KAYAN BİR YILDIZIN ARDINDAN NAĞMELER: ABDUREHİM TİLEŞUP ÖTKÜR’ÜN ÖLÜMÜ ÜZERİNE YAZILAN ŞİİRLER

Yıl 2018, Sayı: 12, 1 - 26, 29.12.2018

Adem Öger

Öz

Türk dünyasında edebi kimliği ve eserleri ile
öne çıkan bazı önemli isimler bulunmaktadır. Bu isimlerden biri de çağdaş Uygur
edebiyatının yetiştirdiği önemli yazar, şair ve araştırmacılardan biri olan
Abdurehim Tileşup Ötkür’dür. Ötkür, yarım asrı aşan edebi faaliyetlerinde, Uygur
edebiyatının hemen bütün türlerinde eser kaleme alan ve ardında büyük iz
bırakan ender şahsiyetlerden biridir. Onun ölümü Uygurlar arasında büyük bir
üzüntüye neden olmuş ve Uygur şairlerin kaleminden onu konu alan çok sayıda
şiir ortaya çıkmıştır. Makalede, ilk olarak Abdurehim Ötkür’ün hayatı,
çalışmaları ve Uygur edebiyatındaki yeri hakkında bilgi verilmiş, daha sonra da
Ötkür’ü konu alan ve onun ölümü üzerine yazılan şiirler şekil ve içerik
açısından “Ötkür’ün Tasviri, “Ötkür’ün Vatan ve Millet Sevgisi”, “Ötkür’ün İlim
ve İrfan Sahibi Kişiliği”, “Ötkür’ün Dostluğu ve Mütevazılığı”, “Ötkür’ün
Yazarlığı ve Sanatçı Kimliği”, “Ötkür’ün Eserleri”, “Ötkür’ün Ölümüne Duyulan
Üzüntü ve Yas”, “Ötkür’ün Cenaze Töreni ve Tabut”, “Ötkür’ün Ölümsüzlüğü”
başlığı altında değerlendirilmiştir. Böylece, Uygur şairlerin duygu
penceresinden Ötkür’ün yeri ve önemi ortaya konmaya çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Uygur, Abdurehim Ötkür, Çağdaş Uygur Şiiri, Ölüm

Kaynakça

• Abdurehim Ötkür Abidesi, (2008), Yay. Hzl. Abduleziz İsmayil, Ğupur Ömer, Pekin: Milletler Neşriyatı.Arziyev, Ruslan (2017) “Abdurehim Ötkür Şeirlirida Bahar Söziniñ Kollinilişi”, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, S. 9, s. 103-112. Ay, Özgür (2007) “Abdurrahim Ötkür ve İz Romanı Üzerine”, Turkish Studies, Volume 2/2, s. 54-72. Çağdaş Uygur Edebiyatı Tarihi, (2017). ed. Neşe Harbalioğlu, Gazi Kitabevi, Ankara. Ehmidi, Abdukerim (2001), “Ötkür Ependimni Esleymen”, Keşker Edebiyati, S. 2, s. 22-34. Karaman, Ahmet (2017) “Kaşgar Gecesi Destanı”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S. 44, s. 187-206. Kasapoğlu Çengel, Hülya (2000). Abdurrahim Ötkür’ün Şiirleri I, MEB Yayınları, İstanbul.Kasapoğlu Çengel, Hülya (2002). “Uygur Şairi Abdurehim Tileşup Ötkür (1923-1995)”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 5, s. 37-59. Kaşgarlı, Reyila (2014). Çağdaş Uygur Şairlerinden Memtili Tevfik Efendi’nin Şiirleri Üzerinde Dil İncelemesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi.Kavul, Osman (2005), Ötkür Ependiniñ Azatliktin İlgiriki Bir Kisim Şiirliri Toğrisida”, Kumul Edebiyati, S. 3, s. 43-46. Ötkür, Abdurehim (1985). İz, Ürümçi: Şincañ Halk Neşriyati. Ötkür, Abdurehim (1996), Heziniler Bosuğisida, Yay. Hz. Abdurahman Ebey, Muhemmetturdi Mirzehmet, Şincañ Halk Neşriyati, Ürümçi. Smith, Joanne N. (2003) “ Barren Chickens, Stray Dogs, Fake Immortals and Thieves: Coloniser and Collaborator in Popular Uyghur Song and the Quest for National Unity”, Association for Asian Studies Annual Meeting, New York.Tanrıdağlı, Güzade (1996). Çağdaş Uygur Romanı (20. Yüzyıl), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Uyğur Edebiyati Tarihi, 4/1, (2006), Milletler Neşriyati, Pekin.