Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Sultan II. Abdülhamid’in Başkâtibi Tahsin Paşa

Yıl 2022, Cilt: 86 Sayı: 306, 641 - 682, 11.08.2022

Naim Ürkmez , Uğur Akbulut

https://doi.org/10.37879/belleten.2022.641

Öz

Sultan II. Abdülhamid döneminde Yıldız Sarayı, devletin karar merkezi haline gelmiş ve Saray ön plana çıkmıştı. Bu dönemde dış dünya ile Saray arasındaki muamelatın tamamı Mabeyn Başkitabeti aracılığıyla idare edilmişti. İşte bu kadar önemli bir makam olan Mabeyn-i Hümayun Başkâtipliğine 1894 yılında Sultan II. Abdülhamid tarafından Tahsin Paşa getirildi. Bu vazifesini 1908 yılına kadar sürdüren Paşa, Meşrutiyet’in yeniden ilanından sonra tutuklandı ve Bekirağa Bölüğüne hapsedildi. 3 Eylül 1908’de Büyükada’ya nakledildi ve burada gözetim altında tutuldu. 31 Mart Vakası’nın ardından 28 Mayıs 1909’da Meclis-i Vükela kararıyla mal ve mülkü haczedildi; rütbe, nişan ve madalyaları iptal edildi, emeklilik hakkından mahrum bırakılarak Sakız Adası’na sürüldü. Adanın Yunanistan tarafından işgali tehlikesi ortaya çıkınca Paşa, 27 Mayıs 1912’de İzmir’e sevk edildi. 11 Şubat 1913’te siyasi suçlulara yönelik genel affın çıkarılmasıyla İstanbul’a dönmesine müsaade edildi. Bu tarihten 1933 yılına kadar İstanbul’da yokluk içerisinde, sürekli borç arar bir vaziyette yaşamını idame ettirdi. Elinde kalan son mülklerini de bu tarihlerde kaybetti. 1930 yılından itibaren hatıralarını Milliyet gazetesinde tefrika halinde yayımladı. Tahsin Paşa, 22 Ocak 1933’te Erenköy’de bulunan köşkünde vefat etti. Cenazesi Eyüp’teki aile kabristanına defnedildi. Bu çalışmada önemli bir devrin tanığı olan ve şu ana kadar hakkında hiçbir akademik çalışma yapılmamış olan Tahsin Paşa’nın Mabeyn başkâtibi olarak Sultan Abdülhamid’in yönetim sistemi içerisindeki yeri ve yüklendiği rol incelenecektir. Ayrıca Meşrutiyet’in ilanından sonra Sultan Abdülhamid’e sadakatini devam ettiren bir devlet adamının ölümüne kadar olan yaşantısı ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sultan II. Abdülhamid Mabeyn-i Hümayun Başkitabeti Başkâtip Tahsin Paşa İzzet Paşa

