Okul Uygulaması Dersine Yönelik Öğretmen Adayı, Öğretmen ve Okul Yöneticilerinin Sahip Oldukları Metaforlar

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 2, 249 - 274, 01.12.2013

Yar Ali Mete

Öz

Bu araştırma öğretmen adayları (n=174), öğretmen (n=106) ve okul yöneticilerinin (n=54) okul uygulaması dersine ilişkin sahip oldukları metaforları belirlemek amacına yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların her birinin “ okul uygulaması dersi.....gibidir, çünkü....” ibaresini tamamlamasıyla elde edilen veriler nitel ve nicel veri çözümleme teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre 44 adet geçerli metafor üretilmiştir. Bu metaforlar ortak özelikleri bakımından “tiyatro”,“ilk adım”,“boş ders”,”labaratuvar”,”ayna”,“formalite”,“yetim”ve “biçimlendircilik” olmak üzere sekiz kavramsal kategori altında toplanmıştır. Oluşturulan sekiz kavramsal kategorinin katılımcı türü (öğretmen adayı, öğretmen ve yönetici), cinsiyeti ve branşı (Sınıf, Sosyal Bilgiler, İngilizce, Resim, Müzik, Bilgisayar ve Türkçe Öğretmeni) açısından farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Okul uygulaması dersi, metafor, öğretmen, öğrenci, okul müdürü

Metaphors of Prospective Teachers, Teachers, and School Principals for the Practical Training Course

Öz

This survey was done in order to find out the metaphors that prospective teachers (n=174), teachers (n=106)and school principals (n=54) have for the practical training course. The data that was obtained by asking each participant “the practical training course is like........”, “because......”, was analyzed with quantitative and qualitative analysis. According to the findings of survey 44 metaphors were found out. These metaphors were put in 8 conceptual categories in terms of their common points; “theatre”, “first step”, “no teacher in class”, “lab”, “mirror”, “formality”, “orphan” and “formativeness” . It was found out that these eight conceptual categories differ in terms of participants (teachers, prospective teachers, principals), gender and branch of teachers (classroom, English, social sciences, Turkish, art, music, computer)

