,[MEB]. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar), Milli Eğitim Yayınları.
• Noddings, N. (2017). Eğitim felsefesi. R. Çelik, (Çev.). Nobel Akademi Yayıncılık
• Piaget, J. (1972). The Moral Judgement of the child, Routledge.
• Sevim, M. Z., Güler, Z., İnançlı, S. ve Aslan, H. (2023). Okul öncesi öğretmenlerin okul öncesi eğitiminde değerler eğitimi hakkında görüşleri, Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 6(6): 737-749.
• Shavkatovna, R. G. & Nawaz, S. (2023). Spiritual and moral education of schoolchildren. European Journal of Innovatıon ın Nonformal Educatıon, 3(4), 78-82.
• Şahin, T. ve Katılmış, A. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değerler eğitimi öz-yeterlilikleri. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-16.
• Topçu, N. (1997). İlkokullarda ahlak eğitimi. İslam Medeniyeti Dergisi, 1(4), 24-24.
• Türer, C. (2014). Ahlaktan eğitime: Yine ahlak. Felsefe Dünyası, (60), 5-29.
• Ulusoy, K. (2007). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin tarih ve ahlâk eğitimi ilişkisi üzerine görüşleri (Sakarya il örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 5(13), 155-177.
• Ulusoy, K. (2019). Karakter değerler ve ahlak eğitimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Vurgun, A. (2018). II. Abdülhamid dönemi ilköğretimde ahlak eğitimi. Yeditepe Yayınevi.
• Yayla, A. (2005). Kant’s view on moral education. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 38(1), 73-86.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, Y. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, S. G., Becerikli, S. ve Demirel, M. (2017). Farklı bakış açılarına göre sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi. Elementary Education Online, 16(4), 1575-1588.
• Yıldırım, T. (2014). Tehzibü’l-ahlâk-tehzibü’l-ahlâk/ahlak eğitimi, metin-çeviri (Yahya İbn Adi). Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 14(1), 315-317. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuilah/issue/4186/54889
• Yılmaz, S. (2023). Din ve değerler eğitimi aracı olarak sinemanın etkisi ve gücü. Nisar 2,173-195. https://ror.org/04ttnw109.
• Yiğittir, S. ve Bal, M. S. (2013). Sosyal bilgiler dersinde karakter eğitimi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 239-260.
• Yinilmez Akagündüz, S. & Doğan, A. (2020). The Evaluation of the work of Ahmed Şem’i’s “Hülasatü’l Ahlak” with the perception of the moral education of our age. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 53(1), 55-86. https://doi.org/10.30964/auebfd.582930
• Yinilmez Akagündüz, S. (2016). Türkiye’de ahlak eğitimi üzerine bir inceleme. [Yayınlanmış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Yinilmez Akagündüz, S. (2017). Cumhuriyet’in ilk yıllarından günümüze ders kitaplarında ahlak eğitimi. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 13(26), 149 –180.
• Yinilmez Akagündüz, S. (2020). Cumhuriyet’in ilk yıllarında yurttaşlık eğitimi: Cumhuriyet çocuklarına malûmât-ı vataniye ders kitabı örneği. Turkish History Education Journal, 9(1), 109-131. https://doi.org/10.17497/tuhed.653698
• Zeki Aydın, M. (2022). Ailede ahlak eğitimi. Timaş Yayınları.