“ON İKİ MAKAM” METİNLERİNDEKİ HALK TÜRKÜLERİ VE HALK DESTANLARINDA İFADE EDİLEN TOPLUMSAL FİKİRLER*

Yıl 2016, Sayı: 7 - Sayı: 7, 133 - 142, 01.06.2016

Tursuncan Savut Udmuş Aygüzel Abduselam

Öz

Büyük hacimli, sistemli ve kalıplaşmış bir müzik zenginliği olan “On İki Makam”, Uygur halkının ülkemizin kültürel hazinesine kattığı önemli bir unsurdur. “On iki makam” asırlardan beri halkımızın ruh dünyasına, toplumsal yaşamına, psikolojisine sinerek toplumsal hayata renk katan, benlik duygusu uyandıran ve halkın estetik zevkini kandıran kudretli, manevi bir azık olmuştur ve olmaya devam edecektir. Uygur halkı, atalarının müzik ve dans miraslarına varis olmakla birlikte; yakın tarihi dönemlerde bu tarihi miras daha da zenginleşmiştir. Uygurlarda eskiden beri müzik, dans, şarkı, tiyatro ve geleneksel toplumsal etkinlikler bulunmaktadır. Bu sebeple Uygur şarkılarını, müziğini ve danslarını inceleyip anlamadan Uygur halkının hayatını, felsefesini, ahlakını, geleneksel alışkanlıklarını, toplumsal şuurunu ve duygularını anlamak mümkün değildir. Uygur “On İki Makamı”, Uygur halkının ve atalarının geçmişten günümüze kadar gün geçtikçe daha da sağlamlaşan tefekkür kristali, estetik duygusunun müzikli çeşmesi, Uygur etnografik medeniyetinin gül bahçesi ve önemli unsuru, Uygur halkının kendine özgü milli
karakteri ve etnolojik yaşam kültürünün destanı ve folkloru olmakla birlikte; Uygur halkının manevi dünyası ve iktidarını yansıtan rengârenk bir resim sergisi ve büyük hacimli bir sanat sözlüğü mahiyetindedir.

Anahtar Kelimeler

ON, İKİ, MAKAM

“The Music of The Twelve,” Social Ideas in Texts, Which is Expressed in Folk Songs and Folk Epics

Öz

Büyük hacimli, sistemli ve kalıplaşmış bir müzik zenginliği olan “On İki Makam”, Uygur halkının ülkemizin kültürel hazinesine kattığı önemli bir unsurdur. “On iki makam” asırlardan beri halkımızın ruh dünyasına, toplumsal yaşamına, psikolojisine sinerek toplumsal hayata renk katan, benlik duygusu uyandıran ve halkın estetik zevkini kandıran kudretli, manevi bir azık olmuştur ve olmaya devam edecektir. Uygur halkı, atalarının müzik ve dans miraslarına varis olmakla birlikte; yakın tarihi dönemlerde bu tarihi miras daha da zenginleşmiştir. Uygurlarda eskiden beri müzik, dans, şarkı, tiyatro ve geleneksel toplumsal etkinlikler bulunmaktadır. Bu sebeple Uygur şarkılarını, müziğini ve danslarını inceleyip anlamadan Uygur halkının hayatını, felsefesini, ahlakını, geleneksel alışkanlıklarını, toplumsal şuurunu ve duygularını anlamak mümkün değildir. Uygur “On İki Makamı”, Uygur halkının ve atalarının geçmişten günümüze kadar gün geçtikçe daha da sağlamlaşan tefekkür kristali, estetik duygusunun müzikli çeşmesi, Uygur etnografik medeniyetinin gül bahçesi ve önemli unsuru, Uygur halkının kendine özgü milli
karakteri ve etnolojik yaşam kültürünün destanı ve folkloru olmakla birlikte; Uygur halkının manevi dünyası ve iktidarını yansıtan rengârenk bir resim sergisi ve büyük hacimli bir sanat sözlüğü mahiyetindedir.

Anahtar Kelimeler

Music, Twelve, Social