SİYASETÇİLERİN KRİZ YÖNETİMİNDE SOSYAL MEDYA KULLANIMI: KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 65 - Yüzyıllık Muhasebe: İkinci Yüzyıla Girerken Türkiye Siyaseti, 306 - 323, 25.12.2023

İkram Alpsoy Ragıp Bingöl

Öz

Araştırmanın amacı, kriz dönemlerinde sosyal medyanın topluma ulaşmadaki önemini açıklamaktır. Çalışmada, Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen depremler sürecinde T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un sosyal medya kullanımı ele alınmıştır. Araştırmada, Murat Kurum’un depremin meydana geldiği 6 Şubat’tan 19 Şubat 2023’e kadar ki Twitter paylaşımları irdelenmektedir. Paylaşımlar; sayı, yapı durumu, işlevsel boyut, etkileşim durumu vb. kriterler bakımındanincelenmiş, Twitter’da depreme yönelik toplam elli (50) tweet değerlendirilmiştir. Araştırmada, nitel araştırma yöntemleri arasında yer alan içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışmada, etkileşim sayıları analiz edilerek kriz iletişiminde sosyal medyanın öneminin belirlenmesine çalışılmıştır. Bulgulara göre, Kurum’un; deprem sonrası yapılan çalışmaları, yardım faaliyetlerini, kurtarma çalışmalarını ve doğru bilgileri aktarmak için sosyal medyadan bir kriz iletişim aracı olarak yararlandığı saptanmıştır. En fazla tweetin 13-19 Şubat tarihleri arasında atıldığı, paylaşımların yapı durumunda yazılı ve işitsel öğelerin sıkça bir arada kullanıldığı, işlevsel boyut bakımından büyük oranda bilgilendirmenin amaçlandığı, etkileşimin görüntülenmede yoğunlaştığı gözlenmiştir. Araştırmanın sonuç kısmında, sosyal medya ve kriz iletişimi konusunu çalışacak araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Kriz İletişim Süreci, Deprem, Murat Kurum, Nitel Araştırma

