Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Adölesan ve Gençlerde Cinsel Sağlık Üreme Sağlığı: Etkileyen Faktörler ve Sorunlar

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 149 - 165, 30.08.2021

Öz

Günümüzde birçok faktör adölesan ve gençlerin cinsel sağlık üreme sağlığı (CSÜS) nı etkilemektedir. Bu faktörler; ilk cinsel ilişki, gebelik ve evlilik yaşı, kontraseptiflerin kullanımı, Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar (CYBE), istenmeyen gebelik ve doğumlar, anne ölümleri, cinsel şiddet, menstrüal hijyen, dijital CSÜS, korunmasız cinsel ilişki ve riskli cinsel davranışlar olarak sıralanabilmektedir. Ulusal hedeflere ve SKH’ne (Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri) ulaşılması açısından adölesan gebelik ve doğumların azaltılması önem arz etmektedir. Özellikle adölesan ve gençlerin cinsel ilişki yaşının 18 yaşın üzerine ötelenmesi ve kontraseptif yöntemlerin yaygın kullanımının sağlanması gerekmektedir. Bu derlemede adölesan ve gençlerin CSÜS’na etki eden faktörler literatüre dayalı olarak incelenmiştir. Buradan yola çıkarak adölesan ve gençlerin CSÜS’na ışık tutmak amaçlanmıştır.

Destekleyen Kurum

Yoktur

Proje Numarası

...