Kaynakça

  • Bab-ı Ali Evrak Odası (BEO), 522/39132; 1255/94074; 1835/137621; 3417/256240; 3473/260440; 3558/266831; 3573/267939; 3591/269318; 3606/270391; 3982/298577; 4023/301718; 4039/302883; 4505/337856.
  • Dâhiliye Nezareti Hukuk Müşavirliği Evrakı (DH. HMŞ), 23/77.
  • Dâhiliye Nezareti Mektubî Kalemi Evrakı (DH. MKT), 1280/28; 1287/63; 2760/27; 2889/63; 2905/24; 2906/11.
  • Dâhiliye Nezareti Muhaberat-ı Umumiyye İdaresi Evrakı (DH. MUİ), 158/59.
  • Dâhiliye Nezareti Sicill-i Ahval Dairesi Defterleri (DH. SAİD. d), 1, 2, 3, 18, 22, 71, 93.
  • Dâhiliye Nezareti Sicill-i Ahval Dairesi Memur Sicil Zarfları (DH. SAİD. MEM), 35/9.
  • Hazine-i Hassa Nezareti İradeler (HH. İ), 234/62.
  • Hazine-i Hassa Nezareti Sicill-i Ahval İdaresi Defterleri (HH. SAİD. d), 1.
  • Hariciye Nezareti Siyasi Kalemi Evrakı (HR. SYS), 190/52.
  • Hariciye Nezareti Şifre Kalemi (HR. ŞFR.3), 488/27; 488/68; 721/49.
  • Hariciye Nezareti Umur-ı Hukukiyye-i Muhtalita Müdüriyet Evrakı (HR. UHM), 112/19.
  • Ali Fuad Türkgeldi Evrakı (HSD. AFT), 11/67.
  • İrade-i Dahiliyye (İ. DH). 963/76138; 974/76969; 975/76995; 1317/59; 1468/18.
  • İrade-i Hususiyye (İ. HUS), 31/103; 71/53; 168/96.
  • İrade-i Taltif (İ. TAL), 62/26; 67/45; 74/73; 75/25; 86/87; 91/57; 93/24; 97/67; 112/86; 120/63; 122/55; 132/8; 157/58; 171/55; 181/101; 184/89; 201/71; 223/28; 224/9; 227/63; 227/93; 255/38; 256/101; 269/83; 275/50; 279/1; 295/8; 306/7; 371/26.
  • Maliye Nezareti Emlak-ı Emiriyye Müdüriyeti Evrakı (ML. EEM), 216/64; 218/40; 219/64; 221/52; 224/74; 224/90; 250/40; 260/61; 261/1; 261/66; 267/25; 283/18; 286/24; 349/37; 733/67.
  • Meclis-i Vükela Evrakı (MV), 128/14; 164/64; 211/90.
  • Şûrâ-yı Devlet Evrakı (ŞD), 1261/38; 3120/1; 3154/17.
  • Yıldız Esas Evrakı (Y. EE), 14/146.
  • Yıldız Evrakı Mütenevvi Maruzat (Y. MTV), 81/187.
  • Yıldız Perakende Evrakı Başkitabet Dairesi Maruzatı (Y. PRK. BŞK), 52/90.
  • Zabtiye Nezareti Evrakı (ZB), 14/65; 312/27; 327/77; 353/2; 414/65; 495/33.
  • BCA, 242/1213-24.
  • Salname-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye (1321). Defa 59
  • II. Meşrutiyet’in İlk Yılı, 23 Temmuz 1908-23 Temmuz 1909, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2008.
  • Abdülhamid’in Kara Kutusu Arap İzzet Holo Paşa’nın Günlükleri, C I, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2009.
  • Akyıldız, Ali, “Mabeyn-i Hümâyun”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), C 27, Ankara 2003, s. 283-284.
  • Akyıldız, Ali, Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme, İletişim Yayınları, İstanbul 2009. Ali Cevat Bey, İkinci Meşrutiyetin İlânı ve Otuzbir Mart Hâdisesi, yay. haz. Faik Reşit Unat, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1991.
  • Berkes, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, yay. haz. Ahmet Kuyaş, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2004.
  • Çetinsaya, Gökhan, “Abdülhamid Rejiminin Kilit Taşı: Merkeziyetçilik”, Sultan II. Abdülhamid Dönemi, ed. Mehmet Bulut, İstanbul 2019.
  • Çetinsaya, Gökhan, “II. Abdülhamid’in İç Politikası: Bir Dönemlendirme Denemesi”, Osmanlı Araştırmaları, 47, 2016, s. 353-409.
  • Çetintaş, M. Burak, “Osmanlı Sivil Mimarlığı Bağlamında Teşvikiye/Nişantaşı Sarayları ve Konakları”, derleyen: Bahar Kaya, Dolmabahçe Mekânın Hafızası, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2005.
  • Dağlar, Oya, “II. Meşrutiyet’in İlanının İstanbul Basını’ndaki Yansımaları (1908)”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 38, Mart 2008, s. 141-159.
  • De Grèce, Michel, II. Abdülhamit Yıldız Sürgünü, çev. Derman Bayladı, Milliyet Yayınları, İstanbul 1995.
  • Demirel, Fatmagül, II. Abdülhamid Döneminde Sansür, Bağlam Yayıncılık, İstanbul 2007.
  • Findley, Carter V., Osmanlı İmparatorluğu’nda Bürokratik Reform Babıâli, 1789-1922, Çev. Ercan Ertürk, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2014.
  • Georgeon, François, Sultan Abdülhamid, çev. Ali Berktay, İletişim Yayınları, İstanbul 2012.
  • Haydaroğlu, İlknur, “II. Abdülhamit’in Hafiye Teşkilâtı Hakkında Bir Risale (II. Kısım)”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 30, 1997, s. 109-133.
  • İbrahim Alâettin, Meşhur Adamlar, C 4, İstanbul 1936.
  • İrtem, Süleyman Kâni, Abdülhamid Devrinde Hafiyelik ve Sansür, Temel Yayınları, İstanbul 1999.
  • Kanat, Sedat, II. Abdülhamid Döneminde Mabeyn-i Hümâyûn ve Görevleri, Gece Akademi, Ankara 2019.
  • Kansu, Aykut, 1908 Devrimi, çev. Ayda Erdal, İletişim Yayınları, İstanbul 2002.
  • Kurşun, Zekeriya, Küçük Mehmed Said Paşa (Siyasî Hayatı, İcraatı ve Fikirleri) 1838- 1914, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul 1991.
  • Mayakon, İsmail Müştak, Yıldız’da Neler Gördüm?, haz. Ali Yılmaz, DBY Yayınları, İstanbul 2010.
  • Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî, I, yay. haz. Nuri Akbayır, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996.
  • Moralızade Vassaf, Yıldız Faciaları, Dersaadet 1327.
  • Nasuhoğlu, Ahmet Muhtar, Yâd-ı Mâzi ve Hayatımın Tarihi, haz. Ö. H. Özalp, Y. R. Özalp, Dergâh Yayınları, İstanbul 2007.
  • Osmanoğlu, Ayşe, Babam Sultan Abdülhamid, Selçuk Yayınları, İstanbul 1986.
  • Öke, Mim Kemal, Saraydaki Casus, Gizli Belgelerle Abdülhamid Devri ve İngiliz Ajanı Yahudi Vambery, Hikmet Neşriyat, İstanbul 1991.
  • Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C II-III, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1993.
  • Shaw, Stanford J., “Sultan Abdulhamid II: Last Man of the Tanzimat”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1991.
  • Son Vak’anüvis Abdurrahman Şeref Efendi Tarihi, haz. Bayram Kodaman, Mehmet Ali Ünal, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1996.
  • Sultan II. Abdülhamid’in Sadrazamı [Küçük] Mehmed Sa’id Paşa’nın Hâtırâtı, I, haz. Mustafa Gündüz, Ketebe Yayınevi, İstanbul 2019.
  • Süleyman Tevfik, II. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Elli Yıllık Hatıralarım, haz. Tahsin Yıldırım-Şaban Özdemir, DBY Yayınları, İstanbul 2011.
  • Tahsin Paşa, Abdülhamit Yıldız Hatıraları, İstanbul 1931.
  • TBMM Hesaplarını İnceleme Komisyonu Raporu, Dönem: 19, Yasama Yılı: 4.
  • The Complete Diaries of Theodor Herzl, Volume III, translated by Harry Zohn, New York-London 1960.
  • Tokgöz, Ahmet İhsan, Matbuat Hatıralarım (1888-1914), haz. Alpay Kabacalı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2012.
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti’nin Saray Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1984.
  • Yasamee, Feroze A. K., Abdülhamid’in Dış Politikası, çev. Yusuf Selman İnanç, Kronik Kitap, İstanbul 2018.

