Öğretmen Adaylarının Özel Eğitime İlişkin Metaforik Algıları

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 28, 1076 - 1101, 31.08.2020

Özlem Altındağ Kumaş Sedef Süer

https://doi.org/10.26466/opus.676175

Cited By: 5

Öz

Öğretmen adaylarının özel eğitime ilişkin metaforik algılarının incelendiği bu çalışma 2019–2020 eğitim -öğretim yılında toplam 85 öğretmen adayının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya Eğitim Fakültesi’nin İngilizce, Türkçe, Sosyal Bilgiler ve Resim-iş öğretmenliği bölümü programlarında eğitim gören 4. sınıf öğrencileri dahil edilmiştir. Veriler öğretmen adaylarından "Özel eğitim ...... gibidir/benzer, çünkü ......" ifadelerin tamamlamasıyla elde edilmiştir. Toplanan veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Çalışmanın bulgularında öğretmen adaylarının ürettikleri 85 metafor “İhtiyaç olarak özel eğitim”, “Eğitimde fırsat eşitliğini sağlama aracı olarak özel eğitim”, “Özel ilgi ve yardım aracı olarak özel eğitim”, “Koşulsuz kabul sağlama aracı olarak özel eğitim” ve “Farklılık olarak özel eğitim” olmak üzere toplam 5 tema altında gruplanmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının "Özel Eğitim’e ilişkin metaforik algılarının olumlu yönde olduğu görülmekle beraber öğretmen adayların kaynaştırma eğitimine yönelik herhangi bir görüş bildirmediği belirlenmiştir. Araştırma sonucunda kaynaştırma dersinin ayrı bir ders olarak uygulamalı şekilde verilmesi ve bu dersin farklı anabilim dallarında zorunlu ders olarak yaygınlaştırılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

özel eğitim, öğretmen adayları, metafor analizi

Preservice Teachers' Metaphoric Perceptions of Special Education

Öz

This study examining the preservice teachers' metaphoric perceptions about special education was conducted with the participation of 85 preservice teachers in 2019-2020 academic year. Senior students studying in English teaching, Turkish teaching, Social Studies and Art Teaching programs of an education faculty were included in the study. The required data for the study were obtained by asking the preservice teachers filling a survey form containing the statement of "Special education looks like a/an...................because……………….”. The obtained data were analyzed and interpreted by using content analysis method. Findings showed that preservice teachers produced 85 metaphors categorized under 5 themes: “Special education as a need”, ”Special education as a means of ensuring equal opportunities in education”, “Special education as a special interest and aid tool”, “Special education as a means of providing general acceptance” and “Special education as a differences”. The results of the study showed that preservice teachers’ metaphoric perceptions about "Special Education" are positive even though they do not touch on the topic of inclusive education. As a result, it is suggested that an inclusive education should be included and expanded as a compulsory course in the programs of different departments. 

