Superstitious Beliefs from the Past to Today in Safranbolu (The Example Of Pregnant Women, Brides And Children)

Yıl 2019, Sayı: 14, 1 - 11, 25.12.2019

Enver Kapağan

Öz

For
humankind, there has always been various thoughts and beliefs which they
believed to be influential on their own life at every stage of their life.
There are traces of past beliefs at the base of many beliefs that are still
being applied today. These past beliefs consist of the behaviours which are
result of the wish of humankind to protect themselves according to the age they
live in and giving holy meanings to uncertain things. In particular, the Turks,
who have a vast geography and a deep history in the world, did not abandon all
of their past beliefs and experiences with religious and geographical changes,
and partially or completely keep alive some of them. One of the most beautiful
examples of these is the District of Safranbolu, Karabük province, which is a
very old settlement. Supersitions such as “tying children’s arms with a piece
of yellow wool to prevent them getting jaundice, conducting starting child to
speak to children who cannot speak when they are supposed to, handing out
apples, plums and sweets to children and making them eat those, applying Tying
rope to child’s foot to children who    are not able to walk”
have traces of the ancient Turkish culture. 

Anahtar Kelimeler

Safranbolu, Beliefs, Nation Beliefs, Turkish Folk Beliefs, Customs and Traditions

Geçmişten Bugüne Safranbolu’da Batıl İnançlar (Hamile Kadınlar, Gelinler ve Çocuklar Örneğinde)

Öz

İnsanoğlu
için hayatın her devresinde kendi üzerinde tesirli olacağına inandığı çeşitli
düşünce ve inançlar var olmuştur. Bugün hâlâ başvurulan birçok inancın
temelinde geçmiş inanışların izleri vardır. Bu geçmiş inançların temelinde ise
insanoğlunun kendini çağın gereklerine uygun olarak korumak istemesi ve
anlamlandıramadığı birçok doğa olayına kutsal anlamlar yüklemesi sonucu oluşmuş
davranış ve benimsemeler mevcuttur. Dünyada özellikle çok geniş bir coğrafya ve
derin bir tarihin sahibi olan Türkler, geçmiş inanç ve yaşantılarının hepsini
dinî ve coğrafi değişimlerle terk etmeyip bir kısmını veya tamamını
yaşatmışlardır. Bunların en güzel örneklerinin yaşandığı bölgelerden biri de
çok eski bir yerleşim merkezi olan Karabük ilinin Safranbolu ilçesidir.
Bakıldığında “Çocuğun sarılık olmaması için doğumdan sonra koluna bir parça
sarı yün ip bağlanması; konuşma çağı geldiği halde konuşamayan çocuklar için
dil çözme âdeti uygulanması; evlerden elma, erik, şeker gibi yiyecekler
toplanması; toplanan bu yiyeceklerin çocuklara yedirilmesi; yürümeyi
beceremeyen, sürekli düşen çocuklar için köstek kesme işlemi uygulanması” gibi birçok
inanç, geçmiş Türk kültürünün izlerini taşır. 

Anahtar Kelimeler

Safranbolu, İnanışlar, Halk İnançları, Türk Halk İnançları, Gelenek ve Görenekler

