Bilişsel Davranışçı Terapi Yönteminin Zihinsel Engelli Çocukların Zihin Kuramı Becerisine Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 28, 1200 - 1222, 31.08.2020

Fatma Yalçın Ayşe Tuba Ceyhun Fatih Bal

https://doi.org/10.26466/opus.686817

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın genel amacı, bilişsel davranışçı terapi yönteminin zihinsel engelli çocukların zihin kuramı becerisine etkisini araştırmaktır. Bu araştırma yarı-deneysel olarak planlanmıştır. “Ön Test-Son Test Eşitlenmemiş Gruplar Kontrol Gruplu” modele göre desenlenmiş olan bu araştırma kapsamında biri deney, diğeri kontrol olmak üzere iki grup oluşturulmuştur. Deney grubundaki çocuklara Bilişsel Davranışçı Yöntemi iki hafta boyunca ortalama 30 dakika toplam 12 oturum halinde uygulanmıştır. Kontrol grubunda zihin kuramı beceri öntest sontest alınmıştır. Kontrol gruplarına ise herhangi bir müdahalede bulunulmamıştır. Deney grubundaki Bilişsel Davranışçı uygulamaları araştırmacı tarafından yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim-öğretim yılında İstanbul İli Beyoğlu İlçesi’ndeki özel eğitim kurumuna devam eden 12- 18 yaş arası 24 çocuk oluşturmaktadır. Deney grubunda 12, kontrol grubunda 12 çocuk yer almıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, zihin kuramı ölçümlerinde “Beklenmedik İçerik Değişikliği, Birinci Dereceden Yanlış Kanı Atfı Görevi ve İkinci Dereceden Yanlış Kanı Atfı Görevi” kullanılmıştır. Çocuklar ve ailelerinin demografik bilgileri ise araştırmacı tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın verileri SPSS 25.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada deney ve kontrol grubunda yer alan çocukların ön test ve son test puanları t testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılarak karşılaştırılmıştır. Araştırma sonuçlarına Bilişsel Davranışçı Yöntemi'nin zihinsel engelli çocukların zihin kuramı becerisine önemli etkisini olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bilişsel Davranışçı Yöntemi, zihin kuramı, zihinsel engel

Investigation Of The Impact Of The Cognitive Behavior Therapy Method On The Theory of Mind Skills Of Mentally Disabled Children

Öz

The general purpose of this study is to investigate the effect of cognitive behavioral therapy on mind theory skills of children with intellectual disabilities. This research was planned as quasi-experimental. In this study, which was designed according to the “Pre-Test-Post-Test Unequaled Groups Control Group” model, two groups, one experiment and one control, were formed. Cognitive Behavioral Method was applied to the children in the experimental group for a total of 12 sessions of 30 minutes on average for two weeks. In the control group, mind theory, skill, pretest and posttest were taken. No intervention was made to the control groups. Cognitive Behavioral applications in the experimental group were carried out by the researcher. The study group consisted of 24 children between the ages of 12-18 who attend private education institution in Beyoğlu district of Istanbul in 2018-2019 academic year. There were 12 children in the experimental group and 12 children in the control group. In the study, “Unexpected Content Change, First-Order Incorrect Blood Attribution Task and Second-Order Incorrect Blood Attribution Task inde were used as data collection tools in mind theory measurements. The demographic information of children and their families was obtained by using the “Personal Information Form tarafından created by the researcher. Research data. SPSS 25.0 software was used for analysis. Pre-test and post-test scores of children in experimental and control groups were compared using t-test and Wilcoxon Signed Ranks Test. According to the results of the research, Cognitive Behavioral Method has a significant effect on mind theory skills of children with intellectual disabilities.

Anahtar Kelimeler

Cognitive Behavioral Method, Theory of Mind, Mentally Retarded Children

Kaynakça

• Baron-Cohen S., Leslie A.M., ve Frith, U. (1985) Does the autistic child have a “theory of mind”? Cognition, 21, 37-46.
• Baron-Cohen, S. (2000). Theory of mind and autism a fifteen year rewiew. S. Baron-Cohen, H. Tager-Flusberg., ve D. Cohen (Eds.), Understanding other minds: Perspectives from developmental cognitive neuroscience içinde (2. bsm) (s. 3–20). New York: Oxfo.
• Beck, A.T., Rush, A.J., veShow, B.F. (1979). Cognitive therapy of depression. New York: Guilford Press.
• Beck, J.S. (2011). Cognitive behavior therapy basics and beyond. 2nd ed. New York: The Guilford Press.
• Bliksted, V, Ubukata, S., ve Koelkebeck, K. (2016) Discriminating autism spectrum disorders from schizophrenia by investigation of mental state attribution on an on-line mentalizing task: A review and meta-analysis. Schizophr Res, 171, 16-26.
• Bora, E., ve Pantelis, C. (2016). Social cognition in schizophrenia in comparison to bipolar disorder: A meta-analysis. Schizophr Res, 175, 72-78.
• Brüne M, Brüne-Cohrs U (2006) Theory of mind evolution, ontogeny, brain mechanisms and psychopathology. Neurosci Biobehav Rev, 30, 437-455.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Doenyas, C. (2019). Theory of mind in action: use of mental state understanding in social interactions. Mediterranean Journal of Humanities, 9(1), 153-160
• Doherty, J. M. (2009). Theory of mind. How children understand other’s thoughts and feelings. Hove, UK: Psychology Press.
• Flavell, J. H., Green, F. L., ve Flavell, E. R. (1995). The development of children’s knowledge about attentional focus. Developmental Psychology, 31, 706-712.
• Heubner, A. (2000). Adolescent growth and development. Virginia: Cooperative Extension Publication.
• Kanık, N. (1993). Özürlü bebeklerin eğitimi ve ailenin katılımı.Özel Eğitim Dergisi, 1(3), 14-17.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel araştırma yöntemi (6. bs.). Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Manfredi, M., Proverbio, A. M., Mello de Pinho, P. S., Ribeiro, B., Comfort, W. E., Marques, L. M., ve Boggio, P. S. (2020). Electrophysiological indexes of ToM and non‑ToM humor in healthy adults. Experimental Brain Research, 238, 789-805.
• Okkay, İ. (2019). Dijital oyunların çocuklar üzerinde yol açtığı etiksel sorunlar. A.M. Kırık (Ed.)Yeni medyada çocuk ve iletişim içinde (s.115-142). İstanbul: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Premack, D., ve Woodruff, G. (1978). Does the chimpanzee have a theory of mind? Behav Brain Sci, 1, 515-526.
• Rowe, A. D., Bullock, P. R., Polkey, C. E., ve Morris, R. G. (2001). Theory of mind impairments and their relationship to executive functioning following frontal lobe excisions. Brain, 124(3), 600-616.
• Söhmen, T.,ve Türkbay T. (2003). Engelli çocuklar. Ankara, GATA Basımevi, 12-15.
• Stallard, P. (2017). Çocuklar ve ergenler için bilişsel davranışçı terapi uygulamaları ve alıştırmaları. (1.Baskı). Ankara: Say Yayınları.
• Üstündağ, B. (1994). 47. Kromozom (down sendromu),İstanbul: Yeni Asya Yayınları,
• Wimmer, H., ve Perner, J. (1983). Beliefs about beliefs: Representation and constraining function of wrong beliefs in young children's understanding of deception. Cognition, 13, 103-128.