6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri (Mw 7.7 ve Mw 7.6) sonrasında Türkiye’de meydana gelen depremlerin (Mw≥4) coğrafi bilgi sistemleri ile mekânsal analizi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 60 - 69, 25.12.2023

Yasin Demirel Tarık Türk

https://doi.org/10.56130/tucbis.1311693

Öz

İnsanlar çok eski çağlardan beri doğal afetler ile karşılaşmakta ve doğal afetlerin oluşturduğu sorunlara maruz kalmaktadır. Ülkemiz bulunduğu topoğrafik, jeolojik ve iklim koşullarına bağlı olarak doğal afetlerle sürekli olarak karşı karşıya olup ülkemizde en çok can kaybına sebep olan doğal afet türlerinden birisi de depremlerdir. Bu nedenle ülkemizde meydana gelen depremlerin sürekli olarak analiz edilmesi ve bu depremler nedeniyle ortaya çıkan problemlerin çözümü için ileriye yönelik tedbirlerin alınması hayati öneme sahiptir. Bu çalışmada Türkiye’de 6 Şubat 2023 ile 8 Nisan 2023 tarihleri arasında meydana gelen Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) kayıtlarına göre Mw 4’den büyük olan depremlerin meydana geldiği konum dikkate alınarak mekânsal dağılımları ilçe sınırı seviyesinde CBS ortamında analiz edilmiş ve mekânsal istatistiksel testler (Getis-Ord General G, Global Moran’s I, Anselin Local Moran’s I ve Getis-Ord Gi*) kullanılarak kümelenmeleri ortaya konulmuştur. Böylece mevcut depremler hesaba katılarak ileriye yönelik kentsel planlama çalışmaları ve alınması gereken önlemler konularında karar vericilere sağlanacak destek bakımından önemli sonuçlar elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Deprem, CBS, Kümelenme, Mekansal İstatistik, Mekânsal Analiz

Spatial analysis of earthquakes (Mw≥4) in Türkiye after 6 February 2023 Kahramanmaraş earthquakes (Mw 7.7 and Mw 7.6) with geographical information systems

Öz

People have been encountering natural disasters since ancient times and are exposed to the problems caused by natural disasters. Our country is constantly faced with natural disasters depending on the topographic, geological and climatic conditions. One of the natural disasters that cause the most loss of life in our country is earthquakes. For this reason, it is of vital importance to continuously analyze the earthquakes that occur in our country and to take forward-looking measures to solve the problems arising from these earthquakes. In this study, the spatial distributions of earthquakes greater than Mw 4, which occurred between 6 February 2023 and 8 April 2023 in Turkey, according to the records of the Disaster and Emergency Management Presidency (AFAD), were analyzed in the GIS environment at the district border level, and spatial statistical analysis was carried out. Clusters were revealed using tests (Getis-Ord General G, Global Moran's I, Anselin Local Moran's I and Getis-Ord Gi*). Thus, taking into account the current earthquakes, important results have been obtained in terms of the support to be provided to the decision makers on the issues of prospective urban planning studies and measures to be taken.

