Amerika’da Niğdeli Bir Şahsiyet (1884-1976): Nicolas P. Aghnides

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 1260 - 1267, 24.04.2020

Şenay Atam Gülin Öztürk

https://doi.org/10.33206/mjss.535218

Öz

Osmanlı Devleti’nin çok uluslu
yapısı ve içerisinde barındırdığı gayrimüslim unsurları kendi vatandaşı olarak değerlendirmesi bilinen bir gerçektir. Osmanlı
Devleti içerisinde yaşayan gayrimüslimler bu topraklarda doğmuş, eğitim almış,
çalışma hayatına başlamış, hatta bir kısmı devletin çeşitli kademelerinde
önemli görevler almışlardır. Osmanlı Devleti içerisinde yaşayan gayrimüslimler
genellikle ilköğrenimlerini kendi mensup oldukları cemaatin okullarında
okumuşlardır.  Böylece kendi din ve
dillerinin temel esaslarını öğrenebilmişlerdir. Osmanlı Devleti’nin
Tanzimat’tan sonraki süreçte gayrimüslimlere de dinini değiştirmeden devlet
memuru hakkı getirmesiyle birlikte bu işlerde görev almak için Osmanlı
Devleti’nin açmış olduğu okullarda da yükseköğrenimlerini sürdürmüşlerdir.

Bu
çalışmada Niğde gibi küçük bir Anadolu şehrinde doğup, yüksekokul için
İstanbul’a gelen oradan da Osmanlı Devleti’nin açtığı bir sınav sonucu başarılı
olarak yolu Amerika’ya düşen bir Rum olan Nicolas Aghnides’in biyografisi,
Amerika yolculuğu ve ardında bıraktığı eserler Osmanlı ve Amerikan arşivleri
kayıtlarında mevcut belgelerden de faydalanılarak incelenmiştir. Bu çalışma ile
bir Osmanlı olan Aghnides’in hayatı hakkında bilgi edinirken bir yandan da
O’nun üzerinden Osmanlının Müslüman olmayan bir Rum’u Amerika gibi bir ülkede
ücretsiz eğitim alması konusundaki olumlu tavrı üzerinden 20.  yüzyıl azınlık politikası hakkında da bilgi
edinmek mümkün olabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Aghnides, Niğde, Yurt Dışı Eğitim, Amerika

A Person from Niğde in America (1884-1976): Nicolas P. Aghnides

Öz

It is a known fact that Ottoman Empire had multinational structure and deemed Non-Muslim people as their own citizens. The Non-Muslims living in the Ottoman Empire were born, educated, started to work in these lands and even some of them took important duties in various levels of the state. Non-Muslims living in the Ottoman Empire usually had their primary education in the schools of the community they belong to. Thus, they learned the basic principles of their religion and languages. Ottoman Empire gave the civil service right to the Non-Muslims during the period after the Tanzimat Reform Era, they continued their higher education in order to take duty in these jobs in the schools opened by the Ottoman Empire. In this study, biography of Nicolas Aghnides, was born in one of small cities Anatolia, Niğde, and came to Istanbul for higher education and became successful as a result of exam hold by Ottoman Empire, and went to America, his travel to America and his artworks were examined in the light of records in Ottoman and American archives. While obtaining information about Aghnides who is an Ottoman along with this study, it will be possible to obtain information related to 20th century minority policy through Ottoman’s positive attitude on a Non- Muslim Greek got free training in America.

