ARCHETYPE DE LA MERE DERRIER « THESEE » DE GIDE

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 4, 33 - 46, 29.12.2023

Sibel Yıldız

Öz

Carl Gustav Jung, who conducted important researches in the field of psychoanalysis with Sigmund Freud charted a different path from Freud in 1913 with his work entitled "The Psychology of the Unconscious". His work in the field of analytical psychology brought a new dimension to psychoanalysis. One of the most important theories that distinguish Jung from Freud is his division of the unconscious into two layers: individual and collective. This perspective has had a significant impact not only in the field of psychology but also in literature under the title of archetypal literary criticism. Archetypes, considered as the building blocks of collective unconscious, manifest themselves through various symbols and images in dreams, myths and stories, and are passed down from generation to generation. From this perspective, archetypal criticism allows for a different reading of literary works, considering them as a means of conveying the depths of the human soul to the reader. Since myths belong to the collective unconscious, authors often draw on mythic elements, motifs, and themes in their creations. Through this analytical technique, critics can decode the mythic language used by the author, allowing the codes of the human race to emerge from their shells and enabling the reader to discover the background of the work.
André Gide, one of the most important figures in the history of French literature, is also an author who openly and clearly uses myths in his works. By offering a rich content to the reader, the author presents not only a fictional world or his own life but also gives a new perspective to the profound myths of the human soul through images, symbols, or plotlines. "Thésée" is a work by the author in which he brings his own unique touch and is of mythic origin. With this study, we will try to highlight the influence of the mother archetype, one of the most important archetypes on the life of the main character Thésée, based on the mythic and symbolic elements presented in Gide's mentioned work, using Jung's archetypal criticism technique.

Anahtar Kelimeler

Archetype, unconscious, myth, Carl Gustav Jung, André Gide

ARCHETYPE DE LA MERE DERRIER «THESEE» DE GIDE

Öz

Carl Gustav Jung, qui a réalisé des recherches importantes dans le domaine de la psychanalyse avec Sigmund Freud, a tracé un chemin différent de celui de Freud en 1913 avec son ouvrage intitulé "La psychologie de l’inconscient". Ses travaux en psychologie analytique ont donné une nouvelle dimension à la psychanalyse. L'une des théories les plus importantes qui distingue Jung de Freud est sa division de l’inconscient en deux couches, à la fois individuelle et collective. Cette perspective a suscité un grand écho dans le monde de la psychologie et a également eu un impact dans le domaine de la littérature sous le titre de critique littéraire archétypale. Les archétypes, considérés comme les éléments constitutifs de la culture humaine, se manifestent à travers divers symboles et images, dans les rêves, les mythes et les histoires, et sont transmis de génération en génération. Dans cette perspective, la critique archétypale permet une lecture différente des œuvres littéraires, les considérant comme un moyen de transporter les profondeurs de l'âme humaine au lecteur. Étant donné que les mythes appartiennent à l'inconscient collectif de l'humanité, l'auteur a souvent recours à des éléments, motifs et thèmes mythiques lors de la création de son œuvre. Grâce à cette technique d'analyse, le critique peut décoder le langage mythique utilisé par l'auteur et permettre aux codes de la race humaine de se libérer de leur coquille. En même temps elle peut permettre au lecteur de découvrir l'arrière-plan de l'œuvre.
André Gide, l'un des noms les plus importants de l'histoire de la littérature française, est également un auteur qui utilise ouvertement et clairement les mythes lors de la création de ses œuvres. En offrant un contenu riche au lecteur, l'auteur ne présente pas seulement un monde fictif ou sa propre vie, mais il donne également une nouvelle perspective aux mythes profonds de l'âme humaine à travers des images, des symboles ou des intrigues. "Thésée" est une œuvre de l'auteur dans laquelle il a apporté sa touche personnelle et qui est d'origine mythique. Avec cette étude, nous essaierons de mettre en évidence l'influence de l'archétype maternel, l'un des archétypes les plus importants de la race humaine, dans la vie du personnage principal, Thésée, en nous basant sur les éléments mythiques et symboliques présents dans l'œuvre mentionnée de Gide, en utilisant la technique de la critique archétypale de Jung.

