Türk Diş Hekimliğinde Covid-19 Araştırmalarının Kapsamlı Bir Analizi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 41 - 57, 25.03.2024

Merve Hacer Duran Sümeyye Coşgun Baybars Tuba Gök

https://doi.org/10.55517/mrr.1277388

Öz

Pandemi başlangıcından 2021 yılı sonuna kadar 2 yıllık süreçte COVID-19 ile ilgili Türk diş hekimliği literatüründeki güncel verileri analiz etmek, sınıflandırmak ve özetlemektir. PubMed ve Google Akademik veri tabanlarında “koronavirüs”, “diş hekimliği”, “pandemic”, “coronavirus”, “dentistry”, “pandemics”, “SARS-Cov-2” terimleri ayrı ayrı ve kombinasyon halinde arandı. Türkçe ve/veya İngilizce olmasına bakılmaksızın Türk diş hekimlerine ait olan, girişimsel ve/veya gözlemsel olan ve pandemi başlangıcından 2021 yılı sonuna kadar yayımlanan ve diş hekimliğinde COVID-19 salgını hakkında bilgi içeren çalışmalar değerlendirildi. PubMed veri tabanında 46, Google Scholar'da 74 çalışma tespit edildi. Çalışmalar 8 ana başlık (bilgi düzeyi ve davranış değerlendirmesi, psikolojik etkiler, diş hekimliği bölümlerine özgü araştırmalar, uygulamalar, eğitim, pandeminin önemi, enfeksiyon kontrolü ve önlemler, sosyal medya ve sosyal ağların analizi) altında sınıflandırıldı. Analiz bulguları ile diş hekimliği alanında hizmet veren diş hekimleri ve sağlık meslek mensuplarının bilgi, tutum ve davranışlarının güncellenmesi, gelecekte yaşanabilecek olası pandemi durumlarına karşı hazırlıklı olmaları ve bulaşıcı hastalıklara bakış açılarını literatürün rehberliğinde şekillendirmeleri sağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

SARS Cov-2, COVID-19, diş hekimliği, pandemi

A Comprehensive Analysis of Covid-19 Research in Turkish Dentistry

Öz

To analyze, classify and summarize current data in Turkish dentistry literature related to COVID-19 in 2-year duration from beginning of the pandemic to the end of 2021. The terms ‘‘COVID-19”, “koronavirüs”, “diş hekimliği”, “pandemic”, “coronavirus”, “dentistry”, “pandemics”, “SARS-Cov-2”’’ were searched separately and in combinations in PubMed and Google Academic databases. Regardless of whether the studies were in Turkish and/or English, it was taken into account that they belong to Turkish dentists, interventional and/or observational, and have been published in the duration starts from the beginning of the pandemic to the end of 2021 and contain information on the COVID-19 pandemic in dentistry. 46 studies in PubMed database and 74 studies in Google Scholar were identified. Studies were classified under 8 main topics (knowledge level and behavioral assessment, psychological effects, research specific to dentistry departments, practices, education, importance of the pandemic, infection control and precautions, social media and social network analysis). Through the findings of the analysis, it will be ensured that dentists and healthcare professionals serving in the field of dentistry will be updated on their knowledge, attitudes and behaviors, be prepared for possible future pandemic situations and shape their perspectives on infectious diseases under the guidance of the literature.