Anahtar Kelimeler

Aghnides, Niğde, International Education, America, Columbia University

Kaynakça

• A-Arşivler
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
• MF MKT (Maarif Nezareti Mektubi Kalemi Belgeleri)
• Nr. 1152/11, 1152/60, 1163/32, 1152/21, 1155/95, 1157/32, 1166/7
• DH SN THR (Dahiliye Nezareti Sicil-i Nüfus Tahrirat Kalemi Belgeleri) Nr. 4/40
• B-Diğer Eserler
• Abdur Rahim. (1921). Reviewed Work(s): Mohammedan Theories of Finance. by Nicholas P. Aghnides, The Economic Journal, 31, London, 97-99.
• Abdur Rahim. (1911). The Principles of Muhammadan Jurisprudence, Madras.
• Aghnides, N. P. (1911). Mohammedan Theories of Finance, Newyork.
• Aghnides, N. P. (2003). İslâm’ın Mâlî Hükümleri, (Çev. Servet Armağan), İstanbul, İnsan.
• Aghnides, N. P., İslâm Hukukuna Giriş, (Çev. Servet Armağan), İstanbul, Beta.
• Akpınar, B. (2015). Modernleşme Aracı Olarak Yurt Dışı Öğrenciler: Bitmeyen Serüven, Eğitime Bakış, 34, Ankara, 4-10.
• Aslan, C. (2014). Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Eğitim Bilimleri alanında Yurt Dışına Öğrenci Gönderilmesi Olgusu (1923-1940), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Cuinet, V. (1892). La Turquie D’Asie, V. I, Paris.
• Doğan, H. (2005).Seyahatnamelere Göre Niğde, Niğde Tarihi Üzerine, İstanbul, Kitabevi.
• Dökmen, G.-Yeşilyurt, Ş. (2015). “Din ve Ekonomi Bağlamında İslam Maliye Sistemi ve Günümüz Maliye Sistemiyle Karşılaştırılması, Sakarya Universitiy, international Congress on Islamıc Economics and Fınance, 21-23 October, Sakarya, 331-347.
• Erdoğan, A. (2013). Yurt Dışı Eğitim ve Türk Modernleşmesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamamış Doktora Tezi, İstanbul, 230-232.
• Erkek, M. S. (2010). II. Meşrutiyet Dönemi’nde Avrupa’ya Gönderilen Osmanlı Talebeleri, XVI. Türk Tarih Kongresi, Ankara, 761-781.
• Goldhizer, I. (1917). Aghnides, Mohammedan Theories of Finance, Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft, 71, Deutsche, 438-444.
• Halifeoğlu, M. (2007). Tarsus Amerikan Koleji’nin Kuruluşu, Gelişimi ve Faaliyetleri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• Kılıç, F.-Güçin, G. (2017). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Tarih Alanında Yurt Dışına Gönderilen Öğrenciler ve Türk Tarihçiliğine Etkileri, Tarih Okulu Dergisi, XXXII, 19-54.
• Mannan, M.A.. (1973). İslam Ekonomisi Teorik ve Pratik, İstanbul, Fikir.
• McGrew, W. (2015). Educating Across Culteres, Anatolia College in Turkey and Greece, London, Rowman and Littlefield.
• Sprengling, M. (1918). Reviewed Work(s): Mohammedan Theories of Finance by Nicolas P. Aghnides, The American Journal of Semitic Languages and Literatures, 34, Chicago, 211-213.
• Şişman, A. (2003). Yurt Dışında Tahsil Yapan Burslu Ermeni Asıllı Osmanlı Öğrencileri, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4, 1-30.
• Ulu, C. (2014). 1416 Sayılı “Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun” ve Cumhuriyetin İlk Yıllarındaki Uygulamaları, Tarih Okulu Dergisi (TOD), XVII, 495-525.
• Wilson, R. (2004). The Development of Islamic Economics Theory and Practice, Islamic Thought in the Twentieth Century, Ed. Suha Taji-Farouki, Basheer M. Nafi, London, Tauris, 195-221.
• Yalman, A. E. (1997). Gördüklerim ve Geçirdiklerim (1888-1918), C. I, İstanbul, Pera.
• C-Online Kaynaklar
• New York, County Naturalization Records, 1791-1980 New York Declarations of intention, vol 305, no 149736-150235; (https://www.familysearch.org (erişim tarihi 21.11.2018, saat 12:22) https://www.familysearch.org (erişim tarihi 21.11.2018, saat 12:22).
• New York City Marriage Records, 1829-1940, https://www.familysearch.org (erişim tarihi 21.11.2018, saat 12:22).
• United States Census, 1940, New York City, Manhattan, Assembly District 22, 31-1890, https://www.familysearch.org (erişim tarihi 21.11.2018, saat 12:22).
• United States Social Security Death Index, Nicolas Aghnides, https://www.familysearch.org (erişim tarihi 21.11.2018, saat 12:22).