Yıl 2022, Cilt: 86 Sayı: 306, 641 - 682, 11.08.2022

Naim Ürkmez , Uğur Akbulut

https://doi.org/10.37879/belleten.2022.641

Öz

During the reign of Abdulhamid II, Yıldız Palace became the decision centre of the state, and Palace came to the fore. During this period, all the affairs between the external world and the Palace were administered through the Mabeyn-i Hümayun Başkitabeti. Tahsin Pasha was appointed as the First Secretary of Mabeyn-i Hümayun, which was such an important office, by Abdulhamid in 1894. Pasha, who continued this duty until 1908, was arrested after the proclamation of the Constitutional Monarchy and was imprisoned in the Bekirağa Troop. He was transferred to Büyükada on September 3, 1908, where he was kept under surveillance. After the March 31 Incident, his property was confiscated with the decision of the Meclis-i Vükela on May 28, 1909; his rank, insignia and medals were cancelled, he was deprived of his retirement right and exiled to Chios. When the danger of the Greek invasion of the island arose, Pasha was sent to Izmir on May 27, 1912. On February 11, 1913, he was allowed to return to Istanbul after the general amnesty for political criminals was issued. From this date until 1933, he continued his life in a state of poverty in Istanbul, constantly looking for debt. He also lost his last remaining properties on these dates. Since 1930, he published his memoirs in the journal of Milliyet in serial form. Tahsin Pasha, who completed his life loyally to Abdulhamid II, passed away on January 22, 1933, in his mansion in Erenkoy. His funeral was buried in the family cemetery in Eyup, Istanbul. In this study, the place and role of Tahsin Pasha in the administrative system of Sultan Abdulhamid as the first secretary of the Mabeyn, about which no academic study has been done so far, will be examined. At the same time, the life of a statesman who continued his loyalty to Sultan Abdulhamid after the proclamation of the Constitutional Monarchy until his death will be revealed.

Anahtar Kelimeler

Abdulhamid II. Mabeyn-i Hümayun Başkitabeti first secretary Tahsin Pasha Izzet Pasha