Kaynakça

• Acılar, A. & Mersin, S. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Facebook Kullanımı İle Mahremiyet Kaygısı Arasındaki İlişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(54), 103-114.
• Akdağ, M. & Arklan, Ü. (2013). Kamu Yönetiminde Kriz Yönetimi. The Journal Of Academic Social Science Studies, 6(4), 33-55.
• Akdenizli, B. (2012). Gazete Haberciliğinde İçerik Çözümleme Yöntem ve Tekniği: Sunum ve Temsil Üzerine Bir Uygulama ve Değerlendirme. Ö. Güllüoğlu (Der.). İletişim Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri Yazılı Metin Çözümleme (s. 133-162). Ütopya Yayınevi.
• Alpsoy, İ. (2021). Geleneksel medya’dan yeni medya’ya geçiş kavramsal bir inceleme. E. Seyrek içinde, Yönetim ve Medya Alanında Seçme Konular (s. 59-85). Kriter Yayınları.
• Baruah, T. (2012). Effectiveness of social media as a tool of communication and its potential for technology enabled connections: A micro-level study. International Journal of Scientific and Research Publications, 2(5), 1-10.
• Bayraktar, C. (2013). Sosyal medyanın kriz iletişim aracı olarak kullanımı [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Bennett, W. L. & Iyengar, S. (2008). A New Era of Minimal Effects? The Changing Foundations of Political Communication. Journal of communication, 58(4), 707-731.
• Bode, L. (2016). Political news in the news feed: Learning politics from social media. Mass Communication and Society, 19(1), 24-48.
• Bostancı, M. (2015). Sosyal medya ve siyaset. Palet Yayınları.
• Chun, W. & Keenan, T. (2006). New Media Old Media, A History and Theory Reader. Routledge Taylor & Francis Group.
• Coombs, W. T. (2006). Code Red in the Boardroom: Crisis Management as Organizational DNA. Publishing Group.
• Coombs, W. T. (2015). The value of communication during a crisis: Insights from strategic communication research. Business Horizons, 58(2),141-148.
• Constantinides, E. & Fountain, S. (2008). Web 2.0: Conceptual foundations and marketing issues. Journal of Direct, Data and Digital Marketing Practice, 9(3), 231-244.
• Gazaz, D. C. (2022). Kamu kurumlarının kriz dönemlerinde sosyal medya kullanımı: COVID-19 sürecinde Sağlık Bakanlığı’nın Twitter paylaşımlarına yönelik içerik analizi. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, 4(2), 31-55.
• Güngör, N. (2018: 397-398). İletişim: kuramlar, yaklaşımlar. Siyasal Kitabevi.
• Jaques, T. (2009). Issue and Crisis Management: Quicksand in the Definition Alland Scape. Public Relations Review, 35(3), 280-286.
• Jensen, K. S. (2014). Crisis communication on social media. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Aalborg University]. International Business Communication,
• Jin, Y., Liu, B. & Austin, L. (2014). Examining the Role of Social Media in Effective Crisis Management: The Effects of Crisis Origin. Communication Research, 41(1), 74-94.
• Kahraman, M. (2010). Sosyal medya 101 2.0. Mediacat Yayıncılık.
• Kaplan, A. & Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of social media. Business Horizons, 53(1), 59-68.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. (33. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Karataş, E. (2022). Stratejik iletişim aracı olarak müzelerde ınstagram kullanım analizi: Troya müzesi örneği. DTCF Dergisi, 62(1), 815-841.
• Kazancı, M. (2007). Kamuda ve Özel Kesimde Halkla İlişkiler (7 b.). Turhan Kitabevi.
• Kernisky, D. (1997: 843). Proactive crisis management and ethical discourse: Dow chemical’s ıssues management bulletins 1979-1990. Journal of Business Ethics, 16(8), 843-853.
• Kietzmann, H., Hermkens, K., McCarthy, I. & Silvestre, B. (1997). Social media? Get serious! Understanding the functional building blocks of social media. Business Horizons, 54(3), 241-251.
• Koçak, N. (2012). Bireylerin sosyal medya kullanım davranışlarının ve motivasyonlarının kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı bağlamında incelenmesi: Eskişehir’de bir uygulama. [Yayımlanmamış Doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Köklü, P. H. & Çağlar, N. (2017). Yeni medyanın siyasal iletişim aracı olarak kullanımı: Siyasal partilerin resmi web sitelerine yönelik bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 148-173.
• König, K. (1991). Comments on The Chernobly disaster and nuclear fallout. U. &. Pijnenburg içinde, Crisis management and decision making (s. 37-43). Kluwer Academic Publishers.
• Kuşay, Y. (2005). Kriz iletişiminde internetin etkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Mergel, I. (2013). A framework for interpreting social media interactions in the public sector. Government Information Quarterly, 30(4), 327-334.
• Mitroff, I.I. & Anagnos, G. (2001). Managing crises before they happen: What Every Executive and Manager Needs to Know about Crisis Management. Amacom. Morris, T. (2010: 7). Sams teach yourself twitter in 10 minutes. Sams.
• Narbay, M. (2006). Kriz İletişimi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Okay, A. & Okay, A. (2013: 352). Halkla İlişkiler: Kavram, Strateji ve Uygulamaları. Der Yayınları.
• Oran, F. Ç. & Akan, B. B. (2021) . Pandemi döneminde afet yönetimi açısından risk iletişimine ilişkin bir değerlendirme: sosyal medya paylaşımları içerik analizi. Selçuk İletişim Dergisi, 14(3), 1371-1397.
• Özbay, Ö. (2020). Kriz iletişimi ve sosyal medya: COVİD-19 salgınının yönetilmesinde sağlık bakanı fahrettin koca’nın twitter hesabının analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(70), 996-1006.
• Park, J., Cha, M., Kim, H. & Jeong, J. (2012). Managing bad news in social media: A case study on domino’s pizza crisis. Proceedings of the International AAAI Conference on Web and Social Media, 6(1), 282-289. https://doi.org/10.1609/icwsm.v6i1.14273
• Peker, Ö. & Aytürk, N. (2000: 385-386). Etkili Yönetim Becerileri. Yargı Yayınevi.
• Perry, D. C., Taylor, M. & Doerfel, M. L. (2013). Internet-based communication ın crısıs management. Management Communication Quarterly, 17(2), 206-232.
• Renci, C. (2022). Sosyal medyanın siyasal iletişimde kullanımı: Tunç soyer-izmir depremi twitter içerik analizi. Journal of Communication Science Researches, 2(1), 1-18.
• Sarı, A. & Öztunç, M. (2021). Kriz iletişiminde sosyal medya: Koronavirüs krizinde fahrettin koca’nın twitter kullanımı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(1), 801-818.
• Scott, D. (2010). The new rules of marketing and PR. Jhon Wiley and Sons.
• Spence, P. R., Lachlan, K. & Padgett, D. (2007). Crisis Communication, Race, and Natural Disasters. Journal of Black Studies, 204-225.
• Suher, İ. K. (2013). Kriz iletişim süreci. (Editör: Gürkan Haşit). Kriz İletişi ve Yönetimi. Anadolu Üniversitesi.
• Şentöregil, M. (2021). Sosyal medyanın kriz iletişiminde kullanımı: Fahrettin koca’nın koronavirüs’ün ilk altı ayında twitter kullanımı üzerine bir analiz. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 223-238.
• Şimşek, A. (2015). İletişim araştırmalarında paradigma değişimi. (Editör: Besim Yıldırım). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemler. Literatürk Academia.
• Türk Dil Kurumu, (2023). https://sozluk.gov.tr/
• Tuncer, E. (2013). Siyasi Partiler ve Demokrasi Sempozyumu. TESAV Toplumsal, Ekonomik, Siyasal Araştırmalar Vakfı, Yayın No: 8, 42-51.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, B. (2015). İçerik çözümlemesi yönteminin tarihsel gelişimi uygulama alanları ve aşamaları. (Editör: Besim Yıldırım). İletişim Araştırmalarında Yöntemle. Literatürk Academia.
• Ward, C. (2011). Social Media And Crisis Communication: Are Organızations Using Social Media In Times of Crisis? Bull State University.
• Winner, P. (1999). Effective PR Manaagement, A Guide to CorporateSuccess. KoganPage.
• Zincir, O. & Yazıcı, S. (2013). Kriz yönetimi ve afetlerde sosyal medya kullanımı. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 49, (65-82).