Anahtar Kelimeler

Special education, preservice teachers, metaphoric analysis

Kaynakça

• Akalın, S. (2015). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin sınıf yönetimine ilişkin görüşleri ve gereksinimleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 16(3), 215-236.
• Ataman, A. (2005). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim. Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Atay, M. (1995). Özel gereksinimli çocukların normal yaşıtları ile birlikte eğitim aldıkları kaynaştırma programlarına karşı öğretmen tutumları üzerine bir inceleme. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Batu, E. S. (2010). Factors for the success of early childhood inclusion & related studies in Turkey. International Journal of Early Childhood Special Education, 2(1), 57-71.
• Bek, H.,Gülveren, H. ve Başer, A. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 160-168.
• Cavkaytar, A., ve Diken, H. I. (2005). Özel eğitime giriş. Ankara: Kök Yayıncılık, 11-12.
• Çakıroğlu, O. (2016). Özel eğitimde temel kavramlar. V. Aksoy (Ed.), Özel eğitim içinde (s. 1-19). Ankara: Pegem Akademi.
• Ergül, C., Baydık, B., ve Demir, Ş. (2013). Özel eğitim öğretmen adaylarının ve öğretmenlerinin zihin engelliler öğretmenliği lisans programı yeterliklerine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 499-522.
• Ersoy, F. (2017). Fenomenoloji. A. Saban ve A. Ersoy (Eds), Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri içinde (s. 81-134). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Fırat-Durdukoca, Ş. (2015). Özel eğitim dersine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Studies, 10(11), 651-666.
• Kayhan, N., Şengül, A. ve Akmeşe, P.P. (2012). İlköğretim birinci ve ikinci kademe öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 268-278, ISNN: 2146-9199.
• Kim, J. R. (2011). Influence of teacher preparation programmes on preservice teachers’ attitudes toward inclusion. International Journal of Inclusive Education, 15(3), 355–377
• Girmen, R (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Yayımlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir
• Gök, G., ve Erbas, D. (2011). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynastirma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri International Journal of EarlyChildhood Special Education, 3(1), 66-87.
• Gökdere, M. (2012). A comparative study of the attitude, concern, and interaction levels of elementary school teachers and teacher candidates towards ınclusive education. EducationalSciences: Theory and Practice, 12(4), 2800-2806.
• Gözün, Ö., ve Yıkmış, N. (2004). İlköğretim müfettişlerinin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüş ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2).
• İlgar, Ş. (2017). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli öğrencilerle ilgili farkındalığının incelenmesi: İÜ Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi örneği. HAYEF Journal of Education, 14(1), 313-338.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2015). Millî Eğitim Bakanlığı 2014 yılı faaliyet raporu. Ankara.
• Miles, M. B., Huberman, A. M., ve Saldana, J. (2014). Qualitative data analysis: A methodsourcebook. (3rd edition). ThousandOaks, CA: SAGE,
• Orel, A., Zerey, Z. ve Töret, G. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(1), 23-33.
• Özbaba, N. (2000). Okul öncesi eğitimcilerin ve ailelerin özel eğitime muhtaç çocuklar ile normal çocukların entegrasyonuna (kaynaştırılmasına) karşı tutumları. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. M. Bütün ve S.B. Demir (Çev eds.). Ankara: Pegem Akademi.
• Sarı, H. (2002). Etkili bir öğretim için bir öğretmenin planlaması gereken stratejiler. Eğitime Yeni Bakışlar. 227-248.
• Saraç, T., ve Çolak, A. (2012). Kaynaştırma uygulamaları sürecinde ilköğretim sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüş ve önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 13-28.
• Soyyiğit, T. (2013). ‘Sınıf Öğretmenlerinin Değer Tercihleriyle Kaynaştırmaya Yönelik Tutumları Arasındaki İlişkininin İncelenmesi: Pendik İlçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
• Şahbaz, U., ve Kalay, G. (2010). Okul öncesi eğitimi öğ̆retmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(19), 116-135.
• Şahin, F. ve Güldenoğlu, B. (2013). Engelliler konusunda verilen eğitim programının engellilere yönelik tutumlar üzerindeki etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 214-239.
• Sucuoglu, B., Bakkaloglu, H., Iscen Karasu, F., Demir, S., ve Akalin, S. (2014). Preschool Teachers' Knowledge Levels about Inclusion. EducationalSciences: TheoryandPractice, 14(4), 1477-1483.
• Uçuş, Ş.(2016).Sınıf öğretmeni adaylarının ve okul öncesi öğretmeni adaylarının özel eğitime ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi,6(2),360-388
• Varlier, G., ve Vuran, S. (2006). Theviews of preschool teachers about integration. EducationalSciences: Theory&Practice, 6(2), 578-585.
• Vuran, S.(2013). Özel eğitim. Ankara: Maya Akademi.
• Yazıcıoğlu, T. (2019). Öğretmen adaylarinin özel eğitim dersine yönelik tutumlarının incelenmesi. III. Uluslararası Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler Sempozyumu, Nevşehir.
• Wiersma, W. (1995). An introduction: Researchmethods in education. Boston: Allyn Bacon Inc.