Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

LATERİTİK CEVHERLERDEN SÜLFÜRİK ASİTLE NİKELİN ATMOSFER LİÇİ İLE ÇÖZÜNDÜRÜLMESİNİN OPTİMİZASYONU

Yıl 2020, Cilt: I Sayı: 30, 1 - 14, 31.12.2020
https://doi.org/10.47118/somatbd.742247

Öz

Bu çalışmada, atmosferik basınçta sülfürik asit çözeltisinde Meta Nikel Şirketi’ den (Gördes - Manisa) elde edilen lateritik cevherinin çözünmesi için optimum koşulları belirlemek amacıyla Taguchi Fraksiyonel Tasarım Yöntemi kullanılmıştır. Sıcaklık, liç süresi, katı-sıvı oranı, sülfürik asit konsantrasyonu ve karıştırma hızı parametreler olarak seçilmiştir. Karıştırma yapılmaksızın en uygun çözünme koşulları, 95 °C' lik bir sıcaklık, 150 dakikalık liç süresi, 20 g cevher/100 mL çözelti olan katı/sıvı oranı, % 65 (w/v) sülfürik asit konsantrasyonu olarak bulundu. Optimum özütleme koşulları altında yapılan deneysel sonuçlar, lateritik cevherden nikel ekstraksiyonunun yaklaşık % 90 olduğunu göstermiştir. Deney sonuçlarına varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Her faktörün nikelin çözünmesine katkıları yüzde olarak belirlenmiştir.