Anahtar Kelimeler

Practical training course, metaphors, teacher, student, school principal

Kaynakça

• Abrams, M. H. (1999). A Glossary of Literary Terms. USA: Harcourt Brace Collage Publisher
• Akkoç, V. (2003). Türkiye’de beden eğitimi ve spor yüksek okullarında öğrenim gören öğretmen adayı öğrencilerin okul deneyimi I –II ve öğretmenlik uygulaması ders- lerinden karşılaştıkları problemleri belirlenmesi ve çözüm önerileri. Yayınlanma- mış Yükseklisans Tezi. Dumlupınar üniversitesi.
• Aksu, B. M.& Demirtaş, H. (2006). Öğretmen adaylarının okul deneyimi II dersine ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 3- 21
• Alakuş, A.,Oral,B.& Mercin, L. (2005). Güzel sanatlar eğitimi bölümü öğretmen adaylarının okul deneyimi II. Uygulamasına ilişkin algıları. Milli Eğitim Dergisi, 33, 168-175
• Alkan, V., Şimşek, S.& Erdem, A.R.(2013). Uygulama okullarındaki yönetici ve eğiti- ci personelin okul deneyimi dersine ilişkin önerileri. NWSA-Education Sciences, 1C0585, 8, (2), 245-260
• Alvesson, M. (2002), Understanding Organizational Culture, London: Sage
• Arabacı, B. (2008). Ortaöğretim sosyal alanlar tezsiz yüksek lisans I.dönem öğrencile- rini okul deneyimi uygulamalarına ilişkin tutumları, Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Sempozyumu, Sayfa, 125-129.
• Aydın S., Selçuk A. &Yeşilyurt M., (2007). Öğretmen adaylarının “okul deneyimi II” dersine ilişkin görüşleri (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Örneği), Yüzüncü Yıl Üniver- sitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2),75-90.
• Aydın, F. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukla- rı metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimler Dergisi, 10 (3), 1313-1322.
• Aydın, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin “çevre” kavramına ilişkin metaforik algıla- rı, Doğu Coğrafya Dergisi, 16 (26), 25-43.
• Aydın, S.İ. & Pehlivan, A. (2010). Türkçe Öğretmeni Adaylarının “Öğretmen” ve “Öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies, 5(3), 818-842.
• Aytunga, O. (2009). Öğretmen adaylarına göre ortaöğretim öğretmenlerini temsil eden metaforlar. Milli Eğitim Dergisi, 182, 36-56
• Balcı, A. (1999). Metaphorical Images of School: School Perceptions of Students, Te- achers and Parents from four Selected Schools (in Ankara). A Dissertation Sub- mitted in Partial Fulfillment of The Requirements for The Degree of Doctor of Educational Science, METU, Ankara
• Baştürk, S. (2009). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adaylarının görüşleri- ne göre incelenmesi. İlköğretim Online, 8(2), 439–456.
• Bektaş, M., Horzum, M.B. & Ayvaz, A. (2012). sınıf öğretmeni adaylarının okul dene- yimi dersinin amaç ve etkinliklerihakkındaki görüş ve önerileri. Akademik Bakış Dergisi, Sayı:33 Kasım- Aralık,1-20
• Bell, C. L. & Robınson, N. G. (2004). The successful student teaching experience: thoughts from the ıvorytower. Music Educators Journal, 91, 39-42
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi Elkitabı. Ankara: Pegem A.
• Cerit, Y. (2008). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metafor- lara ilişkin görüşleri. Education and Science. 33(147), 3-13.
• Çakmakcı, G. (2009). Preparing teachers as researchers:Evaluating the quality of rese- arch reports prepared by student teachers. EJER, 35 (2) 39-56.
• Çalışkan, N. (2013). Kavramsal anahtar modeli ile metafor ve deyim öğretimi. BİLİG, 64,95-122
• Çanakçı, O.& Özdemir, A. Ş. (2005). “Okul deneyimi I” dersinin öğretmen adaylarının öğretim-öğrenme kavramlarına ve öğretmen-öğrenci rollerine bakış açıları üze- rindeki etkileri, İlköğretim-Online. 1(4),73-85
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü Dergisi. 21(2), 296-283
• Çoşkun, M. (2010). Lise öğrencilerinin” iklim” kavramıyla ilgili metaforları (zihinsel imgeleri). Turkish Studies, 5 (3), 919-940
• Delibaş, H. (2007). Türkiye, İngiltere, Almanya ve Finlandiya biyoloji öğretmeni ye- tiştirme programlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. An- kara Üniversitesi
• Demircioğlu, İ. H. (2003). Tarih uygulama öğrencilerinin uygulama öğretmenleri ve uygulama okulları hakkındaki görüşleri: KTU Fatih Eğitim Fakültesi örneği, Fı- rat Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (1), 185-192.
• Demirtaş, H. (2005). Okul çalışanlarının takım algısı. Ege Eğitim Dergisi,16, 39-59.
• Dursun, Ö.Ö. & Kuzu, A. (2008). Öğretmenlik uygulaması dersinde yaşanan sorunlara yönelik öğretmen adayı ve öğretim elemanlarının görüşleri. Selçuk Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25,159-178
• Erdem, A.R.& Anılan, H.(1999). PAU eğitim fakültesi sınıf öğretmenliği öğrencileri- nin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fa- kültesi Dergisi, Özel Sayı, 7, 144-148
• Gıebelhaus, c. R.& Bowman, C. L. T., (2002). Teaching mentors: Is it worth the effort? The Journal of Educational Research, 95 (4), 246-254.
• Gökalp, M. (2007). Atatürk üniversitesi ağrı eğitim fakültesi öğrencilerinin okul de- neyimi dersini algılama düzeyleri. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 56-63
• Gökçe, F. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin takım rolleri ( öğretmenlerin Belbin’in takım rollerini algılama düzeyleri). Eğitim ve Bilim. 34(151), 3-16.
• Güler,G. Öçal, M.&Akgün, L. (2011). Pre-Service mathematics teachers metaphours abaout mathematics teacher concept, Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 327-330
• Gürbüz, N. (2006). Öğretmen adaylarının okul deneyimi I ve II dersleriyle ilgili algı- ları. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (2), 67-72