Teşekkür

Prof.Dr. Nevin HOTUN ŞAHİN

Kaynakça

  • Aşcı, Ö., Gökdemir, F., & Çiçekoğlu, E. (2016). Hemşirelik öğrencilerine akran eğiticiler ile verilen üreme sağlığı eğitiminin etkinliği. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 3, 173-183.
  • Atwood, R. M., Beckert, T. E., & Rhodes, M. R. (2017). Adolescent Problematic Digital Behaviors Associated with Mobile Devices. North American Journal of Psychology, 19, 659-683.
  • Barrense-Dias, Y., Berchtold, A., Surís, J. C., & Akre, C. (2017). Sexting and the definition issue. Journal of Adolescent Health, 61, 544-554.
  • Borodovsky, J. T., Krueger, R. F., Agrawal, A., & Grucza, R. A. (2019). A decline in propensity toward risk behaviors among US adolescents. Journal of Adolescent Health, 65, 745-751.
  • Centers for Disease Control and Prevention. (CD, 2015). Sexually Transmitted Disease Surveillance 2015. Erişim 25.04.2020, www.cdc.gov/std/stats15/default.htm.
  • Chandra-Mouli, V., McCarraher, D. R., Phillips, S. J., Williamson, N. E., & Hainsworth, G. (2014). Contraception for adolescents in low and middle income countries: needs, barriers, and access. Reproductive Health, 11, 1-8.
  • Chandra-Mouli, V., Plesons, M., Adebayo, E., Amin, A., Avni, M., Kraft, J. M., ... & Garcia-Moreno, C. (2017). Implications of the global early adolescent study's formative research findings for action and for research. Journal of Adolescent Health, 61, 5-9.
  • Döring, N. (2014). Consensual sexting among adolescents: Risk prevention through abstinence education or safer sexting?. Cyberpsychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace, 8, 1-9.
  • Ellsberg, M., Arango, D. J., Morton, M., Gennari, F., Kiplesund, S., Contreras, M., & Watts, C. (2015). Prevention of violence against women and girls: what does the evidence say?. The Lancet, 385, 1555-1566.
  • Englander, E. (2019). What do we know about sexting, and when did we know it?. Journal of Adolescent Health, 65, 577-578.
  • Golbasi, Z., & Kelleci, M. (2011). Sexual experience and risky sexual behaviours of Turkish university students. Archives of Gynecology and Obstetrics, 283, 531-537.
  • Goonesekere, S. W. (2019). The Indivisibility of Rights and Substantive Equality for Women. International Human Rights of Women, 1, 39-61.
  • Hardin, A. P., Hackell, J. M., & Committee on Practice and Ambulatory Medicine. (2017). Age limit of pediatrics. Pediatrics, 140, 2-5.
  • Hennegan, J., Shannon, A. K., Rubli, J., Schwab, K. J., & Melendez-Torres, G. J. (2019). Women’s and girls’ experiences of menstruation in low-and middle-income countries: A systematic review and qualitative metasynthesis. PLoS Medicine, 16, e1002803.
  • Heywood, W., Patrick, K., Smith, A. M., & Pitts, M. K. (2015). Associations between early first sexual intercourse and later sexual and reproductive outcomes: a systematic review of population-based data. Archives of Sexual Behavior, 44, 531-569.
  • Ibitoye, M., Choi, C., Tai, H., Lee, G., & Sommer, M. (2017). Early menarche: A systematic review of its effect on sexual and reproductive health in low-and middle-income countries. PloS One, 12, e0178884.
  • ICPD (1994). United Nations International Conference on Population and Development Programme of Action. New York: United Nations. Erişim 03.11.2019, https://www.unfpa.org/publications/international-conference-population-and-development-programme-action.
  • Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME). GBD Database. Erişim 17.01.2019, http://ghdx.healthdata.org/gbd-results-tool
  • Kırbaş A, Gülerman HC, Yüksel N. (2011). Evaluation of Adolescent Pregnancy Outcomes. Turkish Journal of Gynecology Obstetricsand Neonatology, 8, 1271-1273.
  • Kırmızıtoprak, E., & Şimşek, Z. (2011). Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve güvenli cinsel yaşam konusunda gençlerin bilgi ve davranışlarına akran eğitiminin etkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 10, 463-472.
  • Kiani, M. A., Ghazanfarpour, M., & Saeidi, M. (2019). Adolescent pregnancy: a health challenge. International Journal of Pediatrics, 7, 9749-9752.
  • Koletić, G. (2017). Longitudinal associations between the use of sexually explicit material and adolescents' attitudes and behaviors: A narrative review of studies. Journal of Adolescence, 57, 119-133.
  • Kütük S. (2012). Adölesan gebelik riskleri ve sorunlar. Türk Aile Hekimiği Dergisi 16, 31-4.
  • Langer, A., Meleis, A., Knaul, F. M., Atun, R., Aran, M., Arreola-Ornelas, H., ... & Frenk, J. (2015). Women and health: the key for sustainable development. The Lancet, 386, 1165-1210.
  • Lenhart, A., Madden, M., Smith, A., & Macgill, A. R. (2009). Teens and social media: An overview. Pew Internet and American Life, 1, 97-119.
  • Lundgren, R., & Amin, A. (2015). Addressing intimate partner violence and sexual violence among adolescents: emerging evidence of effectiveness. Journal of Adolescent Health, 56, 42-50.
  • Madkour, A. S., Farhat, T., Halpern, C. T., Godeau, E., & Gabhainn, S. N. (2010). Early adolescent sexual initiation as a problem behavior: a comparative study of five nations. Journal of Adolescent Health, 47, 389-398.
  • Mardi, A., Ebadi, A., Shahbazi, S., & Moghadam, Z. B. (2018). Factors influencing the use of contraceptives through the lens of teenage women: a qualitative study in Iran. BMC Public Health, 18, 202.
  • Morris, J. L., & Rushwan, H. (2015). Adolescent sexual and reproductive health: The global challenges. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 131, 40-42.
  • Nove, A., Matthews, Z., Neal, S., & Camacho, A. V. (2014). Maternal mortality in adolescents compared with women of other ages: evidence from 144 countries. The Lancet Global Health, 2, e155-e164.
  • Oringanje, C., Meremikwu, M. M., Eko, H., Esu, E., Meremikwu, A., & Ehiri, J. E. (2016). Interventions for preventing unintended pregnancies among adolescents. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2, 5-105.
  • Peter, J., & Valkenburg, P. M. (2016). Adolescents and pornography: A review of 20 years of research. The Journal of Sex Research, 53, 509-531.
  • Pınar, G., & Taşkın, L. (2011). Üniversite gençlerine yönelik olarak geliştirilen cinsel sağlık ve üreme sağlığı eğitim programının etkinliği. Gülhane Tıp Dergisi, 53, 1-8.