Kaynakça

  • 1. Abalı, Y., Bayça, S.U., Edgünlü, G., 2015, Optimization of pure borax pentahydrate extraction from calcined tincal, Physicochemical Problems of Mineral Processing, 51(2), 375−385.
  • 2. Abalı, Y., Çolak, S., Yapıcı, S., 1997, The optimization of the dissolution of phosphate rock with Cl2-SO2 gas mixtures in aqueous medium, Hydrometallurgy, 46, 27-35.
  • 3. Abalı, Y., Çopur, M., Yavuz, M., 2006, Determination of The Optimum Conditions for Dissolution of Magnesite with H2SO4 Solutions, Ind. J. of Chem. Technol., 13, 391–397.
  • 4. Ağaçayak, T., Zedef, V., 2014, Leaching of a Turkish lateritic nickel ore in nitric acid solution, Mine Planning and Equipment Selection, 1039-1045.
  • 5. Alcock, R.A., 1988, The character and occurrence of primary resources available to the nickel industry, Extractive Metallurgy of Nickel and Cobalt, (eds: Tyroler, G.P., Landolt, C.A.), 67-89.
  • 6. Aras, A., Ağaçayak, T., 2017, Optimization of nickel extraction from lateritic ore in hydrochloric acid solution with hydrogen peroxide by Taguchi Method, Selcuk Univ. J. Eng. Sci. Tech., 5 (3), 341-352.
  • 7. Arslan, F., Özer, Ö., Perek, K.T., Gürkan, V., Önal, G., 2006, Dissolution of lateritic ore in acidic media , Proceedings of International Mineral Processing Congress, IMPC 2006, Istanbul, Turkey, 3-8 September, 1500-1504.
  • 8. Ayanda, O. S., Adekola, F. A., Baba, A. A., Fatoki, O. S., Ximba, B. J., 2011, “Comparative Study of the Kinetics of Dissolution of Laterite in Some Acidic Media”, J. of Miner. & Mater. Character. & Eng., 10 (15), 1457–1472.
  • 9. Büyükakıncı E, Topkaya Y.A, 2009, Extraction of nickel from lateritic ores at atmospheric pressure with agitation leaching, Hydrometallurgy, 97, 33-38.
  • 10. Büyükakıncı, E., 2008, Extraction of Nickel from Lateritic Ores, MSc Thesis, Middle East Technical University, Ankara.
  • 11. Canterford, J., 1978, Leaching of some Australlian nickeliferous laterites with sulfuric acid at atmospheric pressure, Proc. Australas. Inst. Min. Metall., 265, 19-26.
  • 12. Chander, S., 1982, Atmospheric pressure leaching of nickeliferous laterites in acidic media, Trans. Indian Inst. Met. 35(4), 366-371.
  • 13. CRC Handbook of Chemistry and Physics, (ed: Lide, D.R.), CRC Press, 2010.
  • 14. Curlock, W., 2004, Direct atmospheric leaching of saprolitic nickel laterites with sulfuric acid. International Laterite Nickel Symposium, TMS, Warrendale, 385-398.
  • 15. Çiftçi, H., Atik, S., 2014, Lateritik Cevherlerden Nikel Kazanımında Biyoliç Yöntemi, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 30 (4), 275-284.
  • 16. Çolakoğlu, C., 2008, Yerel Kaynaklı Lateritik Nikel Cevherlerinden Ferronikel Üretimi,Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
  • 17. Çopur, M., 2002, “An Optimization Study of Dissolution of Zn and Cu in ZnS Concentrate with HNO3 Solutions”, Chemical and Biochemical Engineering Quarterly, 16 (4), 191–197.
  • 18. Dalvi, A.D., Bacon, W.G., Osborne, R.C., 2004, The past and future of nickel laterites, PDAC International Convention, Trade Show & Investors Exchange, 7-10 March, 1-27.
  • 19. Demir, F., Dönmez, B., 2008, Optimization of the dissolution of magnesite in citric acid solutions, International Journal of Mineral Processing, 87( 1–2), 60-64.
  • 20. Dogan, T. H., Yartasi, A., 2014, “Optimization of Dissolution of Ulexite in Phosphate Acid Solutions”, Journal of the Chemical Society of Pakistan, 36 (4), 601–605.
  • 21. Göktaş, M., 2007, Manisa-Turgutlu-Çaldağ Nikel Nikel Ham Cevherinin Yapısal Özelliklerinin ve Bunlara Dayalı Zenginleştirilebilirliğinin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • 22. Göveli, A., 2006, Nickel Extraction from Gördes Laterites by Hydrochloric Acid Leaching, MSc Thesis, Middle East Technical University, Ankara.
  • 23. Guo, Q., Qu, J., Han, B., Zhang, P., Song, Y., Qi, T., 2015, “Innovative Technology for Processing Saprolitic Laterite Ores by Hydrochloric Acid Atmospheric Pressure Leaching”, Minerals Engineering, 71, 1–6.
  • 24. Gürer, Ç.T., 2011, Karaçam Laterik Nikel Cevherinin Sülfürik Asit-Hidrojen Peroksit Sistemindeki Çözünme Davranımı, Yüksek Lisans.
  • 25. Hoatson, D.M., Jaireth, S., Jaques, A.L., 2006, Nickel sulfide deposits in Australia: caracteristics, resources, and potential. Ore Geology Reviews 29, 177-241.
  • 26. https://www.nickelinstitute.org/about-nickel#04-first-use-nickel (Erişim Tarihi: 11.05.2020)
  • 27. http://www.webelements.com/nickel/geology.html (Erişim Tarihi: 11.05.2020)
  • 28. http://www.webmineral.com/Chem-Ni.html (Erişim Tarihi: 11.05.2020)
  • 29. Korkmaz, K., 2014, Comparative Study of High Pressure and Atmospheric Acid Leaching for the Extraction of Nickel and Cobalt from Refractory Nickel Laterite Ores, MSc Thesis, Middle East Technical University, Ankara.
  • 30. Köse, C.H., 2010, Hydrometallurgical Processing of Lateritic Nickel Ores, MSc Thesis, Middle East Technical University, Ankara.
  • 31. Kuck, P.H., 2005, Nickel. United States Geological Survey, Mineral Commodity Summaries, January 2005. United States Geological Survey, 114-115. https://s3-us-west-2.amazonaws.com/prd-wret/assets/palladium/production/mineral-pubs/nickel/nickemcs05.pdf (Erişim Tarihi: 11.05.2020)
  • 32. McRae, M. E., 2019, Nickel. United States Geological Survey, Mineral Commodity Summaries, February 2019. United States Geological Survey, 112-113.https://prd-wret.s3-us-west.amazonaws.com/assets/palladium/production/atoms/files/mcs-2019-nicke.pdf (Erişim Tarihi: 11.05.2020)
  • 33. Mudd, G.M., 2010, Global trends and environmental issues in nickel mining: Sulfides versus laterites, Ore Geology Reviews, 38, 9-26.
  • 34. Nasuh, A., 2014, Eskişehir-Karaçam Lateritik Cevherinden Basınçlı Sülfürik Asit Liçi ile Nikel Kazanımı, Doktora Tezi, Maden Mühendisliği Anabilim Dalı, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • 35. Olesik, J.W., Jones, D.R., 2006, Strategies to develop methods using ionmolecule reactions in a quadrupole reaction cell to overcome spectral overlaps in inductively coupled plasma mass spectrometry, Journal of Analytical Atomic Spectrometry, 21, 141-159.
  • 36. Özdemir, V., 2006, Hydrometallurgical Extraction of Nickel and Cobalt From Çaldağ Lateritic Ore, Yüksek Lisans, Middle East Technical University, Ankara.
  • 37. Rao, G.V., 2000, Regional Research Laboratory, Council of Scientific and Industrial Research, Bhubaneswar, India, Academic Press, III / Nickel and Cobalt Ores: Flotation, 3491-3500.
  • 38. Seçen, B., 2011, Pressure Leaching of Sivrihisar-Yunusemre Nickel Laterites, MSc Thesis, Middle East Technical University, Ankara.
  • 39. Sudol, S., 2005, The thunder from down under: everything you wanted to know about laterites but were afraid to ask, Canadian Mining Journal.
  • 40. Taguchi, G., 1987, System of Experimental Design, Quality Resources, New York.
  • 41. Yıldırım, H., 2012, Yerel Lateritik Nikel Cevherinden Nikel Pik Demir Üretimi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Ankara.
Toplam 41 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm 30. Sayı Cilt I [tr] Issue 30, Volume I [en]
Yazarlar

