Comparative analysis and evaluation of Prof. Dr. Murat Sarıcık's "Idol: Five Idols of Hijaz and Contemporary Idols"

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 169 - 180, 10.12.2023

Mustafa Eğilmez Eda Geyik

Öz

In order to fully understand the history and civilization of Islam, the perspective offered by Islam must be well understood. In particular, examining and analyzing the period of Ignorance in all its aspects will make it easier to see the similarity between the idol belief in the pre-Islamic Arabian peninsula and various beliefs and enthusiasms that have been commodified in the modern age. As a result, Islam is against all kinds of polytheism, whether openly or secretly. Ignorance has existed in almost every form and in various intensities in the world order. In his book, Sarıcık first started with the origin of Hübel and how he was brought from Belka to Medina, and then gave information about the Taif Lord Allât and the Uzza idols in Batn-ı Nahl. He also touched upon the issue of how Uzza and Allât took part in the lives of the polytheists during the Ignorance period. During his study, Sarıcık tried to explain what idols and worshiping them mean for getting closer to God, based on main sources and some modern research. Sarıcık, however, touched upon how the idols of our age, which are often not noticed because they are not material, continue idolatry in terms of thought and mentality, and offered a different perspective on the subject. With this study, an attempt was made to provide integrity and evaluate the book "Idol: Five Idols of the Hejaz and Contemporary Idols" written by Sarıcık by comparing and analyzing it with other studies in the field.

Anahtar Kelimeler

Jahiliyyah, Idol, Hübel, Lât, Menât, Uzza

Etik Beyan

Makale için etik onay alınmamıştır. Yazar(lar), çalışmasının etik kurul onayına tabi olmadığını beyan eder.

Prof. Dr. Murat Sarıcık’ın “Put: Hicaz’ın Beş Putu ve Çağdaş Putlar” adlı eserinin karşılaştırmalı tahlil ve değerlendirmesi

Öz

İslam tarihini ve medeniyetini tam manası ile kavrayabilmek için, İslam'ın sunmuş olduğu bakış açısının iyi bir şekilde anlaşılması gerekir. Özellikle Cahiliye dönemini tüm yönleriyle incelemek ve irdelemek İslamiyet öncesi Arap yarımadasındaki put inancının modern çağda metalaştırılan çeşitli inanç ve heveslerin benzerliğini görmeyi kolaylaştıracaktır. Neticede İslam açıktan ya da gizliden olan her türlü şirkin karşısında olmuştur. Cahiliye, dünya düzeninde hemen hemen her biçimde ve çeşitli yoğunluklarda varlığını sürdürmüştür. Sarıcık, kitabında ilk olarak Hübel'in kökeni ve Belka'dan Medine'ye nasıl getirildiği hususu ile başlamış, daha sonra ise Taif Rabbesi Allât ve Batn-ı Nahl’deki Uzza putları hakkında bilgiler vermiştir. Ayrıca Uzza ve Allât’ın Cahiliye döneminde ne şekilde Müşriklerin hayatlarında yer aldığı konusuna değinmiştir. Sarıcık, çalışma sürecinde ana kaynaklara ve bazı modern araştırmalara dayanarak putlar ve onlara tapınmanın Allah'a yaklaşmak için nasıl bir anlam taşıdığını açıklamaya çalışmıştır. Bununla birlikte çoğunlukla cisimsel olmadığı için pek fark edilmeyen çağımızın putlarının, düşünce ve zihniyet açısından putperestliği ne şekilde devam ettiriyor olduğuna değinen Sarıcık, konuya ilişkin farklı bir bakış açısı sunmuştur. Bu çalışma ile de Sarıcık'ın kaleme aldığı "Put: Hicaz’ın Beş Putu ve Çağdaş Putlar" adlı kitabın, alandaki diğer çalışmalar ile mukayese ve tahlil edilerek bir bütünlük sağlanmaya ve değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cahiliye, Put, Hübel, Lât, Menât, Uzza

