Öz
East Turkestan lands, far away from Anatolian geography, has been an important centre
where Turkish culture and literature taken form and developed throughout the history. In this
geography where Uighur Turks live, not only in the field of "folk-literature" but also in the
field of" Classical Turkish Literature "many poets grew up and wrote numerous master pieces
there. One of those Classical Turkish Literature poets is Arşi. Arşi, who lived in the 17th
century, visited cities like Buhara and Semerkand which were Islamic Culture Centres of that
period, attended various literary councils, and learned fluent Arabic and Persian. As he was a
mudarris, he was closely interested in Sufism, and his thoughts and knowledge on this subject
were treated in the poems.
In this study, firstly the life, arts and works of Hoca Cahan Arşi, who was an Uygur
Turk lived in the 17th century, will be outlined, and then a 76 - couplet Masnavi from his
dewan will be dwelled on.
Anahtar Kelimeler
Uighur Turks East Turkestan Classical Turkish Literature Hoca Cahan Arşi Masnavi.
Öz
Anadolu coğrafyasına uzak bir bölgede bulunan Doğu Türkistan toprakları, tarih
boyunca Türk kültürünün ve edebiyatının şekillendiği ve geliştiği önemli merkezlerden biri
olmuştur. Uygur Türklerinin yaşadığı bu coğrafyada gerek “halk edebiyatı” gerekse “klasik
Türk edebiyatı” alanında birçok şair yetişmiş ve bu şairler sayısız eser kaleme almışlardır. Bu
bölgede yetişmiş klasik Türk edebiyatı şairlerinden biri de Hoca Cahan Arşî’dir. 17. yüzyılda
yaşamış olan Arşî, dönemin İslam kültür merkezlerinden olan Buhara ve Semerkand gibi
önemli şehirlerde ve çeşitli edebî meclislerde bulunmuş, Arapça ve Farsçayı iyi derecede
öğrenmiştir. Müderris olması sebebiyle de tasavvufla yakinen ilgilenmiş, bu konudaki düşünce
ve bilgisini şiirlerinde işlemiştir.
Bu çalışmada, ilk olarak 17. yüzyılda yaşamış bir Uygur Türkü olan Hoca Cahan
Arşî’nin hayatı, sanatı ve eserleri hakkında ana hatlarıyla bilgi verildikten sonra onun
Dîvânında yer alan 76 beyitlik mesnevisi üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Uygur Türkleri Doğu Türkistan Klasik Türk Edebiyatı Hoca Cahan Arşî Mesnevi.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA37UT23AJ |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2014 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Haziran 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Sayı: 3 - Sayı: 3 |