Kaynakça

  • Bab-ı Ali Evrak Odası (BEO), 522/39132; 1255/94074; 1835/137621; 3417/256240; 3473/260440; 3558/266831; 3573/267939; 3591/269318; 3606/270391; 3982/298577; 4023/301718; 4039/302883; 4505/337856.
  • Dâhiliye Nezareti Hukuk Müşavirliği Evrakı (DH. HMŞ), 23/77.
  • Dâhiliye Nezareti Mektubî Kalemi Evrakı (DH. MKT), 1280/28; 1287/63; 2760/27; 2889/63; 2905/24; 2906/11.
  • Dâhiliye Nezareti Muhaberat-ı Umumiyye İdaresi Evrakı (DH. MUİ), 158/59.
  • Dâhiliye Nezareti Sicill-i Ahval Dairesi Defterleri (DH. SAİD. d), 1, 2, 3, 18, 22, 71, 93.
  • Dâhiliye Nezareti Sicill-i Ahval Dairesi Memur Sicil Zarfları (DH. SAİD. MEM), 35/9.
  • Hazine-i Hassa Nezareti İradeler (HH. İ), 234/62.
  • Hazine-i Hassa Nezareti Sicill-i Ahval İdaresi Defterleri (HH. SAİD. d), 1.
  • Hariciye Nezareti Siyasi Kalemi Evrakı (HR. SYS), 190/52.
  • Hariciye Nezareti Şifre Kalemi (HR. ŞFR.3), 488/27; 488/68; 721/49.
  • Hariciye Nezareti Umur-ı Hukukiyye-i Muhtalita Müdüriyet Evrakı (HR. UHM), 112/19.
  • Ali Fuad Türkgeldi Evrakı (HSD. AFT), 11/67.
  • İrade-i Dahiliyye (İ. DH). 963/76138; 974/76969; 975/76995; 1317/59; 1468/18.
  • İrade-i Hususiyye (İ. HUS), 31/103; 71/53; 168/96.
  • İrade-i Taltif (İ. TAL), 62/26; 67/45; 74/73; 75/25; 86/87; 91/57; 93/24; 97/67; 112/86; 120/63; 122/55; 132/8; 157/58; 171/55; 181/101; 184/89; 201/71; 223/28; 224/9; 227/63; 227/93; 255/38; 256/101; 269/83; 275/50; 279/1; 295/8; 306/7; 371/26.
  • Maliye Nezareti Emlak-ı Emiriyye Müdüriyeti Evrakı (ML. EEM), 216/64; 218/40; 219/64; 221/52; 224/74; 224/90; 250/40; 260/61; 261/1; 261/66; 267/25; 283/18; 286/24; 349/37; 733/67.
  • Meclis-i Vükela Evrakı (MV), 128/14; 164/64; 211/90.
  • Şûrâ-yı Devlet Evrakı (ŞD), 1261/38; 3120/1; 3154/17.
  • Yıldız Esas Evrakı (Y. EE), 14/146.
  • Yıldız Evrakı Mütenevvi Maruzat (Y. MTV), 81/187.
  • Yıldız Perakende Evrakı Başkitabet Dairesi Maruzatı (Y. PRK. BŞK), 52/90.
  • Zabtiye Nezareti Evrakı (ZB), 14/65; 312/27; 327/77; 353/2; 414/65; 495/33.
  • BCA, 242/1213-24.
  • Salname-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye (1321). Defa 59
  • II. Meşrutiyet’in İlk Yılı, 23 Temmuz 1908-23 Temmuz 1909, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2008.
  • Abdülhamid’in Kara Kutusu Arap İzzet Holo Paşa’nın Günlükleri, C I, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2009.
  • Akyıldız, Ali, “Mabeyn-i Hümâyun”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), C 27, Ankara 2003, s. 283-284.
  • Akyıldız, Ali, Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme, İletişim Yayınları, İstanbul 2009. Ali Cevat Bey, İkinci Meşrutiyetin İlânı ve Otuzbir Mart Hâdisesi, yay. haz. Faik Reşit Unat, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1991.
  • Berkes, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, yay. haz. Ahmet Kuyaş, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2004.
  • Çetinsaya, Gökhan, “Abdülhamid Rejiminin Kilit Taşı: Merkeziyetçilik”, Sultan II. Abdülhamid Dönemi, ed. Mehmet Bulut, İstanbul 2019.
  • Çetinsaya, Gökhan, “II. Abdülhamid’in İç Politikası: Bir Dönemlendirme Denemesi”, Osmanlı Araştırmaları, 47, 2016, s. 353-409.
  • Çetintaş, M. Burak, “Osmanlı Sivil Mimarlığı Bağlamında Teşvikiye/Nişantaşı Sarayları ve Konakları”, derleyen: Bahar Kaya, Dolmabahçe Mekânın Hafızası, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2005.