Anahtar Kelimeler

Earthquake, GIS, Clustering, Spatial Statistic, Spatial Analysis

Kaynakça

• Affan, M., Syukri, M., Wahyuna, L., & Sofyan, H. (2016). Spatial statistic analysis of earthquakes in Aceh province year 1921-2014: cluster seismicity. Aceh International Journal of Science and Technology, 5(2), 54-62. https://doi.org/10.13170/aijst.5.2.4878
• Aksoy, R., Seymen, İ., & Eren, Y. (2015). Geçmiş deprem kayıtlarına dayalı Türkiye’nin deprem gerçeği ve Burdur’un depremselliği. Uluslararası Burdur Deprem ve Çevre Sempozyumu, Burdur, Türkiye.
• Aktepe, E., & Aydın, C. (2013) İzmir Çevresinde yapılan sismotektonik araştırmaların cbs ve mekansal istatistik yöntemler kullanılarak değerlendirilmesi. TMMOB Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, Ankara, Türkiye.
• Aslam, B., & Naseer, F. (2020). A statistical analysis of the spatial existence of earthquakes in Balochistan: clusters of seismicity. Environmental Earth Sciences, 79(1), 41. https://doi.org/10.1007/s12665-019-8790-2
• Cao, Z., Zhang, H., Liu, Y., Liu, S., Feng, L., Yin, L., & Zheng, W. (2022). Spatial distribution analysis of seismic activity based on GMI, LMI, and LISA in China. Open Geosciences, 14(1), 89-97. https://doi.org/10.1515/geo-2020-0332
• Demir, G. (2018). Coğrafi bilgi sistemleri ile Suşehri (Sivas) heyelan duyarlılık analizi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1), 96-112. https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.299987
• Demirel, Y., & Türk, T. (2022). Optik uydu görüntüleri yardımıyla heyelan alanlarında meydana gelen kütle hareketlerinin incelenmesi: Koyulhisar örneği. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 4(1), 7-16. https://doi.org/10.53030/tufod.1084630
• Djenaliev, A., Kada, M., Chymyrov, A., Hellwich, O., & Muraliev, A. (2018). Spatial Statistical Analysis of Earthquakes in Kyrgyzstan. International Journal of Geoinformatics, 14(1).
• García-Ayllón, S., Tomás, A., & Ródenas, J. L. (2019). The spatial perspective in post-earthquake evaluation to improve mitigation strategies: Geostatistical analysis of the seismic damage applied to a real case study. Applied Sciences, 9(15), 3182. https://doi.org/10.3390/app9153182
• Kurland, K. S., & Gorr, W. L., (2007). GIS tutorial for health. Erişildi 25 Nisan 2023, https://www.esri.com/en-us/esri-press/browse/gis-tutorial-for-health-for-arcgis-desktop-10-8:
• Li, X., Yin, L., Yao, L., Yu, W., She, X., & Wei, W. (2020). Seismic spatiotemporal characteristics in the Alpide Himalayan Seismic Belt. Earth Science Informatics, 13, 883-892. https://doi.org/10.1007/s12145-020-00468-3
• Menteşe, S., & Tağıl, Ş. (2016). Türkiye’de depremlerin mekânsal dağılımı: Jeo-İstatistiksel & mekânsal istatistiksel bir yaklaşım. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45), 408-414.
• Moğulkoç, İ. (2019). Afet sonrası geçici barınma alanlarının coğrafi bilgi sistemleri ile tespit edilmesi: Sivas İli örneği (Yayın No. 550186) [Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Moğulkoç, İ., & Türk, T. (2018). Determination of post-disaster temporary shelter areas by geographical ınformation systems. Scientific Congress of The Turkish National Union of Geodesy and Geophysics (Türkiye Ulusal Jeodezi ve Jeofizik Birliği Bilimsel Kongresi –TUJJBBK in Turkish), İzmir, Türkiye, 487-492.
• Özey, R. (2006). Afetler coğrafyası. Aktif Yayınevi.
• Perihanoglu, G. M., Bilginer, Ö., & Akyel, E. (2022). Clustering analysis of the seismicity of Van Province and its surroundings via spatial autocorrelation techniques filters. Advances in Geodesy and Geoinformation, 71(2), 1-10. https://doi.org/10.24425/agg.2022.141298
• Sezer, L. İ. (2006). Kaz Dağı yöresinde deprem aktivitesi ve riski. Ege Coğrafya Dergisi, 15(1-2), 17-29.
• Şahin, C., & Sipahioğlu, Ş. (2009). Doğal afetler ve Türkiye. Gündüz Eğitim Ve Yayıncılık.
• Tağıl, Ş., & Alevkayalı, Ç. (2013). Ege bölgesinde depremlerin mekânsal dağılımı: Jeoistatistiksel yaklaşım. Journal Of International Social Research, 6(28), 369-379.
• Türk, T. (2009). Sürdürülebilir afet bilgi sistemi altyapısının oluşturulması ve Kuzey Anadolu Fay zonu (Kafz) üzerinde uygulanması, (Yayın No. 243580) [Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Türk, T., Gümüşay, M. Ü., & Tatar, O. (2012). Creating infrastructure for seismic microzonation by Geographical Information Systems GIS a case study in the North Anatolian Fault Zone NAFZ. Computers Geosciences, 43, 167–176. https://doi.org/10.1016/j.cageo.2011.10.006
• Yazıcı, Ö., & Ulu Kalın, Ö. (2018). Doğal afet için kavramsal metaforların karşılaştırmalı analizi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 25-40. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.396396