Kaynakça

• Atalay, O. (2010). Cahiliye döneminde putlar ve putçuluk. İslami İlimler Dergisi, 5 (1), 91-105.
• Bölükbaşı, M. (2019). Cahiliye devri Araplarında din anlayışı. Nüsha, 19 (49), 97-120.
• Dinçer, H. (2018). Kur’ân’da adı geçen putlar ve câhiliye Araplarının ulûhiyet anlayışında putların yeri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi.
• Ertürk, H, N. (2022). Tevhitten şirke giden süreçte bir figür: Amr b. Lühay. Yakındoğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8 (2), 227-242.
• Fehd, T. (2003). Lât. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 27, 107-108.
• Fehd, T. (2004). Menât. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 29, 121-122.
• Güç, A. (2007). Putperestlik. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 34, 365-368.
• Harman, Ö. F. (1998). Hübel. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 18, 444-445.
• Harman, Ö. F. (2013). Zülhalesa. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 44, 561.
• Karataş, Ş. (2019). Kur’ân öncesi cahiliye toplumunun melek inancı. Mütefekkir, 6 (11), 101-122.
• Kelpetin, M. (2019). Hicaz bölgesinin meşhur putları: Lât, Menât ve Uzzâ. Siyer Araştırmaları Dergisi, 5, 63-83.
• Kılıç, H. (2022). İslam öncesi Mekke'de dinin ekonomik hayat üzerindeki belirleyici etkisi. Siyer Araştırmaları Dergisi, 12, 37-58.
• Kister, M. J. (2004). Tâif ile ilgili bazı mülahazalar. (Çeviren: Ali Aksu). Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8 (1), 229-247.
• Küçükaşçı, M. S. (2010). Tâif. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 39, 443-447.
• Lindstedt, I, J. (2018). Pre-Islamic Arbia and early Islam. In H Berg (ed.). Handbook on Early Islam. Routledge, Abingdon, pp. 159–176.
• Muhammed İbn İshâk. (1988). Siyer. (Çeviren: Sezai Özel). Akabe Yayınları.
• Oruçoğlu, İ. (2019). Hz. Peygamber’in aşırı yüceltildiğine dair iddiaların analizi. International Social Sciences Studies Journal, 5 (40), 4029-4036.
• Öztürk, R. (2008). İslam öncesi Arap toplumunun tanrı tasavvuru ve bu tasavvurun İslam’ın Tanrı tasavvuruna etkisi sorunu. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 8, 2, 121-145.
• Palabıyık, M. H. (2017). Araplarda putperestlik ve Hicaz putlarından/beytlerinden biri olarak “Zülhalesa”. Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3 (1), 7-38.
• Sarıcık, M. (2007). Hübel Mekke’ye ne zaman getirildi? EKEV Akademi Dergisi, 11 (32), 125-138.
• Sarıcık, M. (2014). Put: Hicaz’ın beş putu ve çağdaş putlar. Nesil Yayınları.
• Sarıcık, M. (2016). İnanç ve zihniyet olarak cahiliye. Hilal Ofset.
• Sayuti, N. (1999). The concept of Allah as the highest god in Islamic Arabia (A study of pre-Islamic Arabia religious poetry). [MSc Thesis]. Mcgill University.
• Söylemez, M. M. (2014). Cahiliye Arap inancında putların yeri. Milel ve Nihal, 11(1), 9-50.
• Söylemez, M. M. (2016). Cahiliye döneminde Lât kültü. Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2 (2), 25-56.
• Trampa, S. (2020). Cahiliye tanrılarından Menâf. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Yavuz, Ş. (2012). Uzzâ. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 42, 268-269.
• Yıldız, İ. (2018). Hıristiyanların Hz. İsa’yı ilahlaştırması: Kur’an’da bu yanılgının nedenleri ve giderilmesi. The Journal Academic Social Science Studies, 65, 305-324.
• Yılmaz, A. (2020). Yönetime ortak olma adına putperestlik ve Kur’an’ın meseleye bakışı. Kilis 7 Aralık Üniversitesi ve İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7 (2), 1185-1208.