ÇEÇENİSTAN TASAVVUFUNDA ZİKİR

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 50, 49 - 74, 01.10.2022

Ziyaudin Makhaev Necdet Tosun

Öz

Bu makalede Çeçenistan'da yaşayan Müslümanların, özellikle Nakşibendî ve Kâdirî mensubu mutasavvıfların zikirle ilgili görüşleri, ilgili nasları yorumlama şekilleri, zikir âdâbı, zikirlerde uyguladıkları metotları, seyr ü sülûk anlayışları ve zikir âyinleri hakkında bilgi verilecektir. Çalışma esnasında Çeçenistan'da ve kısmen o bölgenin tasavvuf menşei olan Dağıstan'da yaşayan Nakşibendî ve Kâdirî şeyhlerinin eserleri ile şahsî görüşme ve tecrübeler esas alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çeçenistan, Kâdirî, Nakşibendî, seyr ü sülûk, zikr.

Kaynakça

• "Virdovaya Struktura Çeçni i İnguşetiyi. Bölüm 1: Nakşibandiyskiy Tarikat", 02.10.2011, https://chechnyatoday.com/news/16642.
• Aynî, Mehmet Ali, Tasavvuf Tarihi, (çev. Hüseyin Rahmi), İstanbul: Kitabevi Yayınları 2000.
• Azamat, Nihat., "Kâdiriyye", DİA, c. 24, s. 131-136.
• el-Bakinî, Şuayb b. İdris, Tabakātü’l-Hâcegâni’n-Nakşibendiyye, (tahkik: Abdülcelîl el-Atâ el-Bekrî) Şam 1999.
• Ceylan, Cihat, "Nefsin Mertebeleri", Derviş Bohçası, http://semerkanddergisi.com/nefsin-mertebeleri-2.
• Gâzîkumûkî, Cemâleddîn, el-Âdâbu’l-Marzıyye fi’t-Tarikati’n-Nakşibendiyye, (Tıpkı Basım) Mohaçkale: Muhammed Mirza Mavrayev Matbaası 1905.
• Heysemî, Ahmed b. Hanbel, Mecmau'z-Zevâid, Beyrut 1988.
• İnançer Ö.T., "İstanbul’da Tarîkat Âyin ve Zikirleri", Antik Çağdan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Târihi, İstanbul 2016, c. 5, s. 316-340.
• Kahî, Hasan, Tenbîhü's-Sâlikîn ilâ Gurûri'l-Müteşeyyihîn, Dımaşk 1996.
• Karatayev, Muhammed, Cevâhirü's-Sülûk, Dağıstan: Temirhan Şûrâ 1913.
• Öngören, Reşat., "Zikir", DİA, c. 44, s. 409-412.
• Özgen M. K., "Tasavvuf Felsefesinde Zikir Kavramı", Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2013, c. 1, sy. 2, s. 215-227.
• Suyûtî, Câmi'us-Sağîr: Muhtasarı, Tercümesi ve Şerhi, (haz. İsmail Mutlu, Şaban Döğen, Abdulaziz Hatip), İstanbul 1996.
• Taşev Hacı, Ümmü’l-Hisân, El yazması, H. 1240 (Tıpkı basım, Hzl: Harehanov A., Elmurzayev D.), Nalçik 2011.
• Tosun, Necdet, Zikir ve Tefekkür, İstanbul 2010.
• Tutgiriyev, Abdüsselam, Cevâbü’s-Sâilîn ve Hüccetü’l-Mürîdin, Şam 1330.
• Tutgiriyev, Abdüsselam, Ecvibetü’l-Üstâdi’l-Müfîz li Mesâili’l-Mürîdi’l-Müstefîz, Şam 1330.
• Türer, Osman., "Letâif-i Hamse", DİA, c. 27, s. 143.