• Hacıömeroğlu, G.& Şahin. (2011). Sınıf öğretmen adaylarının uygulama öğretmenleri hakkındaki özel alan yeterlilik algısı. Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute, 15, 473 – 486
• Kaya, H. (2010). Metaphors developed by secondary school students towards
• “earthquake” concept. Educational Research and Review, 5(11), 712-718.
• Kılınç, A., & Altuk,G.Y. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okul deneyimi derslerine yönelik tutumları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 41–70.
• Kudu, M., Özbek, R. & Bindak, R. (2006). Okul Deneyimi-I uygulamasına ilişkin öğrenci algıları (Dicle Üniversitesi örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (15), 99–109, ISSN:1304–0278.
• Lakof, G. & Johnson, M. (2005). Metaforlar; Hayat, Anlam ve Dil (Çev; G.Y.Demir). Paradigma, İstanbul
• Levine, P.M. (2005). Metaphors and images of classrooms. Kappa Delta Pi Record 41(4), 172-175
• Malaty, G. (2006). What are the reasons behind the success of Finland in PISA?. Ga- zette Mathematicies, 108, 59-66
• Merland,.(2001).Teacherpracticaltheories:Implicationsforteacherdevelopment.Y.C.C heng,M.M.C.Mok,K.T.Tsui,(Eds.),Teaching effectiveness and teacher develop- ment:165-182.
• Miles, M. B.&Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. (2nd Edition). Calif. : SAGE Publications
• NCEE (National Centre for Entrepreneurship in Education) (2013). “South Korea: Teacher and Principal Quality” http://www.ncee.org/programs-affiliates/center- on-international-education-benchmarking/top-performing-countries/south-korea- overview/ sitesinden 30 Mayıs 2013 tarihinde alınmıştır
• Oğuz, A. (2004). Okul Deneyimi I Dersinin Öğretmen Adayları Üzerindeki Etkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 11, 141-162.
• Otaçıoğlu, G.S. (2010). Müzik öğretmeni adaylarının okul deneyimi II uygulama der- sine ilişkin tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 81-90
• Ören, Ş.T., Sevinç, S.Ö.& Erdoğmuş, E. (2009). Öğretmen adaylarının okul deneyimi dersine yönelik tutumlarnın ve görüşlerinin değerlendirilmesi. Educational Admi- nistration: Theory and Practice, 15(58), 217-246.
• Özçelik, N.(2012).Yabancı dil öğretmen adaylarının okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin görüşleri. GEFAD / GUJGEF 32 (2), 515-536.
• Özmen, H. (2008).Okul deneyimi I ve okul deneyimi II derslerine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 37
• Rıza, E.R. & Hamurcu, H.(2000). Sınıf öğretmenliği bölümü öğrencilerinin okul de- neyimi ve öğretmenlik uygulamasına yönelik görüşleri. PAU. Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 91-97
• Saban,A. & Koçbeker, B.N.(2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 6(2), 461-522.
• Saban, A. (2004). Prospective classroom teachers’ metaphorical images of selves and comparing them to those they have of their elemantery and cooperating teachers. International Journal of Educational Development, 24, 617-635.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Educational Administration: Theory and Practice. 55, 459-496
• Sevim.V.&Kınay.A.(2012). Lise öğrencilerinin edebiyatla ilgili algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi üzerine bir araştırma. Turkish Studies, 8(8), 1073-1085
• Shuell, T. J. (1990). Teaching and learning as problem solving. Theory into Practice, 29 (2), 102–108
• Sılay, İ. & Gök,T.(2004). Öğretmen adaylarının uygulama okullarında karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunları gidermek amacıyla hazırlanan öneriler üzerine bir çalış- ma. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Malatya, Kongre Kitabı, 2-13
• Tanrıöğen, A .(1997). Buca eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yö- nelik tutumları. PAU Eğitim Fakültesi Dergisi sayı 3, 55-67
• Tarman, B.(2012). Öğretmenlik Deneyimi Dersinin Öğretmen Adaylarının Mesleğe Yönelik İnançlarına Etkisi. Educational Administration: Theory and Practice. 12(3),1951-1973
• TDK. (2013). Büyük Türkçe Sözlük. http://tdkterim.gov.tradresinden 10 Haziran 2013 tarihinde erişilmiştir.
• Ünlü, H.& Karahan, G. B.(2010). Beden eğitimi öğretmen adaylarının okul deneyimi dersine yönelik tutumlarının incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 125-134.
• Yapıcı, Ş. & Yapıcı, M. (2004). Öğretmen adaylarının “Okul Deneyimi I” dersine iliş- kin görüşleri. İlköğretim Online, 3(2), 54-59
• Yeşilyurt, E. & Karakuş, M.(2011). The Problems Teachers Encountered During the Candidacy Process. International Online Journal of Educational Sciences, 3(1), 261-293
• Yeşilyurt, E. & Semerci, Ç. (2011). Uygulama öğretmenlerinin öğretmenlik uygula- ması sürecinde karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Akademik Bakış Der- gisi, 27.1-23
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. An- kara: Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, A. (2011). Öğretmen eğitiminde çatışma alanları ve yeniden yapılanma. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi. 1(1), 2-17
• Yıldız, H. (2006). YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi kapsamın- da yer alan Okul Deneyimi II etkinliklerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Yoldaş,C.,Aycan, Ş.,Arı, E.&Türkoğuz, S.(2002). “Okul Deneyimi” uygulamalarının teknik eğitim fakültesi ve eğitim fakültesindeki öğretmen adaylarına etkilerinin karşılaştırılması. V. Ulusal Fen Bilimleri Ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara, ODTU
• YÖK-Yüksek Öğretim Kurumu (2007). Web adresi: “http//www.yok.gov.tr/”. Erişim tarihi: 24 Nisan 2013