  • Dağlar, Oya, “II. Meşrutiyet’in İlanının İstanbul Basını’ndaki Yansımaları (1908)”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 38, Mart 2008, s. 141-159.
  • De Grèce, Michel, II. Abdülhamit Yıldız Sürgünü, çev. Derman Bayladı, Milliyet Yayınları, İstanbul 1995.
  • Demirel, Fatmagül, II. Abdülhamid Döneminde Sansür, Bağlam Yayıncılık, İstanbul 2007.
  • Findley, Carter V., Osmanlı İmparatorluğu’nda Bürokratik Reform Babıâli, 1789-1922, Çev. Ercan Ertürk, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2014.
  • Georgeon, François, Sultan Abdülhamid, çev. Ali Berktay, İletişim Yayınları, İstanbul 2012.
  • Haydaroğlu, İlknur, “II. Abdülhamit’in Hafiye Teşkilâtı Hakkında Bir Risale (II. Kısım)”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 30, 1997, s. 109-133.
  • İbrahim Alâettin, Meşhur Adamlar, C 4, İstanbul 1936.
  • İrtem, Süleyman Kâni, Abdülhamid Devrinde Hafiyelik ve Sansür, Temel Yayınları, İstanbul 1999.
  • Kanat, Sedat, II. Abdülhamid Döneminde Mabeyn-i Hümâyûn ve Görevleri, Gece Akademi, Ankara 2019.
  • Kansu, Aykut, 1908 Devrimi, çev. Ayda Erdal, İletişim Yayınları, İstanbul 2002.
  • Kurşun, Zekeriya, Küçük Mehmed Said Paşa (Siyasî Hayatı, İcraatı ve Fikirleri) 1838- 1914, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul 1991.
  • Mayakon, İsmail Müştak, Yıldız’da Neler Gördüm?, haz. Ali Yılmaz, DBY Yayınları, İstanbul 2010.
  • Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî, I, yay. haz. Nuri Akbayır, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996.
  • Moralızade Vassaf, Yıldız Faciaları, Dersaadet 1327.
  • Nasuhoğlu, Ahmet Muhtar, Yâd-ı Mâzi ve Hayatımın Tarihi, haz. Ö. H. Özalp, Y. R. Özalp, Dergâh Yayınları, İstanbul 2007.
  • Osmanoğlu, Ayşe, Babam Sultan Abdülhamid, Selçuk Yayınları, İstanbul 1986.
  • Öke, Mim Kemal, Saraydaki Casus, Gizli Belgelerle Abdülhamid Devri ve İngiliz Ajanı Yahudi Vambery, Hikmet Neşriyat, İstanbul 1991.
  • Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C II-III, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1993.
  • Shaw, Stanford J., “Sultan Abdulhamid II: Last Man of the Tanzimat”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1991.
  • Son Vak’anüvis Abdurrahman Şeref Efendi Tarihi, haz. Bayram Kodaman, Mehmet Ali Ünal, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1996.
  • Sultan II. Abdülhamid’in Sadrazamı [Küçük] Mehmed Sa’id Paşa’nın Hâtırâtı, I, haz. Mustafa Gündüz, Ketebe Yayınevi, İstanbul 2019.
  • Süleyman Tevfik, II. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Elli Yıllık Hatıralarım, haz. Tahsin Yıldırım-Şaban Özdemir, DBY Yayınları, İstanbul 2011.
  • Tahsin Paşa, Abdülhamit Yıldız Hatıraları, İstanbul 1931.
  • TBMM Hesaplarını İnceleme Komisyonu Raporu, Dönem: 19, Yasama Yılı: 4.
  • The Complete Diaries of Theodor Herzl, Volume III, translated by Harry Zohn, New York-London 1960.
  • Tokgöz, Ahmet İhsan, Matbuat Hatıralarım (1888-1914), haz. Alpay Kabacalı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2012.
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti’nin Saray Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1984.
  • Yasamee, Feroze A. K., Abdülhamid’in Dış Politikası, çev. Yusuf Selman İnanç, Kronik Kitap, İstanbul 2018.
Toplam 60 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Naim Ürkmez 0000-0002-2356-6301