  • Polis, C. B., Hussain, R., & Berry, A. (2018). There might be blood: a scoping review on women’s responses to contraceptive-induced menstrual bleeding changes. Reproductive Health, 15, 1-17.
  • Santelli, J., Rochat, R., Hatfield-Timajchy, K., Gilbert, B. C., Curtis, K., Cabral, R., ... & Unintended Pregnancy Working Group. (2003). The measurement and meaning of unintended pregnancy. Perspectives on Sexual and Reproductive Health, 35, 94-101.
  • Schalet, A. T., Santelli, J. S., Russell, S. T., Halpern, C. T., Miller, S. A., Pickering, S. S., ... & Hoenig, J. M. (2014). Invited commentary: broadening the evidence for adolescent sexual and reproductive health and education in the United States. Journal of Youth and Adolescence, 43, 1595-1610.
  • Slogrove, A. L., Mahy, M., Armstrong, A., & Davies, M. A. (2017). Living and dying to be counted: What we know about the epidemiology of the global adolescent HIV epidemic. Journal of the International AIDS Society, 20, 21520.
  • Sommer, M., & Sahin, M. (2013). Overcoming the taboo: advancing the global agenda for menstrual hygiene management for schoolgirls. American Journal of Public Health, 103, 1556-1559.
  • Sommer, M., Hirsch, J. S., Nathanson, C., & Parker, R. G. (2015). Comfortably, safely, and without shame: defining menstrual hygiene management as a public health issue. American Journal of Public Health, 105, 1302-1311.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı (2019). Türkiye HIV / AIDS, Kontrol Programı (2019-2024). T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Merkezi, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı. Erişim 12,03,2021, https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/Bulasici-hastaliklar-db/hastaliklar/HIV-ADS/Tani-Tedavi_Rehberi/HIV_AIDS_Kontrol_Programi.pdf.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı (2020) Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Bulaşıcı Hastalıklar. Erişim 05.11.2020, https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/bulasicihastaliklar
  • TUİK (2020). İstatistiklerle Kadın 2020. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim 18.11.2020, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2020-37221.
  • TÜİK (2017 a). Adölesan Doğurganlık Hızı. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim 08.01.2020, https://tuikweb.tuik.gov.tr.
  • Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA, 2018). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, 2018. Erişim 18.01.2020, http://www.hips.hacettepe.edu.tr/ tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf.
  • U. N. Women & UNICEF (2018). International technical guidance on sexuality education: an evidence-informed approach. UNESCO.
  • UNAIDS (2016). Global AIDS Update. Geneva: UNAIDS. Erişim 07.06.2019, http://www.unaids.org/sites/default/files/media_asset/global-AIDS-update-2016_en.pdf
  • UNAIDS (2019). Joint United Nations Programme on HIV/AIDS. UNAIDS AIDS İnfo Estimates. Erişim 18.06.2020. http://aidsinfo.unaids.org/
  • UNFPA (2012). United Nations Population Fund. Education on sexual and reproductive health, building partnerships with and for youth. Erişim 23.09.2019, http://www.un.org/esa/socdev/unyin/documents/UNFPASexualReproductiveHealth.pdf.
  • UNICEF (2014). United Nations International Children’s Emergency Fund. Hidden in plain sight: A statistical analysis of violence against children. Erişim 13.10.2020, http://www.unicef.org/publications/index_74865.html
  • UNICEF (2018). United Nations International Children’s Emergency Fund. Child Marriage. Erişim 25.04.2019, https://data.unicef.org/topic/child-protection/ child-marriage/
  • United Nations (2015a). Millennium Development Goals Report. New York: United Nations. Erişim 04.11.2019, https://www.un.org/millenniumgoals/2015_MDG_Report/pdf/MDG%202015%20rev%20(July%201).pdf5.
  • United Nations (2015b). Sustainable Development Goals. New York: United Nations. Erişim 11.11.2019, https://undocs.org/A/RES/70/1.
  • United Nations (2015c). Secretary-General Global Strategy for Women’s, Children’s and Adolescents’ Health. New York: United Nations. Erişim 03.11.2019, https://www.who.int/life-course/partners/global-strategy/en/
  • United Nations (2021). Global SDG Database. Erişim 19.11.2020, https://unstats.un.org/sdgs/indicators/database/?indicator=3.7.2
  • Valkenburg, P. M., & Peter, J. (2011). Online communication among adolescents: An integrated model of its attraction, opportunities, and risks. Journal of Adolescent Health, 48, 121-127.
  • Viner, R. M., Ozer, E. M., Denny, S., Marmot, M., Resnick, M., Fatusi, A., & Currie, C. (2012). Adolescence and the social determinants of health. The Lancet, 379, 1641-1652.
  • WHO (2006). Orientation Programme on Adolescent Health for Health Care Pro viders. Geneva: World Health Organization. Erişim 08.09.2019, https://www.who.int/maternal_child_adolescent/documents/pdfs/9241591269_op_handout.pdf.
  • WHO (2014) Health for the World’s Adolescents: A Second Chance in the Second Decade. Geneva: World Health Organization. Erişim 07.12.2019, http://apps.who.int/ adolescent/second-decade/Globalandregionalprevalenceofintimatepart nerviolenceamongadolescentgirls15-19yearsold.
  • WHO (2020a). Coming of Age: Adolescent Health. Geneva: World Health Organization. Erişim 11.02.2020, https://www.who.int/news-room/spotlight/coming-of-age-adolescent-health
  • WHO (2020b). SDG Target 3.7 Ensure universal access to sexual and reproductive health-care services, including for family planning, information and education, and the integration of reproductive health into national strategies and programmes. Geneva: World Health Organization. Erişim 18.05.2020, https://www.who.int/data/gho/data/themes/topics/sdg-target-3_7-sexual-and-reproductive-health.
  • WHO (2020c). Adolescent Pregnancy. Geneva: World Health Organization. Erişim 12.04.2020, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/adolescent-pregnancy
  • WHO (2021a). Adolescent and Young Adulth Health. Geneva: World Health Organization. Erişim 25.04.2021, https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/adolescents-health-risks-and-solutions
  • WHO (2021c). Violence Againts Women Prevalence Estimates. Geneva: World Health Organization. Erişim 15.04.2021, https://www.who.int/health-topics/violence-against-women#tab=tab_1
Toplam 63 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Hemşirelik
Bölüm Derleme Makale
Yazarlar