Yüksel Abalı

Fadim Yemiş

Nuray Demirel

Osman Arslan

Orhan Yılmaz

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2020
Gönderilme Tarihi 8 Ekim 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Cilt: I Sayı: 30

Kaynak Göster

APA Abalı, Y., Yemiş, F., Demirel, N., Arslan, O., vd. (2020). LATERİTİK CEVHERLERDEN SÜLFÜRİK ASİTLE NİKELİN ATMOSFER LİÇİ İLE ÇÖZÜNDÜRÜLMESİNİN OPTİMİZASYONU. Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi, I(30), 1-14. https://doi.org/10.47118/somatbd.742247
AMA Abalı Y, Yemiş F, Demirel N, Arslan O, Yılmaz O. LATERİTİK CEVHERLERDEN SÜLFÜRİK ASİTLE NİKELİN ATMOSFER LİÇİ İLE ÇÖZÜNDÜRÜLMESİNİN OPTİMİZASYONU. Soma MYO Teknik Bilimler Dergisi. Aralık 2020;I(30):1-14. doi:10.47118/somatbd.742247
Chicago Abalı, Yüksel, Fadim Yemiş, Nuray Demirel, Osman Arslan, ve Orhan Yılmaz. “LATERİTİK CEVHERLERDEN SÜLFÜRİK ASİTLE NİKELİN ATMOSFER LİÇİ İLE ÇÖZÜNDÜRÜLMESİNİN OPTİMİZASYONU”. Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi I, sy. 30 (Aralık 2020): 1-14. https://doi.org/10.47118/somatbd.742247.
EndNote Abalı Y, Yemiş F, Demirel N, Arslan O, Yılmaz O (01 Aralık 2020) LATERİTİK CEVHERLERDEN SÜLFÜRİK ASİTLE NİKELİN ATMOSFER LİÇİ İLE ÇÖZÜNDÜRÜLMESİNİN OPTİMİZASYONU. Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi I 30 1–14.
IEEE Y. Abalı, F. Yemiş, N. Demirel, O. Arslan, ve O. Yılmaz, “LATERİTİK CEVHERLERDEN SÜLFÜRİK ASİTLE NİKELİN ATMOSFER LİÇİ İLE ÇÖZÜNDÜRÜLMESİNİN OPTİMİZASYONU”, Soma MYO Teknik Bilimler Dergisi, c. I, sy. 30, ss. 1–14, 2020, doi: 10.47118/somatbd.742247.
ISNAD Abalı, Yüksel vd. “LATERİTİK CEVHERLERDEN SÜLFÜRİK ASİTLE NİKELİN ATMOSFER LİÇİ İLE ÇÖZÜNDÜRÜLMESİNİN OPTİMİZASYONU”. Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi I/30 (Aralık 2020), 1-14. https://doi.org/10.47118/somatbd.742247.
JAMA Abalı Y, Yemiş F, Demirel N, Arslan O, Yılmaz O. LATERİTİK CEVHERLERDEN SÜLFÜRİK ASİTLE NİKELİN ATMOSFER LİÇİ İLE ÇÖZÜNDÜRÜLMESİNİN OPTİMİZASYONU. Soma MYO Teknik Bilimler Dergisi. 2020;I:1–14.
MLA Abalı, Yüksel vd. “LATERİTİK CEVHERLERDEN SÜLFÜRİK ASİTLE NİKELİN ATMOSFER LİÇİ İLE ÇÖZÜNDÜRÜLMESİNİN OPTİMİZASYONU”. Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi, c. I, sy. 30, 2020, ss. 1-14, doi:10.47118/somatbd.742247.
Vancouver Abalı Y, Yemiş F, Demirel N, Arslan O, Yılmaz O. LATERİTİK CEVHERLERDEN SÜLFÜRİK ASİTLE NİKELİN ATMOSFER LİÇİ İLE ÇÖZÜNDÜRÜLMESİNİN OPTİMİZASYONU. Soma MYO Teknik Bilimler Dergisi. 2020;I(30):1-14.