Öz
Harfler, insanlık tarihinin pek
çok devrinde insanoğlunun kendisine gizemli manalar yüklediği; bazen âlemin
kendisiyle açıklandığı bazen de bir simgenin yahut imgenin aracı olduğu
Hurûfîlik gibi neredeyse bir din hâline getirilen esrarengiz akımların temelini
kendisinden aldığı çok girift bir sistemin işaretleridir. Hemen hemen bütün
dinlerde harflere yüklenen sırlarla dolu anlayışlar vardır. Bu tasavvurlarla
ortaya çıkan kelime oyunları ile Divan şairleri bizlere yeni bir hayal
dünyasının kapısını açmışlardır. Kelime oyunları ile şairler, bir beyte
yalnızca anlamlarıyla bakmamak gerektiğini, anlamın asıl efendisi kelimelerin
usta ellerde nasıl güzel lafız ve anlam oyunlarına dönüştüğünü göstermişlerdir.
Divan şiirinde pek çok şair, harfleri çeşitli şekillerde ve çeşitli manalara
gelebilecek biçimlerde kullanmışlardır. Biz de Emrî Divanı’nda tespit
edebildiğimiz kelime oyunları veyahut harf simgelerini, Divan şiirinde teşbih
edildikleri unsurları ve anlamlarını açıklamaya çalıştık. Ayrıca harfleri,
teşbih edildikleri unsurları bir tablo şeklinde gösterdik.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ayverdi, İlhan, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, C. 1, 4. Baskı, Kubbealtı Yay., İstanbul, 2011.
- Çelebioğlu, Amil, “Elif Harfiyle İlgili Edebi Hususiyetler”, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, MEB Yayınları, İstanbul, 1998.
- Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, 31. Baskı, Ankara, 2015.
- Gölpınarlı, Abdülbâki, Nedim Divanı, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2004.
- Kocakaplan, İsa, Açıklamalı Edebî Sanatlar, Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları, İstanbul, 2008.
- Kurnaz, Cemal, Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü, H Yayınları, İstanbul, 2009.
- Pala, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, 12. Baskı, LM Yayınları, İstanbul, 2003.
- Saraç, M. A. Yekta, Klasik Edebiyat Bilgisi Belagat, 2. Baskı, Bilimevi, İstanbul, 2001.
- ___________, Emrî Divanı, Eren Yayıncılık, İstanbul, 2002.
- Şentürk, Ahmet Atillâ, Anadolu Sahası Mesnevîlerinde Edebî Tasvirler, Kitabevi Yay., İstanbul, 2002.
- Tökel, Dursun Ali, Divan Şiirinde Harf Simgeciliği, Hece yayınları, Ankara, 2003.
Öz
Kaynakça
- Ayverdi, İlhan, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, C. 1, 4. Baskı, Kubbealtı Yay., İstanbul, 2011.
- Çelebioğlu, Amil, “Elif Harfiyle İlgili Edebi Hususiyetler”, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, MEB Yayınları, İstanbul, 1998.
- Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, 31. Baskı, Ankara, 2015.
- Gölpınarlı, Abdülbâki, Nedim Divanı, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2004.
- Kocakaplan, İsa, Açıklamalı Edebî Sanatlar, Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları, İstanbul, 2008.
- Kurnaz, Cemal, Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü, H Yayınları, İstanbul, 2009.
- Pala, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, 12. Baskı, LM Yayınları, İstanbul, 2003.
- Saraç, M. A. Yekta, Klasik Edebiyat Bilgisi Belagat, 2. Baskı, Bilimevi, İstanbul, 2001.
- ___________, Emrî Divanı, Eren Yayıncılık, İstanbul, 2002.
- Şentürk, Ahmet Atillâ, Anadolu Sahası Mesnevîlerinde Edebî Tasvirler, Kitabevi Yay., İstanbul, 2002.
- Tökel, Dursun Ali, Divan Şiirinde Harf Simgeciliği, Hece yayınları, Ankara, 2003.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 10 Temmuz 2016 |
| Gönderilme Tarihi | 5 Ocak 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 6 Sayı: 12 |