Bazı İlkokul Öğretim Programlarının Uluslararası Sosyal ve Duygusal Beceriler Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 4, 481 - 510, 26.10.2020

Emine Seda Koç

https://doi.org/10.17569/tojqi.723172

Öz

Sosyal ve duygusal beceriler sosyal bir canlı olan bireylerin gelişimlerini sağlıklı ve istendik yönde sürdürebilmeleri için gerekli olan temel yeterliklerdir. Bu çalışmada söz konusu yeterliklerin formal kapsamda kazandırılmasından sorumlu olan öğretim programlarının analiz edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada ilkokul Türkçe, hayat bilgisi, sosyal bilgiler, fen ve matematik dersi öğretim programları uluslararası sosyal ve duygusal beceriler açısından incelenmiştir. Bir nitel araştırma örneği olan çalışma durum çalışması modeline göre yürütülmüştür. Çalışmada öğretim programlarının analizinde OECD tarafından belirlenmiş olan uluslararası sosyal ve duygusal beceriler ölçüt alınmış olup doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgulara göre söz konusu becerilerden büyük bir çoğunluğuna programlarda yer verilmiş olduğu ancak söz konusu becerilerle ilişkili kazanım oranının yeterli düzeyde olmadığı belirlenmiştir. Başarma inancı, strese dayanıklılık, güven, merak becerilerinin öğretim programlarının hiçbirinde yer verilmemiş olan beceriler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada belirlenmiş olan bir diğer önemli eksiklik ise matematik öğretim programında sosyal ve duygusal becerilerden hiçbirine yer verilmemiş oluşudur.

Anahtar Kelimeler

öğretim programı, beceri, sosyal ve duygusal beceri

Analysis of Primary Education Curricula in Terms of International Social and Emotional Skills

Öz

Social and emotional skills are the basic competencies required for individuals, who are a social creature, to continue their development in a healthy and desired way. In this study, it is aimed to analyze the curricula that are responsible for the formal acquisition of these competencies. In the study, Turkish, life studies, social studies, science and mathematics curricula at primary education level were examined in terms of international social and emotional skills. The study, which is an example of qualitative research, was conducted according to the case study model. In the analysis of the curricula, the international social and emotional skills determined by the OECD were considered as criteria and document analysis technique was used. According to the findings obtained in the study, it was determined that the majority of these skills were included in the curricula, but the attainment rate associated with these skills was not sufficient. It was also concluded that the belief in success, stress resistance, trust, and curiosity were skills that were not included in any of the curricula. Another important deficiency determined in the study is that none of the social and emotional skills were included in the mathematics curriculum.