Kaynakça

• Ağaoğlu, Sami vd. (2015), 81 İlde Kültür Ve Şehir Karabük, Karabük Valiliği Neşriyatı, İstanbul.
• Akman, Eyüp (2007), Türk Halk Hekimliğinde Ocaklık Geleneği ve Safranbolu’daki Ocaklar, Mart 2007 Cilt:15 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi 393-400. Çobanoğlu, Abdullah (2006), Halk Arasında Yaşayan Hurafeler Üzerine Bir Alan Araştırması (Bursa/Osmangazi Örneği), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Dıykanbayeva, Mayramgül (2011), Kırgız Türklerinde Erkek Çocuğun Önemi Ve Edebi Eserlere Yansıması, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 46, Erzurum. s.181-194. Ergin, Muharrem (1989), Dede Korkut Kitabı, 2. Baskı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• İnan, Abdulkadir (2017), Tarihte Ve Bugün Şamanizm Materyaller Ve Araştırmalar, 9. Baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Kalafat, Yaşar (1999), Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Köse, Ali – Ayten, Ayten (2009), Bâtıl İnanç Ve Davranışlar Üzerine Psikososyolojik Bir Analiz Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, Ix, Sayı: 3 Sayfa. 45-70. Kundakcı, Mustafa (2019), Kırgız Şiirinde ‘Akan Su’ Akımı İle Yapılan Tabiat Güzellemesinin Çağrışımları Üzerine (Ceñicok Kökö Uulu, Togolok Moldo Ve Barpı Alıkulov’un Şiirleri Örneğinde), Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergisi ISSN: 1308-6200 DOI Number: 10.17498/kdeniz.557352Volume: 42, Summer-2019, p. 188-203.
• Kundakcı, Mustafa (2019). Moldo Kılıç, Isak Şaybekov ve Kalık Akıyev’in “Zelzele” Temalı Şiirlerinde Toplumsal Eleştiri, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, Sayı: 2019/13, s. 115-129.
• Mazıcı, Berrin (2012), Safranbolu İlçesi Halk Edebiyatı Ve Halk Ürünleri Üzerine Bir İnceleme, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir.
• Roux, Jean-Paul (2015), Eski Türk Mitolojisi, Bilgesu, Ankara.
• Sağlam, M. Halil (2017), Aka Gündüz’ün Aşkın Temizi Romanında Hurafe Halk İnançları Hakkında Bazı Tespitler, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 43, Nisan 2017, S. 237-247.
• Türkçe Sözlük/ Haz.: Şükrü Haluk Akalın Vd.,(2011)Türk Dil Kurumu Yayınları, 11. Baskı, Ankara.
• Ulukavak, Kızıltan (2017),Bir Safranbolulunun Penceresinden Safranbolu, Karabük Üniversitesi Yayınları, Karabük.
• Uslu, Bahattin (2016), Türk Mitolojisi, Kamer Yayınları, İstanbul.
• Yılmaz, Sinan (2014) Nazar, Büyü Ve Fal(İnançlar Ve Uygulamalar)”, Divan Kitap, Ankara. Zhumabekov, Kuanysh (2019), Türkiye Türkçesi Ve Kazak Türkçesinde Hayvan Adı İçeren Atasözleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma, Doktora Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrasya Araştırmaları Anabilim Dalı.
• KAYNAK KİŞİLER
• KK-1: Hanife Akman, Safranbolu, 1950, İlkokul, Ev Hanımı, Evli, (Görüşme: 10.10.2018).
• KK-2: Fatı Çiftçi, Eflani Halkevli Köyü, 1972, İlkokul, Ev Hanımı, Evli, (Görüşme: 05.02.2019).
• KK-3: Fatma Karaman, Karabük, 1975, Ortaokul, Ev Hanımı, Evli, (Görüşme: 20.11:2018).
• KK-4: Aytekin Kuş, Safranbolu, 1947, Yüksekokul, Emekli Devlet Memuru, Evli, (Görüşme: 08.09.2019).
• KK-5: Hayriye Özcan, Kuzyaka Köseler Köyü, 1936, İlkokul, Ev Hanımı, Evli, (Görüşme: 03.01.2019).
• KK-6: Huriye Özdemir, Karabük, 1929, İlkokul, Ev Hanımı, Dul, (Görüşme: 01.02.2018).
• KK-7: Sena Özdemir, Safranbolu, 1988, Üniversite Mezunu, Eğitimci, Evli, (Görüşme: 05.2.2019).
• KK-8: Kâmil Yıldırım, Safranbolu, 1951, Yüksekokul, Emekli Kimya Mühendisi, Evli, (Görüşme: 25.08.2018).
• KK-9: Zahide Yıldırım, Safranbolu, 1933, İlkokul, Ev Hanımı, Dul, (Görüşme: 14.09.2018).