YAŞAR KEMAL’İN AL GÖZÜM SEYREYLE SALİH ROMANINDA OTOBİYOGRAFİK UNSURLAR ÜZERİNE BAZI DİKKATLER

Yıl 2023, Sayı: 54, 49 - 68, 22.12.2023

Selma Çelik

Öz

Romantiklerin sanat eserini, duyguların ve yaşantıların ifadesi diye tanımlaması, uzun yıllar insanın, hayatın, dış dünyanın, toplumun aynası sayılan eseri, ayna vazifesinden çıkarmıştır. Herkesten farklı bir duyarlılığı bulunan sanatçının yaşantısına yönelen romantikler, sanat eserini de sanatçının ruhuna, iç dünyasına açılan bir pencere olarak görmüşler ve sanatçı ile eser arasında sıkı bir bağın varlığına inanmışlardır. Romantizm akımı ile birlikte güçlenmeye başlayan anlatımcılık kuramı ise eleştirmenlerin dikkatini sanatçı ve eserine çevirmiştir. Kendine özgü anlatım biçimi, dil ve üslubu ile hem dünya edebiyatında hem de Türk edebiyatında önemli yere sahip Yaşar Kemal; doğup büyüdüğü toprakların hayat tarzını, kültürel özelliklerini, siyasi, sosyal ve iktisadi şartlarını eserlerinde farklı bir duyuşla işlemiştir. Bulunduğu coğrafyalardaki yaşantılarından elde ettiği deneyimleri damıtarak hayal dünyasında yeniden kurgulayan sanatçı; yaşadığı bölgedeki doğaya ve insanlara karşı kayıtsız kalmayarak her daim çevresiyle içli dışlı olmuş, insanlık, sevgi, adalet, eşitlik gibi evrensel değerlerin önemini vurgulamıştır. Pastoral şiiri andıran Al Gözüm Seyreyle Salih (1976) romanı da zengin folkloru, dil ve üslubu, anlatım tekniği başta olmak üzere birçok cephesi ile Yaşar Kemal’in yaşamından, duygu ve düşüncelerinden izler taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal, Al Gözüm Seyreyle Salih, Romantizm, Anlatımcılık Kuramı, Sanat Eseri

An Analysis on Authobiographıc Feautures in Yaşar Kemal’s Biographic Novel Al Gozum Seyreyle Salih

Öz

The definition of art work by the Romantics as the expression of emotions and experiences has removed the work, which has been regarded as the mirror of people, life, the outside world, and society for many years, from its mirror duty. The romantics, who addressed to the life of the artist who has a different sensitivity than everyone else, saw art work as a window opening to the soul and inner world of the artist and believed in the existence of a close bond between the artist and the work. The theory of expressionism, which started to be stronger with the Romanticism movement, turned the attention of the critics to the artist and his work. Yasar Kemal, who has an important place both in the world literature and the Turkish literature with his unique narrative and language style, handled the lifestyle, cultural characteristics, political, social and economic conditions of the lands where he was born and grew up with a different sense in his works. The artist, who reconstructs the experiences he gained in the geographies in the world of imagination, has always been friendly with his environment and emphasized the importance of universal values such as humanity, love, justice and equality, not being indifferent to the nature and people in the region where he lives. The novel Al Gozum Seyreyle Salih (1976), which reminds us pastoral poetry, also bears traces of Yasar Kemal's life, feelings and thoughts with its rich folklore, language and style, and many aspects, especially its narrative technique.

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal, Al Gözüm Seyreyle Salih, Romanticism, Expressionism Theory, Artwork

Kaynakça

• Abrams, Meyer Howard. The Mirror and the Lamp. Oxford, 1953.
• Andaç, Feridun. Yaşar Kemal: Sözün Büyücüsü. İnkılâp Yayınları, 2015.
• Alptekin, Ali Berat. “Türk Halk Hikâyelerinde Ağaç Motifi Üzerine.” Milli Folklor, no. 76, 2007, ss. 33-39.
• Bosquet, Alain. Yaşar Kemal Kendini Anlatıyor. Adam Yayınevi, 2003.
• Boztilki, Zeliha. Yaşar Kemal’in Romanlarında Semboller. 2021. İstanbul Ü, Doktora tezi.
• Cirlot, Juan Eduardo. A Dictionary of Symbols. Routledge, 1990.
• Eken, Cengiz. “Türkçü Bir Biyografinin Fantastik Romana Yansımaları: Türk’ün Kayıp Kitabı Ulu Han Ata”. Folklor Akademi Dergisi. c. 2, no. 3, 2019, ss. 504-526.
• Fırat, Gökhan. Yaşar Kemal’in Romanlarında Coğrafyanın Etkisi (Bir Ada Hikâyesi 1-3, İnce Memed 1-4, Akçasazın Ağaları 1-2). 2019. Trakya Ü, Yüksek lisans tezi.
• Kabacalı, Alpay. Yaşar Kemal: Romanımın Sırtını Mitos Dünyasına Dayadım. MSD. 1987. s. 17-18.
• Kefeli, Emel. “Coğrafya Merkezli Okuma.” Turkish Studies, c. 4, no. 1-I, 2009, ss. 423-433.
• Moran, Berna. Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İletişim Yayınları, 2014.
• Şeker, Aziz. “Yaşar Kemal’in Romanlarının Sosyolojisinde İnsan Sevgisi ve Değerinin Varoluşsal Kaynakları.” Folklor/Edebiyat, no. 25 (98), 2019, ss. 371-385.
• Wellek, René, ve Austin Warren. Edebiyat Biliminin Temelleri. Çeviren Ahmet Edip Uysal. Kültür Bakanlığı Yayınları, 1983.
• Yaşar Kemal. Al Gözüm Seyreyleye Salih. YKY, 2022.