Anahtar Kelimeler

Curriculum, Skill, social and emotional skills

Kaynakça

• Akaydın, B., & Kaya, S. (2015). Türkiye’de İlkokul Hayat Bilgisi Ve Sosyal Bilgiler Alanında Yapılan Ve Ulusal İndeksli Dergilerde Yayınlanan Araştırmalara Yönelik Bir İnceleme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 251-264.
• Akkök, F. (1996). İlköğretimde sosyal becerilerin geliştirilmesi (Anne-Baba El Kitabı). Ankara: MEB Yayınları
• Altunsöz, D. (2016). Türkçe dersi 4. sınıf öğretim programının öğrencilerin eleştirel okuma becerilerini geliştirme açısından incelenmesi (Master's thesis, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Altunbay, M. (2015). İlköğretim Türkçe dersi (6-7-8. sınıflar) öğretim programında yer alan temel becerilerin kazandırılmasında çocuk edebiyatı ürünlerinin etkisi (21. yüzyıl örneklemi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Unpublished PHD Thesis, Ankara.
• Barlas, B. (2015). Hayat bilgisi dersi kazanımlarının ortak ve derse özgü becerileri kazandırmadaki etkililiğinin öğretmen görüşlerine dayalı olarak belirlenmesi (Master's thesis, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Çoban, O., & Akşit, İ. (2018). Comparison of 2005 and 2017 Social Studies Curriculum in Terms of Learning Area, Acquisition, Concept, Value and Skill. Journal of History Culture and Art Research, 7(1), 479-505.
• Çubukçu, Z., & Gültekin, M. (2006). İlköğretimde öğrencilere kazandırılması gereken sosyal beceriler. Bilig, (37), 155-174.
• Demir, M. K., & Budak, H. (2016). İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Öz Düzenleme, Motivasyon, Biliş Üstü Becerileri İle Matematik Dersi Başarılarının Arasındaki İlişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (41), 30-41.
• Demirel, Ö. (2007). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Dionnet, S. (2002). Compétences, compétences transversales et système éducatif. Evaluation de la rénovation de l’enseignement primaire, Document de travail Service de la recherche en éducation, Genève, Suisse.
• Dökme, İ. (2005). Milli eğitim bakanlığı (MEB) ilköğretim 6. sınıf fen bilgisi ders kitabının bilimsel süreç becerileri yönünden değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 4(1), 7-17.
• Erduran Avci, D., & Kamer, D. (2018). Views of Teachers Regarding the Life Skills Provided in Science Curriculum. Eurasian Journal of Educational Research, 77, 1-18.
• ERG (2012). Eğitim İzleme Raporu. https://www.egitimreformugirisimi.org/yayin/egitim-izleme-raporu-2012/ Date of Access: 21.03.2020
• Gömleksiz, M. N., & Kan, A. Ü. (2007). İlköğretim 5. sınıf Türkçe dersi öğretim programının problem çözme ve karar verme becerilerini kazandırmadaki etkililik düzeyine ilişkin öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(3), 51-64.
• Gündoğan, A. (2017). 2015 Hayat Bilgisi Öğretim Programının Sosyal Beceriler Bağlamında İncelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 437-456.
• Hayırsever, F. Y., & Kısakürek, M. A. T. D. (2010). Sosyal bilgiler ders, öğretmen kılavuz ve öğrenci çalışma kitaplarının sosyal bilgiler öğretim programında kazandırılması hedeflenen temel beceriler açısından değerlendirilmesi (Doctoral dissertation, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Programları Anabilim Dalı Program Geliştirme Programı).
• Holloway, I., & Wheeler, S. (1996). Qualitative research for nurses. Oxford: Blackwell Science Ltd.
• Hezen, E. (2009). İlköğretim 1-5. Sınıflar Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu’nun Öğelerinin Öğretim Programı’nda Yer Alan Temel Becerileri Geliştirmeye Uygunluğu. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Unpublished Master Thesis.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri: kavramlar, teknikler ve ilkeler (27. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Karadağ, Ö. (2012). Anlama becerileri açısından Türkçe dersi öğretim programı (6, 7, 8. sınıflar)’na eleştirel bir bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(1), 97-110.
• Kayhan, E. Sekizinci Sınıf Türkçe Öğretim Programı (2018)’nın 21. Yüzyıl Becerileri Açısından Değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 20-35.
• Kılıç, G. B., Haymana, F., & Bozyılmaz, B. (2010). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı’nın bilim okuryazarlığı ve bilimsel süreç becerileri açısından analizi. Eğitim ve Bilim, 33(150).