Anahtar Kelimeler

Archétype, inconscient, mythe, Carl Gustav Jung, André Gide

ANDRE GIDE’İN THESEE KARAKTERİNİN ARKASINDAKİ ANNE ARKETİPİ

Öz

Sigmund Freud ile psikanaliz alanında önemli çalışmalarda bulunan Carl Gustav Jung, 1913 yılında Bilinçdışının Psikolojisi adlı yapıtıyla kendine Freud’dan farklı bir yol çizdiğini gözler önüne serer. Analitik psikoloji alanında yapmış olduğu çalışmalar, psikanalizi başka bir boyuta taşımıştır. Jung’u Freud’dan ayıran en önemli teorilerinden biri, bilinçdışını ortak ve bireysel olarak iki katmana ayırmasıdır. Ruhbilim dünyasında büyük yankı uyandıran bu görüş, psikanaliz, antropoloji, sosyoloji gibi çeşitli bilim dallarının da etkilediği arketipsel edebiyat eleştirisi başlığıyla edebiyat alanında da etkisini gösterir. Ortak bilinçdışının yapı taşları olarak değerlendirilen arketipler, rüyalarda, mitlerde ve hikayelerde çeşitli semboller ve imgeler aracılığıyla gün yüzüne çıkarak, nesilden nesile aktarılırlar. Bu açıdan ele aldığımızda arketipsel eleştiri, edebi eserlerin çözümlenmesinde okura farklı bir pencereden bakma olanağı sağlar: Yazarın ortaya koyduğu yapıtı, insan ruhunun derinliklerini okuyucuya taşıyan bir araç olarak değerlendirebiliriz. Mitlerin ortak bilinçdışına ait olması sebebiyle, yazar eserini oluştururken sıkça mitsel ögelere, motiflere ve temalara başvurur. Bu çözümleme tekniği sayesinde, eleştirmen, yazarın kullanmış olduğu mitos dilini çözümleyerek, insan ırkının kodlarının saklı oldukları kabuklardan çıkmasına ve okurun yapıtın arka planını keşfetmesine olanak sağlar.
Fransız Edebiyat Tarihinin en önemli isimlerinden birisi olarak André Gide yapıtlarını oluştururken yoğun bir şekilde mitlerden yararlanır. Okura zengin bir içerik sunan yazar yalnızca kurmaca bir dünya ya da kendi hayatını değil, insan ruhunun derinliklerindeki arketipleri de ortaya çıkarmayı dener. Kullandığı imgeler, simgeler ve biçemle anlatıya zenginlik, dinamizm ve yeni bir görünüm kazandırır. “Thésée” adlı eseri, yazarın kendine özgü dokunuşlarıyla renk verdiği, mit kökenli bir eseridir. Bu çalışmamızla, Gide’in adı geçen eserindeki mitsel ögelerden yola çıkarak, Jung’un arketipsel eleştiri tekniğiyle, en önemli arketiplerden biri olan anne arketipinin, ana karakter olan Thésée’nin hayatındaki etkilerini incelemeyi amaçladık.

Anahtar Kelimeler

Arketip, bilinçdışı, mit, Carl Gustav Jung, André Gide

Kaynakça

• Campbell, J. (2010). Le Héros aux mille et un visages. Paris: Edition Oxus.
• Ferré, J. (2003). Dictionnaire Des Mythes et Des Symboles. Paris: Editions du Rocher.
• Fordham, F. (1980). Introduction À La Psychologie De Jung, . France: Editions Imago.
• GIDE, A. (1946). Thésée. France: Gallimard.
• İŞLER, E. (2004). ANDRE GIDE'İ MİTLERLE OKUMAK. Ankara: Anı Yayıncılık.
• JUNG, C. G. (1964). Dialectique du Moi et de l'inconscient. France: Editions Galliard.
• JUNG, C. G. (1993). Métamorphoses de l'âme et ses symboles. France: Georg Editeur.
• JUNG, C. G. (2014). Psychologie et Alchimie. Paris: Buchet/Chastel.
• JUNG, C. G. (2015). Dört Arketip. İstanbul: Metis Yayınları.
• Jung, C. G. (2015). Introduction à la Psychologie Jungienne. France: Editions Albin Michel.
• JUNG, C. G. (2015). Maskülen. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Jung, C. G. (2017). Ruh. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Korucu, A. (2011). Psikanaliz ve Analitik Psikolojinin Kesiştiği Yer: Sonsuz Döngüde Ruhsal Gezintiler . Erzurum: Bozkır.