GÜMRÜK BİRLİĞİ SONRASINDA (1996-2009) TÜRKİYE’NİN AVRUPA BİRLİĞİ İLE DIŞ TİCARETİNİN ÜLKE VE FASIL BAZLI YOĞUNLAŞMA ANALİZİ

Yıl 2011, Sayı: 14, 1 - 18, 11.04.2011

Seyhun Doğan Semanur Soyyiğit Kaya

Öz

Türkiye’nin dış ticaretinde Gümrük Birliği sonrasında ülke ve fasıl bazlı değişimlerin ortaya konulmasını
amaçlayan çalışmada, yoğunlaşma oranı (CR) ve Herfindahl indeksi (H-I) yöntemleri kullanılarak yoğunlaşma
analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda; ülke bazında hem ithalatta hem ihracatta ilk dört sırada yer alan ülkeleri
kapsayan CR4 oranında bir değişiklik olmadığı; ürün bazında ise ihracatta düşük teknoloji grubu mallardan orta
üst teknoloji grubu mallara geçilirken, ithalatta orta üst teknoloji grubu malların ve sermaye girdisi fasılların
payının azalmadığı saptanmıştır. Dolayısıyla, Avrupa Birliği’ne yapılan ihracatta yapısal bir değişim
gözlenirken, ithalatta Avrupa Birliği’ne bağımlılığın azalması yönünde yapısal bir değişim sağlanamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Avrupa Birliği, Gümrük Birliği, Dış Ticaret, Ekonomik Entegrasyon, Yoğunlaşma Analizi, Herfindahl İndeksi, Yoğunlaşma Oranı

Kaynakça

• Akal, M. 2008. Ortadoğu Sınır Ülkeleriyle Dış Ticaret Yoğunlaşması ve Yapısal Değişim. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7(2):271-296.
• Ayrancı, E. 2009. Türkiye’nin Ekonomik Açıdan Küreselleşmesinin Yoğunlaşma Vasıtasıyla Ölçülmesi ve Konu Hakkında Bir Araştırma. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi 16:50-64.
• Çil Yavuz, N. 2000. Türkiye’nin Dış Ticaretinin Mallar ve Ülkeler Açısından Konsantrasyon Analizi (1975-1998). Çimento İşveren Dergisi 14(5):3-12.
• DİE 2003. Dış Ticarette Yoğunlaşma 2001. DİE Yayını, Yayın No: 2746, Ankara.
• Erlat, G. 1991. İhracat ve Endüstriyel Yoğunlaşma Arasındaki İlişkinin İmalat Sanayinden Seçilmiş Bazı Sektörler Açısından İncelenmesi. (Çevrimiçi) http://arsiv.mmo.org.tr/pdf/10687.pdf: 273-285.
• Kösekahyaoğlu, L. 2007. Türkiye Dış Ticaretinde Ürün ve Ülke Bazında Yoğunlaşma: 1980-2005 Dönemi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 36:15-34.
• Küçükkiremitçi, O., Karaca, M. E. ve Eşiyok, B. A. 2010. Türkiye’nin İhracatında Öne Çıkan Sektörlerde Temel Pazarlar, Rakipler ve Rekabet Gücü. Türkiye Kalkınma Bankası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü, Ankara.
• Polat, Ç. 2007. Yoğunlaşma ve Piyasa İlişkisi Çerçevesinde Türk Çimento Sektörünün Yapısal Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7(2):97-116.
• Seymen, D. 2009. Gümrük Birliği, Türkiye’nin Avrupa Birliği ile Ticaretinde Ülke Yoğunlaşmasını Değiştirdi mi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 14(1):199-220.
• Zeybek, A. 2005. Türkiye Sanayiinin Yoğunlaşma Verileri Kapsamında İrdelenmesi. Uzmanlık Tezi. Hazine Müsteşarlığı Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü, Ankara.