ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN ANNELERİN KARŞILAŞABİLECEKLERİ GÜÇLÜKLERLE BAŞ ETME DURUMLARININ İNCELENMESİ: BİR AİLE DESTEK EĞİTİM PROGRAMININ UYGULANMASI

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 3, 73 - 84, 28.07.2020

Melek Aksoy Cihad Demirli

Öz

Bu araştırmada 3-14 yaş arası hafif düzeyde zihinsel yetersizlik tanısına sahip bireylerin annelerine uygulanan aile destek eğitim programının, programa katılan bireylerin karşılaşabilecek güçlüklerle baş etme durumları incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, İstanbul’da Sultangazi Fahri Aygün Rehberlik ve Araştırma Merkezi’nde hafif düzeyde zihinsel yetersizlik tanısına sahip çocuğu bulunan ve programa katılmaya gönüllü olan 18 anne oluşturmaktadır. Çalışma grubunun yarısına araştırmacı tarafından geliştirilen aile destek eğitim programı uygulanmış, diğer yarısına herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Verilerin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme ve aile destek eğitim programı değerlendirme formu kullanılmıştır. Verilerin çözümünde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda programa katılan ailelerin bilgi ve farkındalık düzeyinin arttığı tespit edilmiştir. Ailelerin ortak paylaşım yaptığı ve bilgi ve becerilerini arttırdığı aile eğitim programlarının ya da grup toplantılarının düzenlenmesi fayda sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

zihinsel yetersizlik, Aile, Aile Eğitim Programı, İstanbul, Eğitim Düzeyi

Kaynakça

• Alpaydın, Y. ve Canel, A., (2011). Aile Eğitimi Programları Üzerine Notlar. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü. 15.12.2019. http://www.aep.gov.tr/wp-content/uploads/2013/03/aep-uzerine-notlar.pdf.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F., (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (23). Ankara: Pegem Akademi.
• Güneş, H., (2011). Çocuğun Dünyası(Aile, Oyun, Uyku, Zeka). İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Kaytez, N., Durualp, E. ve Kadan, G., (2015). Engelli Çocuğu Olan Ailelerin Gereksinimlerinin ve Stres Düzeylerinin İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1).
• Kot, M., Sönmez, S. ve Eratay, E., (2018). Özel Gereksinimli Bireylere Sahip Ailelerin Yaşadıkları Zorluklar. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi. (37):85-96.
• Kulaksızoğlu, A., Güven, Y., Korkmaz, B., Yukay Y.M., Yaycı, L., Korkmazlar O., Ü. ve Aydın, A., (2003). Farklı Gelişen Çocuklar (2). İstanbul.
• Kurt, A., Tekin, A., Koçak, V., Kaya, Y., Özpulat, Ö. ve Önat, H., (2008). Zihinsel Engelli Çocuğa Sahip Anne Babaların Karşılaştıkları Güçlükler. Türkiye Klinikleri J Pediatr. (17):158-163.
• Leymun, Ş., Odabaşı, H. ve Yurdakul, I., (2017). Eğitim Ortamlarında Durum Çalışmasının Önemi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi. 5(3):369-385.
• Nazlı, S., (2016). Aile Danışmanlığı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özmen, D., ve Çetinkaya, A., (2012). Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Yaşadığı Sorunlar. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. (28(3):35-49.
• Özsoy, S., Özkahraman, Ş. ve Çallı, F., (2006). Zihinsel Engelli Çocuk Sahibi Ailelerin Yaşadıkları Güçlüklerin İncelenmesi. Aile ve Toplum Eğitim, Kültür ve Araştırma Dergisi. 8(3).
• Özşenol, F., Işıkhan, V., Ünay, B., Aydın, H. İ., Akın, R. ve Gökçay, E., (2003). Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Aile İşlevlerinin Değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi. 2(45):156-164.
• Sivrikaya, T. ve Tekinarslan, İ., (2013). Zihinsel Yetersizliği Olan Çocuğa Sahip Annelerde Stres, Sosyal Destek ve Aile Yükü. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. (14):17-29.
• Şeker, E., (2013). Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ebeveynlere Yönelik Olarak Düzenlenen Aile Eğitimi Etkinliklerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Halk Eğitimi, İstanbul.
• Türnüklü, A., (2000). Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği:Görüşme. Kuram ve Uygulama da Eğitim Yönetimi. (24):543.
• Ünal, N., (2009). Zihinsel Engelli Çocukların Annelerinin Çocuk Yetiştirme Turumları ile Normal Gelişim Gösteren Çocukların Zihinsel Engelli Kardeşlerine Yönelik Davranışlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ev Ekonomisi (Çocuk Gelişimi ve Eğitimi), Ankara.