Anahtar Kelimeler

SARS-Cov-2, COVID-19, dentistry, pandemic

Kaynakça

• Zeybek Z, Bozkurt Y, Aşkın R. Covid-19 pandemisi: Psikolojik etkileri ve terapötik müdahaleler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020;19(37):304-18.
• Topcuoğlu N. Covid-19 pandemi döneminde diş hekimliği uygulamaları. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi. 2020;3(1):78-87.
• Akın H, Karabay O, Toptan H, Furuncuoglu H, Kaya G, Akin EG, et al. Investigation of the presence of SARS-CoV-2 in aerosol after dental treatment. Int Dent J. 2022;72(2):211-5.
• Duran İ. COVID-19 pandemisi ve diş hekimliği. Turkiye Klinikleri J Dental Sci. 2021;27(2):307-17.
• Peker İ, Pamukçu U, Taka K, Üçok Ö. Diş hekimliği pratiğinde koronavirüs salgınına karşı alınması gereken önlemler. Turkiye Klinikleri J Dental Sci. 2021;27(2):294-306.
• Tozar KN, Şatıroğlu ET, Tozar M. Evaluation of information levels of dentistry students about covid-19 pandemic. J Biotechnol and Strategic Health Res. 2020;4(3):306-13.
• Kara KT, Ataş O. Diş hekimliği son sınıf öğrencilerinin COVID-19 bilgi, korku, korunma düzeyi ve pandeminin eğitimlerine etkisi. Turkiye Klinikleri J Dental Sci. 2021;27(4):594-99.
• Kara KT, Ataş O. Kovid-19 pandemisinin diş hekimliği araştırma görevlilerinin korunma davranışlarına etkisi. Fırat Tıp Dergisi. 2021;26(3):142-46.
• Tunç SK, Toprak ME. Diş hekimlerinin COVID-19 enfeksiyonu ile ilgili bilgi düzeyleri ve tutumlarına etki eden sosyodemografik verilerin değerlendirilmesi. Van Sag Bil Derg. 2020;13(COVID-19 Özel Sayı):33-8.
• Duruk G, Gümüşboğa ZŞ, Çolak C. Investigation of Turkish dentists’ clinical attitudes and behaviors towards the COVID-19 pandemic: a survey study. Braz Oral Res. 2020;34:1-12.
• Karayürek F, Yilmaz Çırakoğlu N, Gülses A, Ayna M. Awareness and knowledge of SARS-CoV-2 infection among dental professionals according to the turkish national dental guidelines. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(2):442.
• Şahin O, Şahin SC. Türkiye’de Covid-19 normalleşme sürecinde hastaların dental tedavilere bakış açısının ve kurum tercihlerinin incelenmesi. Ankara Med J. 2020;(4):869-81.
• Keleş ZH, Sancakli HS. Evaluation of knowledge, attitude and behaviour on oral health through COVID-19 pandemic. Meandros Med Dent J. 2020;21:222-31.
• Tunç EŞ, Aksoy E, Arslan HN, Kaya Z. Evaluation of parents' knowledge, attitudes, and practices regarding self-medication for their children’s dental problems during the COVID-19 pandemic: a cross-sectional survey. BMC Oral Health. 2021;21(1):1-7.
• Kalyoncu İÖ, Özcan G, Kargül B. Oral health practice and health-related quality of life of a group of children during the early stage of the COVID-19 pandemic in Istanbul. J Educ Health Promot. 2021;31(10):313.
• Wang Y, Di Y, Ye J, Wei W. Study on the public psychological states and its related factors during the outbreak of coronavirus disease 2019 (COVID-19) in some regions of China. Psychol Health Med. 2021;26(1):13-22.
• Özdede M, Şahin S. Views and anxiety levels of Turkish dental students during the COVID-19 pandemic. J Stoma. 2020;73(3):123-8.
• Gaş S, Özsoy HE, Aydın KC. The association between sleep quality, depression, anxiety and stress levels, and temporomandibular joint disorders among Turkish dental students during the COVID-19 pandemic. Cranio. 2021;5:1-6.
• Atay ÜT, Dinçer NN, Yarkaç FU, Elif Ö. Covid-19 pandemi sürecinde diş hekimliği uzmanlık öğrencilerinin korku ve anksiyete düzeylerinin değerlendirilmesi. NEU Dent J. 2020;2(3):86-93.
• Ovalıoğlu Z, Bozkurt DA, Akman M. Covid-19 pandemi sürecinde endodonti kliniğine gelen hasta anksiyete düzeyi. NEU Dent J. 2020;2(3):98-102.
• Karagözoğlu İ, Öz ÖP. Investigation of the patients’ perception on dental treatment and their anxiety levels during the COVID-19 pandemic process. J Health Sci Med / JHSM. 2021;4(5):710-5.
• Sirin DA, Ozcelik F. The relationship between COVID-19 and the dental damage stage determined by radiological examination. Oral Radiol. 2021;37(4):600-9.
• Töz M, Yolcu İ, Özkalayci N. COVID-19 Pandemisinde Ortodonti Pratiği. Turkiye Klinikleri J Dental Sci. 2021;27(3):490-6.
