EVALUATION OF ADDRESS-BASED SCHOOL ENROLLMENT POLICY IN CONTEXT OF EQUAL OPPORTUNITY

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 23 - 41, 21.12.2023

Şule Gegekoğlu

Öz

The Ministry of National Education is one of the institutions that make use of the Address Based Population Registration System today, where many government services are provided using various electronic tools. School enrollment of students who have reached primary school age is made systematically to the school associated with their residence address, and at this point, parents do not have any right of choice. In this research, it is aimed to evaluate the address-based school enrollment in the context of equal opportunity from the perspective of the parents. In the research, phenomenological research design, which is one of the qualitative research approaches, was used. In the study, in which the purposeful sampling method was used, a total of 12 parents, three from each of 4 primary schools in the Çaycuma district center of Zonguldak province, were included in the study group in the 2022-2023 academic year. The data were collected with a semi-structured interview form and analyzed with descriptive and content analysis. Some of the research results are as follows: The criteria that parents consider important in choosing primary school; suitability of physical conditions, quality of classroom teacher, variety of social activities, ease of transportation, class size, quality of education, cleanliness and hygiene, quality of school management, use of technology, school safety, presence of familiar friends, canteen characteristics, quality of guidance service, effective communication with parents and listed as qualified personnel. While 7 of the parents evaluate the address-based school enrollment policy negatively, 5 of them evaluate it positively. The address-based school enrollment policy was criticized by the participating parents for depriving parents of the right to choose a school, being open to violations and forcing parents to attend private schools. While most of the parents evaluated the primary school where they were registered based on address, as not equal in terms of equality of opportunity compared to the other schools in their district, a few of them evaluated it as having equal opportunities and opportunities. In addition to the advantages of the address-based enrollment policy such as providing easy access to the school, the proximity of the school to the home and the balanced distribution of students to the schools, it has been found that the system has disadvantages such as being open to violations, parents' lack of right to choose a school, unequal situations and being forced to private schools. Finally, parents' suggestions for improving the address-based school enrollment policy; following irregular address changes, equalizing the opportunities of all schools, providing flexibility in some cases, and offering options to families.

Anahtar Kelimeler

address-based school registration, opportunity equality, policy

ADRESE DAYALI OKUL KAYDI POLİTİKASININ FIRSAT EŞİTLİĞİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Pek çok devlet hizmetinin çeşitli elektronik araçlar kullanılarak sunulduğu günümüzde Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sisteminden yararlanarak işlemlerini gerçekleştiren kurumlardan bir de Milli Eğitim Bakanlığıdır. İlkokul çağına gelmiş bulunan öğrencilerin okul kaydı, ikamet ettiği adresle ilişkilendirilen okula sistemsel olarak yapılmakta, bu noktada velilerin herhangi bir tercih hakkı bulunmamaktadır. Bu araştırmada adrese dayalı okul kaydı yapılmasının veli bakış açısıyla fırsat eşitliği bağlamında değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yaklaşım türlerinden fenomenolojik araştırma deseni kullanılmıştır. Amaçlı örnekleme yöntemi kullanılan araştırmada, 2022-2023 öğretim yılında Zonguldak ili Çaycuma ilçe merkezinde bulunan 4 ilkokuldan üçer veli olmak üzere toplam 12 veli çalışma grubuna dâhil edilmiştir. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmış betimsel ve içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarından bazıları şu şekildedir: Velilerin ilkokul seçiminde önemli gördükleri kriterler; fiziki şartların uygunluğu, sınıf öğretmeninin niteliği, sosyal aktivitelerin çeşitliliği, ulaşım kolaylığı, sınıf mevcudu, eğitimin niteliği, temizlik ve hijyen, okul yönetiminin niteliği, teknoloji kullanımı, okul güvenliği, tanıdık arkadaşların olması, kantinin özellikleri, rehberlik servisinin niteliği, velilerle etkili iletişim ve nitelikli personel olarak sıralanmıştır. Velilerin 7’si adrese dayalı okul kaydı politikasını olumsuz olarak değerlendirirken, 5’si ise olumlu olarak değerlendirmektedir. Adrese dayalı okul kaydı politikası, velileri okul seçme hakkından mahrum bırakması, ihlal edilmeye açık olması ve velileri özel okullara mecbur bırakması gibi nedenlerle katılımcı veliler tarafından eleştirilmiştir. Velilerin çoğu adrese dayalı kayıtlarının yapıldığı ilkokulu, bulundukları ilçedeki diğer okullara kıyasla fırsat ve imkân eşitliği açısından eşit olmadığı şeklinde değerlendirirken, az bir kısmı ise eşit fırsat ve imkânlara sahip olarak değerlendirmişlerdir. Adrese dayalı kayıt politikasının okula ulaşımında kolaylık sağlanması, okulun eve yakınlığı ve okullara dengeli öğrenci dağılımının sağlanması gibi avantajlarının yanı sıra sistemin ihlal edilmeye açık olması, velilerin okul seçme hakkının bulunmaması, eşitsiz durumların ortaya çıkabilmesi ve özel okullara mecbur bırakılma gibi dezavantajlarının bulunduğu bulgularına ulaşılmıştır. Araştırmada son olarak velilerin adrese dayalı okul kaydı politikasını iyileştirmeye yönelik önerileri; usulsüz adres değişikliklerinin takibinin yapılması, tüm okulların imkânlarının eşitlenmesi, bazı durumlarda esneklik sağlanması ve ailelere seçenekler sunulması şeklinde sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler

adrese dayalı okul kaydı, fırsat eşitliği, politika

Kaynakça

• Agasisti, T., & Longobardi, S. (2017). Equality of educational opportunities, schools’ characteristics and resilient students: An empiricalstudy of EU-15 countries using OECD-PISA 2009 data. Social Indicators Research, 134, 917-953.
• Akbulut, E. (2013). Velilerin okuldan beklentileri: Tuzla Orhanlı Lisesi örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Altinok, N., & Kingdon, G. (2012). New evidence on class size effects: a pupil fixed effects approach. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 74(2), 203-234
• Aydoğan, İ. (2012). Okul binalarının özellikleri ve öğrenciler üzerine etkileri. Milli Eğitim Dergisi, 193, 29-43.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Can, İ. (2010). Velilerin ilköğretimden beklentileri (Osmaniye örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Can, U. E. (2011). Sınıf öğretmenlerinin “rehberlik ve danışma” ihtiyaçlarının belirlenmesi. 10. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, 5-10 Mayıs 2011, Sivas.
• Çimen, İ. (2021). Eğitimde fırsat eşitliği temelinde okul profillerine yönelik okul avantajları endeksi geliştirme. Doktora Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2013). Educational administration : Theory, research, and practice. New York, NY: The McGraw-Hill Companies.
• Naralan, A. (2008). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi ve e-devlet fırsatları. (Ed). R. Kasap. 17. İstatistik Araştırma Sempozyumu, Bildiriler Kitabı. 354-361.
• Nartgün, Ş. ve Kaya, A. (2016). Özel okul velilerinin beklentileri doğrultusunda okul imajı oluşturma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 153-167.
• Ünal, M. (2016). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sisteminin kamu kurum ve kuruluşlarınca kullanımı: Denizli örneği. Tezsiz Yüksek Lisans Dönem Projesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Savascı, H. S., & Tomul, E. (2013). The relationship between educational resources of school and academic achievement. International Education Studies, 6(4), 114- 123.
• Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education for information, 22(2), 63-75.
• Sincar, M. ve Özbek, M. (2011). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sisteminin öğrenci kayıtlarında esas alınmasına ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama. 2(3), 29-52.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2019). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, İ., Çoban, F. N. Aydın, M. ve Sarı, Z. (2022). Devlet okulu velilerinin okul beklentilerinin belirlenmesi: Durum tespit çalışması. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (1), 143-157.
• Şişman, M. (2020). Eğitimde mükemmellik arayışı: Etkili okullar. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yıldız, V. A ve Kılıç, D. (2020). İlkokul öğrenci velilerinin eğitim ve okullara ilişkin beklentileri. Uluslarlarası Pegem Eğitim Kongresi (IPCEDU - 2020) Tam Metin Kitabı, 908-914
• Yücel, C., Boyacı, A., Demirhan, G., ve Karataş, E. (2013). Milli eğitim örgüt sisteminde ‘kayıt alanı’ (hinterland) uygulamasının yönetsel işlevselliğinin değerlendirilmesi ve ekonomik, sosyal ve kültürel sermaye açılarından doğurduğu problemlerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 19(1), 135- 151.