Uğur Akbulut 0000-0002-6567-3375

Yayımlanma Tarihi 11 Ağustos 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Cilt: 86 Sayı: 306

Kaynak Göster

APA Ürkmez, N., & Akbulut, U. (2022). Sultan II. Abdülhamid’in Başkâtibi Tahsin Paşa. BELLETEN, 86(306), 641-682. https://doi.org/10.37879/belleten.2022.641
AMA Ürkmez N, Akbulut U. Sultan II. Abdülhamid’in Başkâtibi Tahsin Paşa. TTK BELLETEN. Ağustos 2022;86(306):641-682. doi:10.37879/belleten.2022.641
Chicago Ürkmez, Naim, ve Uğur Akbulut. “Sultan II. Abdülhamid’in Başkâtibi Tahsin Paşa”. BELLETEN 86, sy. 306 (Ağustos 2022): 641-82. https://doi.org/10.37879/belleten.2022.641.
EndNote Ürkmez N, Akbulut U (01 Ağustos 2022) Sultan II. Abdülhamid’in Başkâtibi Tahsin Paşa. BELLETEN 86 306 641–682.
IEEE N. Ürkmez ve U. Akbulut, “Sultan II. Abdülhamid’in Başkâtibi Tahsin Paşa”, TTK BELLETEN, c. 86, sy. 306, ss. 641–682, 2022, doi: 10.37879/belleten.2022.641.
ISNAD Ürkmez, Naim - Akbulut, Uğur. “Sultan II. Abdülhamid’in Başkâtibi Tahsin Paşa”. BELLETEN 86/306 (Ağustos 2022), 641-682. https://doi.org/10.37879/belleten.2022.641.
JAMA Ürkmez N, Akbulut U. Sultan II. Abdülhamid’in Başkâtibi Tahsin Paşa. TTK BELLETEN. 2022;86:641–682.
MLA Ürkmez, Naim ve Uğur Akbulut. “Sultan II. Abdülhamid’in Başkâtibi Tahsin Paşa”. BELLETEN, c. 86, sy. 306, 2022, ss. 641-82, doi:10.37879/belleten.2022.641.
Vancouver Ürkmez N, Akbulut U. Sultan II. Abdülhamid’in Başkâtibi Tahsin Paşa. TTK BELLETEN. 2022;86(306):641-82.

Belleten Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.