• Topal R. Aktif ortodontik tedavi gören hastalarda COVID-19 salgını süresinde braketin dişten ayrılması ve oral hijyen durumu. J Biotechnol and Strategic Health Res. 2020;4(3):266-71.
• Benli M. COVID-19 pandemisinin protetik diş tedavisi klinik uygulamalarındaki bulaş riskine etkisi. Ege Univ Diş Hekimliği Fak Derg. 2021;42(1):49-58.
• Akdoğan Y, Aydinbelge HA. COVID-19/Pandemi döneminde acil endodontik tedavi ihtiyacının incelenmesi: kesitsel çalışma. Turkiye Klinikleri J Dental Sci. 2021;27(4):614-21.
• Bayraktar Y, Karaduman K, Ayhan B, Hendek MK. The effect of SARS-CoV-2 effective mouthwashes on the staining, translucency and surface roughness of a nanofill resin composite. Am J Dent. 2021;34(3):166-70.
• Kara C, Çelen K, Dede FÖ, Gökmenoğlu C, Kara NB. Is periodontal disease a risk factor for developing severe Covid-19 infection? The potential role of Galectin-3. Exp Biol Med (Maywood). 2020;245(16):1425-7.
• Şimşek HO, Yosun D. Ağız, diş ve çene cerrahisi ve Covid-19 pandemisi: Prosedürler ve enfeksiyon kontrol süreci yönetimi. SKAD. 2020;3(2):33-40.
• Yüce MÖ, Adalı E, Işık G, Şimşek B. Yeni koronavirüs pnömonisi önleme ve kontrol döneminde ağız, diş ve çene cerrahisi acil hastalarını yönetme deneyimi: Retrospektif çalışma. Ege Univ Diş Hekimliği Fak Derg. 2021;42(2):107-13.
• Çakır A. Pandemi döneminde çocuk diş hekimliğinde (pedodonti) daimi diş tedavileri. Van Sag Bil Derg. 2021;14(2):243-8.
• Özdede M, Bağci N, Peker İ. COVID-19 pandemisi döneminde tele-diş hekimliği. Turkiye Klinikleri J Dental Sci. 2021;27(3):482-9.
• İlhan B, Bayrakdar İS, Baydar O, Güneri P. Is it time to consider implementation of telemedicine in current oral health care services? Disaster Med Public Health Prep. 2021;16(2): 423-24.
• Gürkan M, Selamet SM, Kümbüloğlu Ö. Covid-19 sonrası dental tedavi uygulamalarında ağız gargaralarının yeri ve önemi. Ege Univ Diş Hekimliği Fak Derg. 2020;41(1):59-66
• Recen D, Başer A, Yıldırım B. Covid-19 döneminde diş hekimliği ve tıp eğitiminde uzaktan öğrenme. IDU DENT. 2020;28(29):312-16.
• Gungor AS, Uslu YŞ, Dönmez N. Perceptions of dental students towards online education during the COVID-19 pandemic. Eur Oral Res. 2021;55(3):124-32.
• Demirel A, Önder NS, Topaloğlu P, Şaziye S. Pedodonti lisansüstü eğitimine covid-19 pandemisinin etkileri: Bir anket çalışması. Selcuk Dent J. 2021;8(1):163-72.
• Bilir H, Aygüzen C. Live-video versus video demonstration methods: Dental students’ preferences during the COVID-19 pandemic. DÜ Sağlık Bil Enst Derg. 2021;11(2): 250-256.
• Torul D, Omezli MM. Is saliva a reliable biofluid for the detection of COVID-19? Dent Med Probl. 2021;58(2):229-35.
• Omezli MM, Torul D. Evaluation of the xerostomia, taste and smell impairments after Covid-19. Med Oral Patol Oral Cir Bucal. 2021;26(5):568-75.
• Altiok D, Savci EZ, Özkara B, Alkan K, Namdar DS, Tuncer G, et al. Host variations in SARS-CoV-2 infection. Turk J Biol. 2021;45(4):404.
• Uzun T, Toptas O. Artesunate: could be an alternative drug to chloroquine in COVID-19 treatment? Chin Med. 2020;15(1):1-4.
• Soysal F, İşler SÇ, Gülçin A, Ünsal B, Özmeriç N. Covid-19 pandemi döneminde diş sağlığı hizmetlerinde yer alan yardımcı ekibin enfeksiyon kontrolündeki rolü. Gazi Sağlık Bilim. Derg. 2020;52-71.
• Guliyev R, Selman Yılmaz Çicek ZT, Ülker E, Kirtiloğlu T, Dabak S. Evaluation of the measures taken in the private dental practice during the COVID-19 pandemic period in Turkey. IJRRD. 2021;5(1):21-32.
• Özdede M, Peker I. Analysis of dentistry YouTube videos related to COVID-19. Braz Dent J. 2020;31: 392-8.
• Kale B, Büyükçvuş MH. COVID-19 pandemisi sürecinde dental ve ortodontik tedaviler hakkında dünya çapında internet verilerinin incelenmesi: Bir google trend analizi. Van Sag Bil Derg 2020;13(Özel Sayı):39-44.
• Yüce MÖ, Adalı E, Kanmaz B. An analysis of YouTube videos as educational resources for dental practitioners to prevent the spread of COVID-19. Ir J Med Sci. 2021;190(1):19-26.
• Altan H, Coşgun A. Analysis of tweets on toothache during the COVID-19 pandemic using the CrystalFeel algorithm: a cross-sectional study. BMC Oral Health. 2021;21(1):1-7.