Zeynep Oğul 0000-0003-1298-330X

Proje Numarası ...
Yayımlanma Tarihi 30 Ağustos 2021
Kabul Tarihi 3 Ağustos 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Cilt: 7 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Oğul, Z. (2021). Adölesan ve Gençlerde Cinsel Sağlık Üreme Sağlığı: Etkileyen Faktörler ve Sorunlar. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 7(2), 149-165.
AMA Oğul Z. Adölesan ve Gençlerde Cinsel Sağlık Üreme Sağlığı: Etkileyen Faktörler ve Sorunlar. KASHED. Ağustos 2021;7(2):149-165.
Chicago Oğul, Zeynep. “Adölesan Ve Gençlerde Cinsel Sağlık Üreme Sağlığı: Etkileyen Faktörler Ve Sorunlar”. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi 7, sy. 2 (Ağustos 2021): 149-65.
EndNote Oğul Z (01 Ağustos 2021) Adölesan ve Gençlerde Cinsel Sağlık Üreme Sağlığı: Etkileyen Faktörler ve Sorunlar. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi 7 2 149–165.
IEEE Z. Oğul, “Adölesan ve Gençlerde Cinsel Sağlık Üreme Sağlığı: Etkileyen Faktörler ve Sorunlar”, KASHED, c. 7, sy. 2, ss. 149–165, 2021.
ISNAD Oğul, Zeynep. “Adölesan Ve Gençlerde Cinsel Sağlık Üreme Sağlığı: Etkileyen Faktörler Ve Sorunlar”. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi 7/2 (Ağustos 2021), 149-165.
JAMA Oğul Z. Adölesan ve Gençlerde Cinsel Sağlık Üreme Sağlığı: Etkileyen Faktörler ve Sorunlar. KASHED. 2021;7:149–165.
MLA Oğul, Zeynep. “Adölesan Ve Gençlerde Cinsel Sağlık Üreme Sağlığı: Etkileyen Faktörler Ve Sorunlar”. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, c. 7, sy. 2, 2021, ss. 149-65.
Vancouver Oğul Z. Adölesan ve Gençlerde Cinsel Sağlık Üreme Sağlığı: Etkileyen Faktörler ve Sorunlar. KASHED. 2021;7(2):149-65.