• Krefting, L. (1991). Rigor in qualitative research: the assessment of trustworthiness. The American Journal of Occupational Therapy, 45 (3), 214-222.
• Mazhar, B. A. L. (2018). Türkçe Dersinin 21. Yüzyıl Becerileri Açısından İncelenmesi. Turkish Studies, 13(4), 49-64.
• MEB, (2005). Türkçe dersi 1-5. sınıflar öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları Ankara.
• MEB, (2018). Hayat bilgisi dersi 1,2 ve 3. sınıflar öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları Ankara.
• MEB, (2018). Matematik dersi 1-8. sınıflar öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları Ankara.
• MEB, (2018). Fen bilimleri dersi 3-8. sınıflar öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları Ankara.
• MEB, (2018). Sosyal Bilgiler dersi 4-8. sınıflar öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları Ankara.
• MEB, (2019). Türkçe dersi 1-8. sınıflar öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları Ankara.
• Morgan, D. L. (1996). Focus groups as qualitative research (Vol. 16). Sage publications.
• Narin, D. (2007). İlköğretim hayat bilgisi dersi öğretim programı'nın vatandaşlık bilgi, beceri ve değerlerini kazandırmasına ilişkin öğretmen görüşleri (Master's thesis, Anadolu Üniversitesi).
• OECD (2018). https://www.oecd.org/education/ceri/OECD-Study-on-Social-and-Emotional-Skills.pdf Date of Acsess: 11.03.2020
• OECD (2018). https://www.oecd.org/education/2030-project/contact/ Date of Acsess: 11.03.2020
• Öğreten, A. (2017). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programındaki Temel Becerileri Kazandırmada İlkokul Dördüncü Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı İçeriğinin Yeterliliğine İlişkin Öğretmen Görüşleri (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Özatalay, H. (2007) İlköğretim I. Kademe Türkçe Öğretim Programında Öğrencilere Kazandırılması Hedeflenen Temele Becerilerin Türkçe Ders Kitaplarında Kullanılmasına li kin Durum Çalışması, Unpublished PHD Thesis, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özbay, M., & Melanlioğlu, D. (2012). Türkçe Öğretim Programlarının Dinleme Becerisi Bakımından Değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 7(1).
• Özkan, H. H. (2009). Bilgi toplumu eğitim programları. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (10), 113-132.
• Özmutlu, E. (2020). Sosyal bilgiler alanı öğretim programlarına ait kazanımların zihinsel beceriler temelinde gösterdiği dağılımın incelenmesi, Turkish Studies - Education, 15(1), 15-32
• Öztürk, T. (2015). Öğrencilerin hayat bilgisi dersi öğretim programındaki temel becerileri kazanmalarına yönelik öğretmen görüşleri. Eğitim ve Bilim, 40(181).
• Öztürk, M. K. (2019). Birinci Sınıf Hayat Bilgisi Ders Kitabının Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programında Yer Alan Temel Beceriler Açısından İncelenmesi. TURAN-SAM, 11(41), 535-541.
• Öztürk, C., Acun, İ., Akengin, H., Ata, B., Baysal, N., Demircioğlu, İ., Doğanay, A., Gültekin, M., Kabapınar, Y., Karabağ, G., Tekindal, S., Yanpar, T., Yaşar, Ş., & Yel, S. (2007). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Yapılandırmacı Bir Yaklaşım. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Temiz, B. K., & Tan, M. (2003). İlköğretim fen öğretiminde temel bilimsel süreç becerileri. Eğitim ve Bilim, 28(127).
• Temizkan, M. (2014). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının Türkçe dersi öğretim programındaki temel beceriler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 49-72.
• Yabaş, D., & ALTUN, S. (2009). Farklılaştırılmış öğretim tasarımının öğrencilerin özyeterlik algıları, bilişüstü becerileri ve akademik başarılarına etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(37), 201-214.
• Yaşar, F. Ö. (2013). Ortaokul (5, 6, 7 ve 8. sınıf) Türkçe ders kitaplarının temel beceriler açısından incelenmesi.
• Yıldız, E., & Tatar, N. (2012). Fen ve teknoloji ders kitaplarındaki etkinliklerin bilimsel süreç becerilerine ve yapısal özelliklerine göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(164).
• Yıldırım, A. Ş., & Şimşek, V. E. H.(2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri.
• Zevfi, R. (2015). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının Türkçe dersi öğretim programında yer alan temel beceriler açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay. Unpublished PHD Thesis.