Türk-Alman Ticari İlişkilerinde Yeniden Canlanma: 1949-1954 Yılları

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 373 - 387, 30.12.2019

Hilal Karavar

Öz

Türkiye ile Almanya arasındaki ekonomik ilişkiler, 1924 yılında başlayıp 1944’e kadar sürmüştür. Ancak II. Dünya Savaşı sırasında Türkiye’nin silah sanayisinde kullanılan kromu Almanya’ya ihraç etmesi, ticari ilişkilerini sürdürmesi Amerika ve İngiltere’nin Türkiye’ye nota vermesiyle sonuçlanmıştır. Bunun üzerine Türkiye, Almanya’ya savaş ilan etmiş, ticari faaliyetleri 1948 yılına kadar durdurmuştur. Türkiye savaşın bitiminde sonra ABD’den ekonomik yardım talebinde bulunmuştur. Ancak ABD buna yanaşmamıştır. Daha sonra İngiltere’nin uyarısı üzerine ABD’nin tavrı değişmiştir. Çünkü savaşın bitmesiyle birlikte Avrupa’nın Sovyet tehdidine karşı yeniden güçlendirilmesi önemli bir sorun olarak ortaya çıkmıştır. Bunun üzerine ABD, Truman Doktrini ve Marshall Planı/Yardımlarıyla Avrupa’nın ekonomik olarak kalkındırılmasını sağlamaya çalışmıştır. Türkiye, bu yardımlardan faydalanmak amacıyla IMF ve Dünya Bankasına üye olmuştur. Türkiye, Avrupa’daki bu ticari canlanma sürecine katılmış, özellikle tütün ve pamuk ürünlerinin tekrar Alman piyasasında yer bulması için temaslarda bulunmuştur. Türkiye’nin, 1951’de Almanya’yla olan savaş haline resmen son vermesi savaş döneminde ortaya çıkan bazı sorunların çözülmesine zemin hazırlamıştır. Ayrıca Almanya-Türkiye arasındaki ticari ilişkiler 1944 öncesi rakamlarına ulaşmıştır.

Anahtar Kelimeler

Marshall Planı, Sovyetler, Truman Doktrini, Batı Almanya, Tütün, Pamuk, İhracat, İthalat

Kaynakça

• Altun Ş. (2007). Türkiye’de Yabancı Sermayenin Tarihsel Gelişimi. İstanbul 2007.
• Baade F. (1952). “Avrupa Birleşmiş Devletleri Çerçevesinde Türkiye ve Almanya”. Türkiye İktisat Mecmuası: Özel Sayı (1952) 24-28.
• Dessecker G. (1951). “Türk Alman Ticareti”. İktisadi Yürüyüş 12/ 276-277-278 (1951) 24-25.
• Doğan H. (2014). Cumhuriyet Gazetesine Göre II. Dünya Savaşı Döneminde Almanya (1939-1945). Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya 2014.
• Eckert K. M. (1951). “Türk-Alman İktisadi Reklamcılığı”. İktisadi Yürüyüş 12/ 276-277-278 (1951) 1-4.
• Ercan M. A. (2006). XX. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Türkiye-Almanya İlişkileri. Yüksek Lisans Tezi. Kafkas Üniversitesi, Kars 2006.
• Erhan Ç. (1996a). “Ortaya Çıkışı ve Uygulanışıyla Marshall Planı”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 51 (1996) 267-268.
• Erhan Ç. (1996b). “Avrupa’nın İntiharı” ve II. Dünya Savaşı Sonrasında Temel Sorunlar”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 51(1996) 259-273.
• Ertem B. (2009). “Türkiye-ABD İlişkilerinde Truman Doktrini ve Marshall Yardımı”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 12 (2009) 377-397.
• Gallier P. (1951). “Türk Piyasası Elden Gitti mi?”. İktisadi Yürüyüş 12/276-277-278 (1951) 22-23.
• Güney P. (2006). “Marshall Planı: Avrupa Birliği’nin İnşasında Amerikan Harcı”. Ankara Üniversitesi Avrupa Çalışmaları Dergisi 5 (2006) 3. 103-114.
• Heinrich I. H. M. (1951). “Türkiye’de Alman Yapı Sanayii Faaliyetleri”. İktisadi Yürüyüş 12/276-277-278 (1951) 55-58.